46171

Wybory prezydenckie

31 maja Zgromadzenie wybiera Piłsudskiego (292 głosy). Jego głównym kandydatem był wojewoda poznański lir. Adolf Bniński (193 głosy). Piłsudski odmawia, uzasadniając to nikłymi konstytucyjnymi kompetencjami prezydenta. 1 czerwca 1926 r. z inicjatywy Piłsudskiego na prezydenta zostaje wybrany prof. Ignacy Mościcki (281 głosów; 200 dostał Bniński).

Nowela sierpniów a

Postanowienia:

•    prezydent ma prawo rozwiązać sejm i senat na wniosek rządu

•    prezydent ma prawo wydawać rozporządź etua z mocą ustawy

•    prezydent ogłasza ustawę budżetową w postaci przygotowanej przez rząd. jeżeli sejm nie dopełnia terminów

•    wniosek o wotum nieufności wobec rządu nie może być głosowany na tym samym posiedzeniu, na którym został zgłoszony

Pierwsze dekrety Mościckiego

Dekret z 6 sierpnia o organizacji władz wojskowych: prezydent najwyższym dowódcą, mianuje na najwyższe stanowiska wojskowe. Powołano Generalnego Inspektorat Sił Zbrojnych, któremu podlegał Sztab Generalny. Piłsudski został generalnym inspektorem, ponadto do śmierci w roku 1935 sprawował urząd (w czternastu kolejnych gabinetach) ministra spraw wojskowych.

Powstanie BBWR i wybory 1928 roku

W grudniu 1926 r. endecja tworzy Obóz Wielkiej Polski, nawiązujący do zasad faszyzmu włoskiego. Wiara w skuteczność masowych, a nie parlamentarnych form działania.

W styczniu 1928 r. powstaje Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem (BBWR) jako związek zwolenników sanacji. Na czele BBWR staje płk Walery Sławek. BBWR głosi ideologię państwową (w przeciwieństwie do endecji, propagującej ideologię narodową!

Wybory 1928 r. to sukces BBWR (najsilniejszy khib w sejmie, ale niedysponujący bezwzględną większością mandatów), umocnienie pozycji PPS (63 posłów). PSL "Wyzwolenie" (40 mandatów) i komunistów (7 mandatów! blok mniejszości narodowych zdobył 86 mandatów, porażka endecji (wprowadziła tylko 37 posłów, czyli ok. 8% całego składu). Marszałkiem sejmu został wbrew Piłsudskiemu socjalista Ignacy Daszyński.

Powstanie Centrolewu

Wrzesień 1929 roku - porozumienie o współpracy politycznej między PPS. PSL "Wyzwolenie", PSL "Piast", chadecją i NPR.

W maju 1930 r. Centrolew występuje z inicjatywą zwołania nadzwyczajnej sesji sejmu. Mościcki zwołuje, odracza o 30 dni i zamyka sesję. 25 sierpnia 1930 roku na czele rządu staje Piłsudski, a 30 sierpnia prezydent rozwiązuje parlament i wyznacza wybory na 16 listopada.

Aresztowanie polityków opozycji

Piłsudski osobiście przygotował listę opozycyjnych polityków przeznaczonych do aresztowania. Polecenie wydał minister spraw wewnętrznych gen. Felicjan Sławoj-Składkowski. Aresztowani zostali m.in. Wincenty Witos i Władysław Kiernik (PSL-Piast). Wojciech Korfanty (chadecja). Norbert Barlicki. Adam Ciołkosz. Stanisław Dubois. Mieczysław Mastek. Adam Pragier i Herman Lieberman (PPS! Kazimierz Bagiński i Józef Putek (PSL-Wyzwolenie), Aleksander Dębski i Jan Kwiatkowski (endecja), Adam Sawicki (Stronnictwo Cliłopskie). Karol Popiel (NPR) oraz pięciu przedstawicieli mniejszości ukraińskiej. W sumie w czasie kampanii wyborczej aresztowano ok. 5 tys. osób, w tym około 1 tys. działaczy PPS. Aresztowanych umieszczono w więzieniu wojskowym w twierdzy brzeskiej. Ponura rola jej komendanta, płk. Wacława Kostki-Biernackiego.

Pacyfikacja Galicji Wschodniej (16 wrześma - 30 listopada 1930 roku) objęła 450 wsi ukraińskich, polegała na zamykaniu ukraińskich instytucji społecznych i kulturalnych oraz przeprowadzaniu rewizji w domacli prywatnych Pretekstem dla tej operacji były akcje sabotażowe Ukraińskiej Organizacji Wojskowej.

Wybory 1930 roku (brzeskie)

Nazwane "cudem nad urną" - przypadki fałszowama wyników. Wyniki: BBWR uzyskał 55.6% mandatów, endecja 14,4% mandatów, straty lewicy, centrum i mniejszości narodowych. BBWR nie ma kwalifikowanej większości dla zmiany konstytucji.

Rozpoczęły się procesy pokazowe. Wyroki zapadły w styczniu 1932 r. - kary od 1.5 do 3 łat więzienia. Witos, Korfanty i inni czołowi politycy wybierają emigrację. Po wybóracli brzeskicli nastąpił rozpad Centrolewu.