117786

opinie na temat wojny w Iraku), a z drugiej strony jest rodzina, sąsiedzi.

W obu przypadkach i wszystkich przypadkach pośrednich mamy do czynienia ze sprawdzaniem i ewentualnie sankcjonowaniem. Oznaką działania w skali makro będą głosy sprzeciwu/poparcia dla operacji zbrojnej w Iraku. Oznaką działania w skali mikro może być dezaprobata, albo akceptacja dla X za jakieś zachowanie. Podstawą aksjonormatywną nie jest prawo formalne, ale podstawą jest obyczaj, prawo zwyczajowe, które występuje w dwóch wariantach: tradycja, moda.

0 Tradycja - prawo zwyczajowe pochodzące z przeszłości.

Ucieleśnieniem tradycji są nasi ojcowie, dziadkowe, którzy kultywują przeszłość. Np. presja kulturowa wynikająca z tradycji - odwiedzanie grobów bliskich l listopada - nie ma formalnego przepisu, nikt nas z tego nie rozliczy czy bvliśmv na grobie tego właśnie dnia. Kieruje nami przymus nie formalny, wpojono nam, iż w tym dniu powinniśmy tam być.

0 Moda - prawo zwyczajowe wynikające z teraźniejszości. Ucieleśnieniem mody jest to, co oglądamy w TV, czy w czasopismach

W tych dwóch rodzajów przymusu z socjologicznego punktu widzenia mamy do czynienia z kontrolą nieformalną, gdyż podporządkowujemy się normom, choć nie mamy ku temu żadnego obowiązku wynikającego z formalnych praw - poddajemy się presji kulturowej. Np. presja kulturowa wynikająca z mody — (np.: sposób ubierania się, nie istnieją przepisy mówiące, jakie buty mamy nosić, nie ma również ku temu żadnych naturalnych powodów — jest to wynik presji opinii społecznej. Gdybyśmy nie postąpili zgodnie z opinią publiczną staniemy przed problemem, „co ludzie powiedzą?"

5. Poglądy na temat nieformalnej kontroli społecznej:

•    Piere Bourdie:

0 Społecznie uwarunkowana natura - jest to sytuacja, kiedy określone normy, wartości są tak głęboko uwewnętrznione (przyswojone), czyli zakorzenione w świadomości przez jednostkę, że traktuje je ona jako naturalne i nieuniknione, konieczne i bezdyskusyjne, itp. A niejako konwencjonalne, umowne, jakimi są w rzeczywistości.

0 Podobieństwo pomiędzy rodzajem mentalności nazwanym przez Popera „naiwnym monizmem", a społecznie ustanowioną naturą polega na tym, że w obydwu przypadkach mamy do czynienia z nieumiejętnością oddzielenia tego, co konieczne, od tego, co umowne. A zatem kiedy każdorazowo spotykamy się sytuacją, że ktoś jest przywiązany do jakiś norm to mamy wtedy do czynienia ze społecznie ustanowioną naturą

0 Np.: wnuczka przychodzi do babci zaprosić ją na swój ślub, na pytanie babci wnuczka odpowiada, że do ślubu pójdzie w skórzanej kurtce i tenisówkach. Szok, jakiego dostała babcia jest namacalnym dowodem na to, iż babcia jest dotknięto społeczni ustanowioną naturą, ale w takim samym stopniu jak jej wnuczka, która realizuje konwencje oryginalności.

•    Stanisław Osow ski: