123895

28. Rola państwa vv pobudzaniu rozwoju gospodarczego KRS

(na podstawie Ryszarda Piaseckiego - Rozwój gospodarczy a globalizacja)

Silna rola państwa w gospodarce KRS po odzyskaniu przez państwo niepodległości, była rozumiana i akceptowana. Wszelkie próby uprzemysłowienia były możliwe właśnie przy silnym udziale sektora państwowego. Innym problemem było przejmowanie dziedzictwa kolonializmu (m.in. obcej własności) co nie byłoby wykonalne bez pośrednictwa państwa.

Wobec takich warunków panował pogląd, że możliwą drogą uprzemysłowienia jest rozwój sektora publicznego wspieranego przez aktywną działalność państwa.

Wymieniano następujące powody interwencji państwa w procesy rozwojowe Afryki: ogrom zacofania gospodarczego całego kontynentu słabość miejscowego sektora prywatnego niewielką zdolność społeczeństwa do oszczędzania ogromne uzależnienie od monokultur owego eksportu konflikty etniczne, regionalne, i klasowe (rolą państwa miało być niedopuszczenie do nadmiernej koncentracji siły polityczno-ekonomicznej w rękach poszczególnych grup społecznych) obecność kapitału zagranicznego

Liczba afrykańskich firm państwowych uległa podwojeniu w latach 1967-1980. Na początku lat 80-ych udział sektora państwowego w przemyśle KRS o orientacji socjalistycznej (Etiopia, Tanzania) i rynkowej (Kenia, Nigeria, Zair) był wysoki. Niekiedy obejmował nawet 50% produkcji.

W połowie lat 80-ych sektor państwowy Aftyki wytwarzał 15% wartości dodanej, dokonywał 25-30% wartości inwestycji, zatrudniał 25-30% siły roboczej sektora formalnego. Znaczenie firm państwowych w tworzeniu głównych wskaźników mikroekonomicznych (PKB, poziom inwestycji i zatrudnienia) było większe w Afryce niż w Ameryce Południowej czy Azji.

Takie czynniki jak słabość rodzimego sektora prywatnego czy duża rola kapitału zagranicznego, sprzyjały centralizacji roli państwa w życiu gospodarczym. Państwo przeświadczone o znaczeniu „swoich” przedsiębiorstw dla dobrych wyników gospodarczych całego kraju, wykorzystywało je przede wszystkim do:

tworzenia niezbędnej infrastruktury tworzenia miejsc pracy

ułatwienie dostępu lokalnej ludności do dóbr/usług w regionach zacofanych tworzenie gałęzi strategicznego przemysłu (ich wymogi technologiczne i kapitałowe często przekraczają możliwości sektora prywatnego) podejmowanie działań gospodarczych tam, gdzie nie może tego uczynić sektor prywatny (brak środków, niska stopa zwrotu inwestycji) zdobycie środków na inwestycje tam, gdzie nie istnieją lub słabo rozwinięte lokalne rynki kapitałowe

zapewnienia kontroli państwa nad podstawowymi sektorami, wcześniej kontrolowanymi przez firmy zagraniczne (np. nacjonalizacja kopalń miedzi w Kongu i Zambii)