49146

realizowane są w przypadku dzieci w normie intelektualnej, a także cele rewalidacyjne. Treści nauczania są tak dobrane, że ich realizacja przebiega równocześnie.

Kolejnym czynnikiem decydującym o procesie kształcenia jest jego organizacja.

Otóż system ten jest komplementarny w stosunku do systemu szkolnego dzieci w normie intelektualnej. Posiada jednak pewne różnice wynikające z potrzeb uczniów niepełnosprawnych. O efektywności kształcenia specjalnego decyduje przygotowanie do pracy nauczyciela. I jest to kolejny z analizowanych czynników. Nauczyciel będzie osiągał w procesie nauczania-uczenia się złożone cele, jeżeli będzie znal bardzo dobrze swoich uczniów, będzie umiał stosować metody nauczania, odpowiednią organizację procesów uczenia, środki dydaktyczne oraz umiał w procesie nauczania wykorzystać środowisko.

Ważnym czynnikiem decydującym w istotny sposób o procesie kształcenia specjalnego jest baza materialna. Tak więc proces kształcenia specjalnego może przebiegać prawidłowo, jeżeli jest organizowany w odpowiednio do tego przygotowanych salach, a uczniowie są wyposażeni w odpowiednie urządzenia i środki dydaktyczne.

Kształceniem specjalnym objęci są uczniowie, których można scharakteryzować według następujących kryteriów:

1.    rodzaj i stopień upośledzenia,

2.    możliwość realizacji programu,

3.    wiek ucznia,

4.    miejsce, w którym przebiega proces kształcenia i wychowania.

Zgodnie z podziałem według pierwszego kryterium, w Polsce dzielimy

uczniów na siedem grup:

1.    upośledzonych umysłowo,

2.    z zaburzeniami słuchu,

3.    z zaburzeniami wzroku,

4.    przewlekle chorych,

5.    z zabirrzonym narządem ruchu,

6.    autystycznych

7.    ze sprzężonymi zaburzeniami.

Przyjmując drugie kryterium, wszystkich uczniów niepełnosprawnych można podzielić na tych, którzy mogą, i tych którzy nie są w stanie realizować programu szkoły powszechnej. Przyjmując natomiast za podstawę wiek niepełnosprawnych, wyróżniamy tu:

0-3 lata- wczesne dzieciństwo,

4-6 lata- wiek przedszkolny,

7-18 lat- wiek szkolny,

18-65 lat- wiek produkcyjny.

Biorąc za kryterium miejsce, w którym uczymy niepełnosprawnych, można ich podzielić na uczących się:

w szkołach powszechnych,

-    w szkołach specjalnych

w klasach specjalnych szkół powszechnych

-    w klasach specjalnych szkół specjalnych, w domach rodzinnych.

Możemy mieć zatem uczniów z wadami słuchu uczących się w szkole specjalnej, realizujących programy szkół powszechnych w wieku szkolnym, uczniów upośledzonych umysłowo realizujących specjalne programy, a uczących się w szkołach powszechnych w wieku od 7 do 14 lat i, oczywiście, uczniów upośledzonych umysłowo uczęszczających do szkół specjalnych. Jest to bardziej powszechne zjawisko, które notabene stanowi przedmiot rozważań niniejszego artykułu.