122950

równowagi, np. w wyniku podcięcia stoku przez człowieka przy budowie drogi, ulewnych opadów, trzęsienia ziemi, wywołuje powstawanie ruchów masowych. Charakter i przebieg ruchów masowych zależy od: nachylenia stoku, budowy podłoża, spoistości skał, warunków klimatycznych. Do ruchów masowych zaliczamy: osuwanie, obrywanie, spływanie, spełzywanie.

•    Osuwanie występuje najczęściej i powoduje największe skutki. Jest to szybki proces przemieszczania się materiałów po stoku. np. w wyniku trzęsienia ziemi,

•    Obrywanie występuje na stromych, prawie pionowych ścianach i jest gwałtowną formą ruchów masowych. Występuje często w miejscach podcięcia stoków podczas budowy dróg w górach,

•    Spełzywanie polega na powolnym, ciągłym przemieszczaniu się powierzchniowych warstw gruntu na stoku, pod wpływem nawilgocenia materiału skalnego oraz w wyniku zamarzania i rozmarzania gruntu,

•    Spływanie polega na spływaniu po stoku masy powstałej przez połączenie wody z pokrywą zwietrzelinową lub ziemną pokrywającą stok, np. spływy błotne, ziemne

4. Rzeźbotwórcza działalność wiatru - procesy eoliczne:

Wiatr prowadzi działalność niszczącą (deflacja i korazja), transportującą i budującą. Działalność wiatru występuje głównie w warunkach klimatu pustynnego.

•    Działalność niszcząca polega na: deflacji. czyli wywiewaniu luźnego i sypkiego materiału z podłoża, w efekcie czego powstają misy, rynny deflacyjne, bruk deflacyjny i góry świadki oraz na korazji. czyli żłobieniu i szlifowaniu powierzchni skalnych przez piasek niesiony przez wiatr, w efekcie czego powstają grzyby skalne (bo dolna część przeszkody jest niszczona intensywniej),

•    Działalność budująca polega na usypywaniu przez wiatr form terenowych takich jak: wydmy (np. paraboliczne, barchany), zmarszczki eoliczne, czy żebra piaskowe. Wydmy występują nie tylko na pustyniach, często tworzą się na wybrzeżach morskich (wydmy nadmorskie, np. wędrujące wydmy w okolicach Łeby), a także na równinach nadrzecznych i Sandrach (wydmy śródlądowe, np. w Puszczy Kampinoskiej),

•    Działalność transportująca polega na przenoszeniu materiału na odległości zależne od jego frakcji - im drobniejszy materiał, tym na większe odległości jest przenoszony. W wyniku przenoszenia piasku powstają pustynie piaszczyste (czyli ergi. np. pustynie australijskie. Kara-kum i Kyzył-kum),