Ze względu na sposób dokonywania zakupów można wyróżnić ich dwie podstawowe grupy: planowane
i nieplanowane Zakupy nieplanowane mają miejsce wtedy, gdy decyzja o kupnie zostaje podjęta lub zmodyfikowana w czasie ich dokonywania.
Ze względu na sposób planowania wyróżniamy cztery kategorie zakupów: V specjalnie zaplanowane,
> zaplanowane ogólnie,
> zastępcze,
> niezaplanowane.
Cecha charakterystyczną zakupu zaplanowanego ogólnie, zastępczego i niezaplanowanego jest pewien zakres racjonalności - często bowiem kupujemy coś pod wpływem przypomnienia, widoku danej rzeczy, atrakcyjnej ceny czy promocji.
Istnieje jednak pewien szczególny rodzaj zakupów nieplanowanych, nazywanych często zakupami impulsywnymi. Dokonywane są one pod wpływem zewnętrznego lub wewnętrznego impulsu, a nawet przymusu doświadczanego jako nagły, i mogą (ale nie muszą) stanowić odpowiedź na pochodzące z otoczenia bodźce.
Skłonność do zakupów nieplanowanych jest to tendencja osoby do nabywania produktów bez wcześniejszego zamysłu, pod wpływem czynników zewnętrznych lub wewnętrznych, char akteryzująca się określonym nasileniem oraz rodzajem dominującej motywacji.
Badania zachowań podmiotów rynkowych
Źródłowe podstawy badań nad zachowaniami podmiotów rynkowych są dwojakie:
> teoretyczne, tj. takie, które umożliwiają pomiar, ocenę i interpretację zebranych danych, są to między innymi modele, normy, wzory, schematy postępowania, prawidłowości, reguły wnioskowania itp
> empiryczne tj. zbioty danych stanowiące właściwą podstawę badan, które mogą mieć charakter pierwotny (bezpośredni) lub wtórny (pośredni).
Na proces badania zachowań podmiotów tynkowych składają się trzy podstawowe poziomy: