- Przejrzystości (szczegółowości); budżet musi być przejrzysty
Uprzedniości; budżet powinien być uchwalony przed kolejnym rokiem budżetowym (gdy nie uchwalono uchwały budżetowej opieramy się na prowizorium)
- Jawności; wydatki muszą znaleźć pokrycie w dochodach
Procedura budżetowa; oparta jest na czterech kolejnych etapach:
Przygotowanie projektu budżetu państwa
• Nie ma ustalonej daty prac nad budżetem
• Inicjatorem podjęcia prac nad projektem jest Minister Finansów
• Minister wydaje rozporządzenie- nota budżetowa- określa tryb i zasady tworzenia budżetu na dany rok
• Projekt budżetu musi być zaakceptowany przez Radę Ministrów, która przyjmuje uchwałę dotyczącą projektu budżetu państwa
Uchwalenie budżetu państwa
• Projekt przekładany jest na ręce marszałka sejmu (najpóźniej do 30 września roku wcześniejszego), który to oddaje go parlamentowi
• I czytanie- ekspoze ministra- minister finansów wygłasza przemówienie na temat projektu, zgłaszane są poprawki
• II czytanie- debata budżetowa- zgłaszane są poprawki, aż do skutku
• III czytanie poseł informuje o oprawkach, marszałek sejmu ogłasza głosowanie, przyjęta ustawa trafi Ado marszałka senatu, który w ciągu 20 dni musi poinformować o jakiś zastrzeżeniach, po przyjęciu poprawiona ustawa trafi do prezydenta, który w ciągu 7 dni musi ją podpisać, chyba że stwierdzi że jest sprzeczna z konstytucją
- Wykonanie budżetu państwa Kontrola wykonania budżetu państwa
• Kontrola parlamentarna
• Kontrola administracyjna
Dwa ujęcia
Kontrola za pierwsze półrocze, do 10 września Minister Finansów ma poinformować parlament o realizacji budżetu
- Kontrola II, na Ministrze Finansów spoczywa odpowiedzialność za sprawozdanie oceny realizacji budżetu
Jeżeli parlament zgodzi się, że realizacja budżetu odbyła się prawidłowo to nadaje absolutorium budżetowe, jeśli nie to nie (wtedy parlament powinien podać się do dymisji, powinien ale nie musi)
Polska:
- Sfera rządowa