• dochód narodowy (Y) - tempo wzrostu DN - wyznacza ono i AD. i kondycje gospodarki
Możliwe stany budżetu
D = W _ równowaga bud_etowa, jest to tyle co „szukanie szczęścia” - praktycznie nigdzie tak nie jest
D > W _ nadwy_ka w bud_ecie - taka sytuacja w Polsce w ’91 roku, jest to mo'liwe, lecz bardzo trudne do osiągnięcia, udało sie tylko kilku krajom (obecnie)
D < W _ deficyt bud_etowy - pojawia sie bardzo często, wa'niejsze od tego „czy jest?” - jaki jest.
Istota deficytu bud_etowego i sposoby jego łagodzenia / zmniejszania:
1 Bud1 et jest lustrem grup społecznych, podnoszenie dochodów to podnoszenie podatków.
• » obcinanie wydatków
• » zwiększanie dochodów Ciężkospołeczenstwu sie pogodzie z obiema formami
2. Zaciąganie kredytów przez BC w krajowych bankach komercyjnych (nie koniecznie polskich, ale działających w PL), pojawia sie EFEKT WYPYCHANIA / WYPIERANIA -przez to, 'e BC sięga po środki do banku komercyjnego, zmniejszają sie depozyty w banku komercyjnym, bank komercyjny podnosi stopę procentowa, aby sciagnac środki od kolejnych gospodarstw domowych i jednocześnie utrudniając w sposób proceduralny branie kredytówr przez przedsiębiorców i gospodarstwa domowe, traca na tym małe i średnie przedsiębiorstwa (utrudniony dostęp do kredytów dla sektora prywatnego za sprawa NBP).
3. BC zaciaga kredyty w bankach zagranicznych, wypycha sie obywateli w innych krajach, tylko BC nic ma 'adnych środków' oddziaływania, bank wpływa na ich stopę procentowa, sa to dobre kredyty na krótki okres czasu (im krótszy termin, tym w/sze oprocentowanie) -mo’na zaciagac kiedy powstaje luka czasowa, wcześniej wydatki później dochody.
4. Operacje otwartego rynku - sprzeda, państwowych papierów wartościowych (obligacje skarbowe itp ), iiuiymi słowy państwo zaciaga dług publiczny, tak na dobra sprawre odsetki za te obligacje płacimy sobie sami. państwo emituje obligacje na pokrycie poprzednich obligacji - rolowanie [ROLL ON]
Polityka fiskalna
Ka'da decyzja w zakresie polityki fiskalnej ma konsekwencje i w gospodarce, i w społeczeństwie.
Interwencjonizm - Keynesisci - gospodarka trzeba sterować
Liberalizm - gospodarka sama bedzie działać, państwo mo'e tylko zaszkodzić
Istota polityki fiskalnej
Polityka fiskalna (bud.etowa) - obejmuje wszystkie posunięcia rządu w sferze podatków' i wydatków' bufetowych, w celu uzyskania kontroli i wywiera wpływ na podział dochodów oraz na ogólny poziom aktywności gospodarczej kraju (wg Nasiłowskiego)
Wg Samuelsona - „fiscal policy”, „fiscal tlieory” - odnoszą sie do decyzji rządu dotyczących dochodów' i wydatków, takiego icłi doboru, by pomóc w złagodzeniu cyklu koniunkturalnego, przyczynie sie do utrzymania tendencji wzrostowej gospodarki o wysokim zatrudnieniu, wolnej od wysokiej i zmiennej inflacji.