wniosek, jak / własnej inicjatywy Podejmując sprawę Rzecznik może zależnie od jej charakteru, wybrać jeden z trybów postępowania:
- samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaśniające,
- zwrócić się do Sejmu o zlecenie Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenia kontroli określonej sprawy
Po zbadaniu sprawy, Rzecznik - o ile stwierdził naruszenie praw i wolności obywatela - wykorzystuje przyznane mu przez ustawę środki prawne. Może on m.in..:
- żądać wszczęcia postępowania cywilnego,
- żądać wszczęcia przez prokuraturę śledztwa,
- zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego,
- wnieść kasację do każdego prawomocnego orzeczenia
Trybunał Konstytucyjny
Trybunał konstytucyjny jest organem państwowym powołanym do ochrony tak zwanej konstytucyjności prawa Trybunał Konstytucyjny orzeka w następujących sprawach:
- zgodności ustaw i umów międzynarodowych z konstytucją
- zgodności ustaw z umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody Sejmu wyrażonej w ustawie, zgodności przepisów wydanych przez centralne organy państwowe z konstytucją,
- zgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznych,
- skargi konstytucyjnej.
Wszczęcie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym następuje na podstawie wniosku, pytania prawnego lub skargi konstytucyjnej. Postępowanie toczy się w trybie określonym przepisami kodeksu postępowania cywilnego Rozprawa jest jawna.
Orzeczenia Trybunał mają postać wyroków lub postanowień, są ostateczne i mają moc powszechne obowiązującą (art 190 konstytucji).
Trybuna! Stanu
Trybunał Stanu został powołany do określenia tak zwanej odpowiedzialności konstytucyjnej osób zajmujących najwyższe stanowiska państwowe. Jest on organem ściśle związanym z Sejmem, przez niego powoływanym i podejmującym czynności sądowe na jego zlecenie. W zakresie orzekania Trybunał Stanu jest niezawisły i podlega tylko ustawie. Do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu mogą być pociągnięte, jak wspomniano wyżej, osoby zajmująca najwyższe stanowiska państwowe: Prezydent premier i członkowie rządu, prezes Narodowego Banku Polskiego, prezes Najwyższej