Unia gospodarcza jako w pełni rozwinięty rynek wewnętrzny (efektywność) |
Rynek wewnętrzny + niezbędne elementy integracji polityk warunkujące jego skuteczne funkcjonowanie |
Niepotrzebne: stabilne kursy walutowe są wystarczające |
Unia gospodarcza służąca unii walutowej (stabilizacja) |
Stopień integracji polityk gospodarczych niezbędny dla właściwego funkcjonowania unii walutowej |
Trwałe; równoległe funkcjonowanie unii gospodarczej i walutowej |
Unia gospodarcza służąca unii politycznej lub federalizmowi gospodarczemu (efektywność, równość, stabilizacja) |
Podstawowe elementy dwóch powyższych koncepcji plus pożądane politycznie elementy unii socjalnej, podatkowej etc. |
Trwałe; jak w powyższym lecz funkcje gospodarcze ściśle powiązane z innymi |
Unia polityczna jest ostatnim stadium integracji. Oznacza ona koordynację, a w zasadzie unifikację polityki wewnętrznej i zagranicznej krajów tworzących ugrupowanie integracyjne. Utworzenie unii politycznej w praktyce oznacza powstanie nowego organizmu politycznego dlatego też trudno jest jeszcze wskazać na konkretny przykład obrazujący funkcjonowanie takiej unii.
Międzynarodowa integracja gospodarcza wiąże się z wielkimi przeobrażeniami mającymi na celu dostosowanie struktur ekonomicznych integrujących się państw. Aby zjawisko to mogło zajść, muszą być spełnione pewne warunki, wyróżnia się cztery takie warunki:
• położenie geograficzne
• komplementarność struktur gospodarczych
• odpowiednia infrastruktura
• prointegracyjna polityka ekonomiczna
Położenie geograficzne uważane było dotychczas za najważniejszy, podstawowy czynnik rozwoju międzynarodowej integracji gospodarczej. Zwraca się tutaj uwagę na odległość pomiędzy integrującymi się państwami, bowiem od niej zależy między innymi czas przepływu towarów i usług, czyli czynników produkcji. Z ekonomicznego punktu widzenia dowodem istoty tego warunku są koszty transportu, koszty przepływu wymienionych czynników.
Obecnie za podstawowy warunek międzynarodowej integracji gospodarczej uważa się komplementarność struktur gospodarczych. Co prawda brak komplementamości tych struktur, czy nawet konkurencyjność, nie świadczy o niemożliwości zaistnienia jej w przyszłości. Wszystko zależy od tego, w jakich warunkach występuje brak komplementamości, a w jakich konkurencyjność.
Przez odpowiednią infrastrukturę rozumie się niezbędne warunki techniczne, które umożliwiają prowadzenie wymiany handlowej. Zwraca się uwagę na rozwinięte połączenia drogowe, kolejowe, morskie, lotnicze, telekomunikacyjne. Spełnienie tego warunku może z jednej strony bardzo ułatwić integrację krajów sąsiedzkich, z drugiej natomiast ich brak lub niedorozwój mogą znacznie utrudnić integrację z pozostałymi krajami.
Sprzyjająca integracji gospodarczej polityka ekonomiczna państwa wyraża się we wzajemnym udzieleniu sobie preferencji celnych, parataryfowych i pozataryfowych, czy też całkowitego zniesienia ceł, ograniczeń ilościowych lub administracyjnych. Takie posunięcia zazwyczaj dość szybko stymulują zwiększony przepływ różnego rodzaju dóbr i usług. Również ważna jest koordynacja polityki gospodarczej integrujących się państw.
Przesłanki powstania i rozwoju organizacji międzynarodowych:
• motywy ekonomiczne i polityczne
• przekonanie o potrzebie i korzyściach współpracy w danej dziedzinie
• uświadomienie sobie przez rządy zgodności interesów w danej dziedzinie
• zdolność do osiągania porozumienia
2