Regulacje konstytucyjne dotyczące finansów publicznych.
Problematyka systemu finansowego państwa znajduje swój wyraz w Konstytucji. Rozwinięcie regulacji prawnej dot problematyki finansowej znajdujemy w rozdziale X Konstytucji RP zatytułowanym „Finanse publiczne”.
Art. 216 Konstytucji RP ustanawia zasadę ustawowej regulacji publicznej gospodarki finansowej stanowiąc, że środki finansowe na cele publiczne są gromadzone i wydatkowane w sposób określony w ustawie. Podobnej ustawowej regulacji wymagają:
nabywanie, zbywanie i obciążanie nieruchomości, udziałów lub akcji przez Skarb Państwa, Narodowy Bank polski lub inne państwowe osoby prawne (ait .216 ust.2)
emisja papierów wartościowych przez Skarb Państwa, Narodowy Bank Polski lub inne państwowe osoby prawne (art.216 ust.2) ustanawianie monopolu (art.216 ust.3) zaciąganie pożyczek pizez państwo (art.216 sut.4) udzielanie poręczeń i gwarancji finansowych pizez państwo (art.216 ust.4) organizacja Skarbu Państwa oraz sposób zarządzania majątkiem Skarbu Państwa (art.218)
ustawa budżetowa 9art.219 ust. 1) ustawa o prowizorium budżetowym (art.219 ust.3) zasady i tryb opracowania projektu budżetu państwa, stopień jego szczegółowości oraz wymagania, którym powinien odpowiadać projekt ustawy budżetowej, a także zasady i tryb wykonania ustawy budżetowej (art.219 ust.2). Regulacje konstytucyjne dotyczą również:
granic długu publicznego jaki zaciągnąć może państwo (art.216 ust.5) - nie wolno zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto.
wyłączności inicjatywy ustawodawczej Rady Ministrów (art.221) w odniesieniu do:
• • projektu ustawy budżetowej
• • projektu ustawy o prowizorimn budżetowym
• • projektu ustawy o zmianie ustawy budżetowej
• • projektu ustawy o zaciągnięciu długu publicznego
• • projektu ustawy o udzielaniu gwarancji finansowych przez państwo
postanowienia odnoszące się do procedury budżetowej- przygotowanie, uchwalanie i kontroli budżetu państwa (art.220-226)
zagadnienia bankowości (art.. 227 ust. 1) stanowi, że centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłącznie prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Na NBP ciąży konstytucyjny obowiązek dbania i odpowiedzialności za wartość pieniądza
• • art.227 ust.2 - określa organy NBP
• • art.227 ust. 3 i 4- zasady powołania Prezesa NBP oraz niektóre wymogi wobec
niego stanowione
• • art.227 ust.4 i 5 - ustala skład i zadania Rady Polityki Pieniężnej
• • art.227 ust. 7 - stawia wymóg ustawowego uregulowania organizacji i zasad
działania NBP oraz szczegółowych zasad powoływania i odwoływania jego organów.