W 1918 roku - Pocztowa Kasa Oszczędności - PKO, z której wywodzi się obecny PKO BP, oraz Polski Bank Rolny.
W 1924 roku powstał Bank Polski - prawdziwy bank centralny, który wprowadził nową walutę - złoty (zamiast polskiej marki), opracowano także pierwsze polskie prawo bankowe.
Istotną rolę w polskim systemie bankowym odgrywał rząd. Wynikało to także z faktu, że rząd był właścicielem wielu dużych banków, w tym - PKO. W 1929 roku powołano Bank Polska Kasa Opieki S.A. do prowadzenia operacji zagranicznych.
W okresie II wojny światowej i pierwszych lat powojennych nastąpiła zmiana sytuacji polskiego systemu bankowego. Większości banków nadano inne nazwy. Zostały one także znacjonalizowane, z wyjątkiem banków spółdzielczych, które straciły samodzielność i zostały poddane kontroli państwowej. Upaństwowione banki stały się narzędziem realizacji polityki państwowej, a przede wszystkim - planów gospodarczych. Celem banków stało się wykonanie, a w pewnych dziedzinach - przekroczenie planów i realizacja odgórnych założeń, przyjętych przez rządzącą partię i państwo. W takiej sytuacji konkurencja między bankami została uznana za szkodliwą. Stopniowo zaczęto więc łączyć banki, aż zmniejszono ich liczbę do czterech:
1) NBP - Narodowy Bank Polski powołany w 10 stycznia 1945 roku
2) Bank Handlowy S.A., któiy miał monopol na obsługę większości transakcji związanych z handlem zagranicznym (z wyjątkiem części transferów dewiz, które były realizowane za pośrednictwem NBP)
3) Bank Gospodarki Żywnościowej, który udzielał kredyty dla rolnictwa i prywatnej drobnej wytwórczości (powołany w 1975r.)
4) Bank Polska Kasa Opieki S.A., obsługujący tzw. eksport wewnętrzny (sprzedaż za dewizy towarów na terenie Polski) i niektóre transakcje zagraniczne.
Lata 80 - te wprowadziły szereg zmian; usamodzielnienie się banków
-powołanie Rady Banków pod przewodnictwem prezesa NBP - organ koordynujący działalność banków
-wprowadzenie wymogu oddziaływania banku - stopa procentowa
-ustawa Prawo bankowe z 1982r. stworzyła podstawy do organizowania się
banków o różnej formie własności i różnej specjalności (NBP zajmowało się
działalnością depozytowo - kredytową i było bankiem państwa, pełniło funkcję monobanku)