- czas wykonania (tw) - W Polsce to około 40% czasu roboczego.
o czas główny (tp) - zasadnicza obróbka materiału, przekształcić materiał w wyrób
gotowy
o czas pomocniczy (tp) - założenie materiału, nie obrabianie, odpowiednie umiejscowienie go w maszynie, warunkuje wykorzystanie czasu głównego.
- czas obsługi (to)
o czas obsługi technicznej (tot) -np. regulacja maszyny, smarowanie
o czas obsługi organizacyjnej (too) -czyszczenie, układanie narzędzi, materiałów;
sprzątanie.
Czas przerw:
- czas przerw technicznych (tt) - kiedy technologia sprawia, że się nic nic robi. np. obserwuje jak maszyna toczy, jak maszyna pracuje jak on nie.
- czas na potrzeby fizjologiczne (tf)
o czas na odpoczynek (tło) - nie w każdej pracy prawo do odpoczynku - tylko w razie dużej ciężkości pracy i gdy są warunki ciężki. Inaczej nie ma prawa do odpoczynku.
o czas na potrzeby naturalne (tfn) - zjedzenia drugiego śniadania pod koniec 3ciej godziny pracy (15 minut), sprawy fizjologiczne (15 minut). Znacznie nadużywane w Polsce, również do tego sobie wliczają papierosy. W Finlandii na medycynę nie przyjmują palaczy.
- czas strat (tx) - straty czasu roboczego.
o straty z przyczyn organizacyjno-technicznych (txot) - kiedy kierownik zawalił bo nie ma co dać pracownikowi do roboty, z powodu braku materiałów, z barku narzędzi.
o straty z przyczyn pracownika (txi) - kiedy nie robi, bo się nie chce.
Przedłużanie pracy -gadanie.
Struktura czasu roboczego:
Maszyna tak pracuje jak ją obsługuje człowiek.
- czas pracy użytecznej (tw)
- czas b iegu j ało wego:
o zależny od pracownika - kiedy nic nie robi
o niezależne od pracownika - kiedy natrafił na jakąś przeszkodę
- czas przestojów:
o z przyczyn uzasadnionych - z powodu nieczynności zakładu, planowanego remontu
o z przyczyn organizacyjno-technicznych - awaria maszyny, brak energii, brak wyposażenia, brak zleceń, nie planowany remont
o nieobecność pracownika
'Rybniki badania y<m> u;
- technika obserwacji ciągłej -ciągła fotografia dnia roboczego
- technika obserwacji migawkowej - w momentach przypadkowych, rejestruje co robi
- chronometiaż - przy pomocy stopera, mierzy się ile trwa dana czynność. Ustala się dzięki niej ile się czego produkować powinno na minutę - normy.