Przy pomocy nagradzania można wytworzyć nowe zachowania = METODA KOLEINYCH PRZYBLIŻEŃ = nagradzamy zachowania coraz bardziej pożądanego, oczekując zachowania, które przybliży do pożądanego ( np. tresura zwierząt ). Nadaje się nie tylko dla zwierząt, ale również dla ludzi. Stymulować zachowania, gdy pożądane - nagradzać. Procedura kolejnych przybliżeń = małych kroczków => stymulując zachowania => nagradzamy => dążymy do pożądanego => wzmacniamy zachowanie podobne do pożądanego.
Zachowanie nie wzmacniane zanika => WYGASZANIE Nie należy nagradzać za każdym razem, trzeba wzmacniać co jakiś czas.
PROCEDURY STOSOWANIA WZMOCNIEŃ
1) Procedura stałych odstępów czasowych - nagroda jest podawana co pewien, ściśle określony czas. Czynności wykonywane są nierytmicznie. Skracajmy długość odstępów czasowych.
Najgorsza wg behawiorystów ponieważ :
a) Czynności nie są wykonywane systematycznie;
b) Słabe powiązanie nagrody z wykonywaną pracą.
2) Procedura stałych proporcji - nagroda następuje po wykonaniu pewnej stałej liczby zachowań ( np.
wynagrodzenie - po 300 bluzkach ). Wg behawiorystów jedna z najlepszych metod ponieważ występuje jasne powiązanie nagrody z ilością i jakością wykonywanej pracy. Wady : jest niemożliwa do
zastosowanie do wszystkich zawodów np. kierownik, sekretarka.
3) Procedura wzmocnień nieregularnych - wiemy jaką i że dostaniemy nagrodę ale nie wiemy kiedy. Czas jest losowy. Rewelacyjna procedura - systematyczność zachowań, niestety nie realna. Może być dodatkiem do procedury odstępów czasowych => premia, nagroda, dodatek. Jest odporna na wygaszanie => nadzieja powoduje zachowania.
Wg behawiorystów nagrody są najważniejsze. Jeśli nie będziemy stosować nagród zachowania wygasną. Niestosuje się kar. Kary są nieskuteczne ponieważ :
• nie eliminują zachowań niepożądanych, tylko je tłumią; np. plotkowanie w pracy przy szefie, przekleństwa w obecności rodziców;
• powodują powstawanie bardziej skomplikowanych, trudniej wykrywalnych form zachowania niepożądanego; np. skazany złodziej opracowuje nowe metody kradzieży;
• prowadzi do unikania źródła karania a nie zachowań karanych;
• unikanie może prowadzić do generalizacji;
• przy silnym karaniu może wystąpić apatia, bierność, brak działania przy zagrożeniu karą;
• uczenie się - karanie dostarcza negatywnych wzorców działania ponieważ proces karania jest procesem uczenia się.
musi następować natychmiast po reakcji, zachowaniu = bez odraczania wzmocnień; także wzmocnienia społeczne;
powinna dotyczyć danego zachowania nigdy jednostki;
powinna być adekwatna do przewinienia;
nie karzemy ponownie zachowań raz ukaranych
jeżeli każemy to powinniśmy pokazać zachowanie właściwe.
Stosowanie nagród jest dużo trudniejsze niż stosowanie kar.
Behawioryści wymyślili utopię = świat bez kar.
Jednak istnieją sytuacje w których w sposób definitywny musimy oduczyć pewnych zachowań :
I. terapia awersyjna
I. desensybilizacja
TERAPIA AWERSYINA - gdy robimy coś przyjemnego, należy podać silny nieprzyjemny bodziec. DESENSYBIUZACJA - odczulanie. Gdy czegoś unikamy, gdy boimy się - lęk. U osoby badanej należy rzeczy, przedmioty, bodźce które sprawiają jej przyjemność ? Następnie należy stworzyć hierarchię lęku itp.
Podsumowanie koncepcji behawiorystycznej Zalety :
spełnia kryteria naukowości ( patrz wyżej );
- jest zweryfikowana empirycznie;
wykorzystywana w największym stopniu w zarządzaniu.
Wady :
2