121949

Prawo podaży - wyższej cenie danego dobra odpowiada wzrost ilości tego dobra na rynku, niższej cenie - odpowiada obniżenie wielkości podaży.

W sytuacji gdy na rynku podaż zrównoważona jest z popytem, kształtuje się sytuacja, która określana jest jako równowaga rynku. Wtedy kształtuje się również cena równowagi na dane dobro. Cena ta jest stabilna do momentu gdy zmieniają się warunki po stronie popytu lub podaży.

Ceny wolnorynkowe - są wyznaczane przez rynek na podstawie działania praw popytu i podaży. Ten typ cen kształtuje się na rynku masowych produktów o niewielkim stopniu monopolizacji. Klasycznym przykładem cen wolnorynkowych są ceny artykułów rolnych - o ile oczywiście nie ingeruje w tę sferę państwo. Również handel detaliczny jest sferą działania cen wolnorynkowych - o tyle oczywiście o ile jest on samodzielny w dziedzinie wyboru źródeł zaopatrzenia i nie podlega dyktatowi zmonopolizowanych hurtowni.

Ceny regulowane - są ustalane przez przedsiębiorstwa lub ich porozumienia, wykorzystujące swą pozycję rynkową. Należą do nich m.in. ceny kartelowe, ustalone przez porozumienia przedsiębiorstw typu kartelowego, a więc zawierane w celu kontroli cen.

Ceny urzędowe - są ustalane przez organy administracji państwowej. Były szeroko stosowane w gospodarkach centralnie kierowanych, w gospodarkach rynkowych skala ich zastosowania jest znacznie mniejsza. Nie mniej odgrywają one istotną rolę jako narzędzie polityki gospodarczej państwa w wybranych sektorach gospodarki np. w rolnictwie, gospodarce energetycznej itp. Ustalanie przez państwo cen w gospodarce rynkowej może być uzasadnione względami społecznymi lub interesem gospodarki narodowej. Polegają one na administracyjnym wprowadzeniu ceny maksymalnej lub minimalnej - z pominięciem mechanizmu rynkowego. Wyznaczenie przez państwo ceny maksymalnej, stanowiącej pułap cenowy dla sprzedawców oznacza , że sprzedawca, który oferuje dany towar po cenie wyższej postępuje nielegalnie.

Cena maksymalna - wprowadzana jest z reguły w sytuacji braku dóbr o istotnym znaczeniu społecznym w celu ochrony konsumentów przed zbyt wysokimi cenami. Mogą to być np. mieszkania komunalne, budowane ze środków budżetowych dla grup ludności o najniższych dochodach lub niektóre środki żywnościowe w przypadku dotkliwego nieurodzaju.

Stosowanie cen maksymalnych ma na celu obniżenie poziomu cen płaconych przez konsumentów, natomiast wprowadzenie cen minimalnych zmierza do podwyższenia cen jakie otrzymują producenci lub dostawcy. Ustalenie ceny minimalnej oznacza że dobra i usługi na które ustalono tego rodzaju ceny, nie mogą być przez producentów sprzedawane poniżej tej ceny. To znaczy że nabywcy takich dóbr (państwo lub odbiorcy prywatni) mają obowiązek płacenia producentom tej właśnie, ustalonej ceny minimalnej.