46830

twierdzącym lub szczegółowo-przeczącym), to i wniosek musi być zdaniem szczegółowym. Innymi słowy: jeżeli tryb sylogistyczny ma być niezawodny, to nie może on mieć wniosku ogólnego, jeśli jedna z jego przesłanek jest zdaniem szczegółowym.

Tryby sylogistyczne, które czynią zadość wymienionym regułom, są poprawne. Wszystkie pozostałe nie mogą być uznane za prawidłowe.

Powyższe reguły można wykorzystać do sprawdzenia prawidłowości pewnych wnioskować. Procedura postępowania spraw^rdzającego w takich przypadkach jest następująca: 1) danemu wnioskowaniu nadaje się postać sylogizmu, 2) a następnie sprawdza się, czy jest to sylogizm prawidłowy, tzn. czy spełnia podane reguły.

Przykład I

Każda planeta jest ciałem niebieskim, każda gwiazda jest ciałem niebieskim, a więc każda gwiazda jest planetą.

Zapiszemy powyższe rozumowanie w postaci trybu. Nie trudno dociec, że otrzymamy następujący tryb:

P a M

S a M

S a P

Uzyskany schemat nie spełnia warunku, który ustala, że termin średni musi przynajmniej w jednej przesłance być wzięty ogólnie, tzn. musi być podmiotem zdania ogólnego (M a P; M e P; M a S; M e S) łub orzecznikiem zdania przeczącego (np S e M; S o M; P c M; P o M). Nie jest więc poprawny.

Przykład II

Sprawdźmy jeszcze jedno rozmiłowanie: każda roślina jest żywym organizmem, każdy kwiat jest rośliną, a zatem: każdy kwiat jest żywym organizmem.

Podane wnioskowane można rozpisać następująco:

Ma P

S a M

S a P

Otrzymaliśmy tryb zwany Barbara Jest to bez wątpienia tryb poprawny.

Przykład III