46198

Ad 4/: np. gospodarka porewolucyjna Rosji w okresie NEP.

FUNKCJE PG W RÓŻNYCH SYSTEMACH EKONOMICZNYCH (3)

—    W niektórych krajach Europy Sr., w ZSRR, Chinach zaczęły się formować systemy hybrydowe. W PL - w latach 80. XX w.

—    System ekonom, przesądza o sposobie regulacji gosp. narodowej, tworzy główne uwarunkowanie PG, określa: zakres, pole, instrumenty, cele działań PG.

—    Rozw. systemowe przesądzają o efektywności gosp. nar. Systemy mogą być „przeregulowane” przez organy władzy i adm., tj. zawężają zakres wolności gosp., wpływają ujemnie na inicjatywę, gospodarność i odpowiedz, podmiotów gospodarujących, obniżają wydajność gosp. nar.

—    Każdy system ekonom, ściśle wiąże się z systemem politycznym.

FUNKCJE PG W RÓŻNYCH SYSTEMACH EKONOMICZNYCH (4) Kapitalistyczna gospodarka mieszana

-    Decyzje gosp. podejmują tu przedsiębiorcy, właściciele banków i firm pryw., a proces gosp. reguluje mechanizm rynkowy (konkurencja, motywacja oparta na zysku itp.).

-    Funkcja państwa (PG) - to zapewnienie przestrzegania systemowych zasad porządku społ.-gosp., zwł. zasady wolności gosp., poszanowania własności pryw. i swobody przedsiębiorczości.

-Tradycyjne funkcje państwa w gosp. to: określenie i ochrona praw własności,

zapewnienie bezp. zewu. (utrzymanie wojska i urz. służących obronie narodowej) zapewnienie bezp. wewn. (policja)

utrzymywanie wymiaru spraw, (sądownictwo) i szkolnictwa kształtowanie systemu pieniężnego.

-    Wykonując w/w funkcje, państwo ponosi wydatki publiczne. Ich rozmiary i strukturę określa budżet państwa. Przez swoje wydatki państwo tworzy rynek zbytu na różne towary i usługi, jest więc kreatorem popytu. Wydatki są pokrywane głównie przez podatki. Nadmierne wydatki oznaczają deficyt budżetowy, pokrywany kredytami lub dodatkową emisją pieniądza.

-    Oprócz w/w funkcji państwo prowadzi PG dla korygowania słabości mechanizmów rynku (por. Tabela nr 3).

-    Ingerencja państwa w gosp. następuje za pośrednictwem poi. decyzji podejmowanych przez organy władzy: parlament, rząd, instytucje samorządu teryt. Proces przygotowania tych decyzji regulowany jest przez mechanizm wyboru publicznego. Zajmuje się tym teoria wyboru publicznego (jej pionierem był A. J. Schumpeter). Opisuje ona przygotowanie i podejmowanie decyzji jako swego rodzaju grę, prowadzoną przez różne podmioty życia poi. (parlament, rząd, partie poi. zw. zaw., org. pracodawców).

Słabości „niewidzialnej ręki rynku”	Interwencja państwa	Przykłady działań PG
NIEEFEKTYWNOŚĆ - niedoskonała konkurencja,	Interwencja na rynku	U stawodawstwo
monopole - koszty zewnętrzne	Interwencja, wprowadzenie	antymonopolowe i decyzje urzędów antymonopol. Wprowadzenie przepisów dot.
(społeczne), np. naruszenie	ograniczeń swobody	ochrony środowiska, norm
stanu środowiska nat. przez	podmiotów pryw.	emisji zanieczyszczeń itp.
firmy		Budowa, rozbudowa urz.

Tabela nr 3: Korygowanie działań mechanizmów rynku__