Główną funkcją rachunkowości w prowadzeniu działalności gospodarczej jest
funkcja informacyjna. Rachunkowość dostarcza informacji:
• odbiorcom zewnętrznym: urzędom statystycznym, władzom centralnym i lokalnym, urzędom skarbowym, bankom, kontrahentom, akcjonariuszom; przy czym sposób wykorzystywania informacji zależy od ich użytkownika, a więc mogą one być podstawą opracowań makrogospodarczych - dochód narodowy, produkt globalny, naliczenia obciążeń podatkowych, udzielenia kredytów, wniesienia udziałów;
• na potrzeby zarządzania jednostką gospodarczą: wykorzystanie majątku, stopień zadłużenia, ponoszone koszty, osiągane przychody, wynik finansowy, efektywność gospodarowania, optymalizacja zamierzeń.
Z funkcji tej wynikają funkcje szczegółowe rachunkowości:
1. spraw ozdawcza, polegająca na sporządzaniu zestawień i sprawozdań dostosowanych do potrzeb odbiorców zewnętrznych i wewnętrznych,
2. dow odow a, związana z wykorzystaniem urządzeń księgowych jako dowodu w ewentualnych procesach sądowych,
3. optymalizacyjna, wyrażająca się tworzeniem nowych podstaw dokonywania wyborów decyzyjnych i kształtowania przyszłej działalności gospodarczej,
4. kontrolna, chroni majątek przed nadużyciami, chroni wierzycieli, ocenia rzeczywista sytuację gospodarczą (wykonanie zadań, efektywność poczynań),
5. analityczna, dotycząca badań i interpretacji informacji z rachunkowości w różnych przekrojach w celu ustalenia powiązań przyczynowo-skutkowych.
Dla realizacji swych funkcji rachunkowość posługuje się informacjami ekonomicznymi, obrazującymi zjawiska gospodarcze, przetworzonymi tak aby stały się przydatne w procesie zarządzania. Sam proces informacyjny składa się z trzech etapów:
• gromadzenie danych, które w rachunkowości występują pod postacią dokumentów - pisemnych dowodów wystąpienia zdarzeń gospodarczych,
• przetwarzanie zgromadzonych danych, czyli poddanie ich logicznym i arytmetycznym operacjom, których trzonem jest ewidencja księgowa gdzie dane zostają pogrupowane (przypisanie udokumentowanych operacji gospodarczych określonym kontom); na podstawie zbiorów danych posiadających już sens ekonomiczny dokonuje się procedur rozliczeniowych, związanych z koniecznością zgrupowania tych samych danych według różnych kryteriów i w różnych konfiguracjach; okresowo zapisy na kontach podlegają weryfikacji w drodze inwentaryzacji, pozwalającej na ustalenie
2