4. Pojęcie i typy systemów gospodarczych.
System gospodarczy - ogól elementów, które tworzą gospodarkę danego kraju.
System ten obejmuje:
1. Zasoby materialne - przestrzeń geograficzną, z występującymi na iuej zasobami naturalnymi oraz wytworzone przez ludzi środki produkcji i konsumpcji (sfera realna).
2. Działalność gospodarcza - proces wytwarzania dóbr i usług, które służą zaspokojeniu potrzeb (sfera realna).
3. Reguły i normy prawne - sposób tworzenia, pozycję i zasady funkcjonowania podmiotów usług (sfera regulacyjna).
Typy systemów gospodarczych:
1) Wspólnota pierwotna
2) Niewolnictwo
3) Feudalizm
4) Kapitalizm
5) Socjalizm
Podział w współczesnych systemów ekonomicznych (żaden nie występował w czystej postaci):
1. Samoregulujące = wolny rynek.
2. Sterowane przez państwo.
3. Mieszane.
Główną cechą systemów ekonomiczno-społecznych współcześnie jest własność czynników produkcji.
5. Gospodarka rynkowa i centralnie planowana.
Gospodarka rynkowa |
Gospodarka planowa |
Prywatna własność środków produkcji |
Państwowa własność środków produkcji |
Konkurencyjność, doskonała konkurencja |
Brak konkurencji |
Ceny kształtowane przez rynek |
Administracyjne kształtowanie cen |
Komercyjne instytucje panstwowe-wielość |
Brak |
Brak |
Główny regulator i koordynator gospodarki to państwo, plan centralny |
Racjonalmejsze wykorzystanie zasobów |
Centralizacja gospodarki i planowania |