Adiuwanty
To czynniki wzmagające w sposób nieswoisty odpowiedź immunologiczną na dany antygen
Drogi aktywacji adiuwantów:
1. Emulsje- aktywują komórki żerne w tym makrofagi, które są komórkami APC
2. Spowalniają uwalnianie antyRenu wydłużając czas stymulacji antygenowej
3. Toksyny aktywują TLR dostarczając silnego sygnału, że antygen to patogen.
4. Mają działanie mitogenne Grupy adiuwantów:
• oleje mineralne dające emulsje z wodnym roztworem antygenu (np. niekompletny adiuwant Freunda)
• zabite bakterie, unieczynnione toksyny bakteryjne i wirusowe (np. zabite prątki gruźlicy w kompletnym adjuwancie Freunda, zawiesina zabitych Bordetella pertussis)
• sole amfoteryczne (np. sole glinu)
liposomy