Charakterystyka kationitów i anionitów:
• Kationity silnie kwasowe - wymieniają wszystkie kationy - zdolność wymienna stała w całym zakresie pH - regeneracja wymaga nadmiaru mocnego kwasu
• Kationity słabo kwasowe - wymieniają kationy pochodzące od soli słabych kwasów - w roztworach kwaśnych zdolność wymienna maleje do 0 - regeneracja przebiega łatwo
• Amonity silnie zasadowe - Wymieniają wszystkie aniony - zdolność wymienna srała na całym zakresie pH - regeneracja wymaga nadmiaru mocnej zasady
• Anionity słabo zasadowe - wymieniają aniony mocnych kwasów - w roztworach zasadowych zdolność wymienna maleje do 0 - regeneracja przebiega łatwo
Wymiana kationów:
KtH + Me* KMe + H* (cykl wodorowy)
2KtNa + Me2* <—> KtMe + 2Na* (cykl sodowy)
Wymiana anionów:
AnOH + A <—> AnA + OH ( cykl wodorotlenowy)
AnCI + A AnA + Cl’ (cykl chlorowy)
O chemicznych właściwościach jonitu decyduje rodzaj i ilość grup aktywnych wprowadzonych do żywicy. Do tych cech należą: zdolność jonowymienna i selektywność.
Selektywność - wybiórcza wymiana danego przeciwjonu w obecności innych przeciwjonów. Polega na tym, że stosunek ilościowy dwóch rodzajów wymienianych jonów po osiągnięciu stanu równowagi jest inny w wymieniaczu niż roztworze. Selektywność jonitu określa wartość współczynnika selektywności lub separacji.
Selektywność dla silnie kwaśnych kationitów:
Fe3* > Al3* > Ca2* > Fe2* > Mg2* > K’> NH4* > Na* > H*
Selektywność dla silnie zasadowych anionitów
S042 > NOj >HS03 > N02 > Cl2 > HCOj > OH
Jon o wyższej wartościowości wypiera ten o niższej w jonicie I jest trwalej wiązany.
Zdolność wymienna - ilość miligramorównoważników wymienionych przeciwjonów na jednostkę masy lub objętości wymieniacza jonowego:
• Całkowita - jest wielkością stałą i wynika ze struktury chemicznej jonitu
• Użytkowa (robocza) - 60-80% całkowitej część całkowitej zdolności wymiennej, która może być wykorzystywana w czasie eksploatacji jonitów ilość miligramorównoważników wymienionych aż do chwili przebicia złoża jonowymiennego. Zależy od warunków prowadzenia procesu wymiany jonowej, składu wody i stężenia środka regeneracyjnego.
Przebicie - osiągnięcie założonego stężenia wymienianego jonu w oczyszczanym roztworze..