Główne konia budżetu państwa są prowadzone w banku centralnym. Bank centralny dysponuje dewizami państwa, kredytuje, finansuje wydatki państwa. Istnieje w świecie tendencja, aby ograniczyć funkcję banku centralnego. Bank nie powinien pokrywać deficytu budżetowego, ale może udzielać krótkoterminowe kredyty, kredyty przejściowe, na pokrycie chwilowych niedoborów, które mają zostać pokryte z przyszłych wpływów (podatkowych).
3. Bank banków
Bank centralny kredytuje banki komercyjne, prowadzi ich rachunki. Wkłady banków komercyjnych w banku centralnym są jak gotówka. Bank centralny zawsze posiada wewnętrzną płynność.
Banki handlowe czasem mają kryzys płynności, nie są w stanie wypłacić gotówki wszystkim, któizy tego chcą. Mogą one wówczas otrzymać kredyty refinansowe od banku centralnego
Banki komercyjne rozliczają się pomiędzy sobą ptzelewowo za pośrednictwem banku centralnego.
Bank centralny jest źródłem pomocy ostatecznej (lender of last resort).
4. Władza pieniądza
Bank centralny sprawuje politykę pieniężną, która sprowadza się do regulowania ilości pieniądza na tynku i na jakich warunkach ten pieniądz jest dostępny. Zadaniem Rady Polityki Pieniężnej jest dbałość o poziom inflacji poprzez ustalanie trzech podstawowych stóp procentowych:
- stopy lombardowej,
- stopy redyskontowej,
- stopy referencyjnej, interwencyjnej
Ilość pieniądza nie zależy tylko od banku centralnego, ponieważ on decyduje jedynie o pieniądzu gotówkowym, a istnieje także pieniądz bezgotówkowy.
5. Władza dewizowa
Bank centralny zarządza rezerwami dewizowymi. Bank centralny obserwuje rynek dewizowy, sytuację waluty krajowej i obcej, reguluje ich kurs. Bank centralny lokuje dewizy w bankach skarbowych innych państw. Bank centralny wprowadza pieniądz krajowy kiedy skupuje dewizy, a kiedy sprzedaje to zabiera pieniądz krajowy z tynku.
3. Bilans banku centralnego - jego główne pozycje Aktywa
1. Certyfikaty złota dokumenty stwierdzające posiadanie tego kruszcu przez banki centralne Stanów Zjednoczonych
2. Pieniądz gotówkowy bilon bity przez skarb państwa lub banknoty inne niż te, które emimją banki Systemu Rezerwy Federalnej
3. Pożyczki udzielane instytucjom depozytowym, czyli bankom handlowym
4. Papiery wartościowe rządu Stanów Zjednoczonych weksle skarbowe będące dokumentami stwierdzającymi udzielenie kredytu rządowi i weksle handlowe (redyskontowe) - bankom handlowym
5. Rozliczenia w drodze są to czeki przyjęte przez bank centralny do realizacji, ale jeszcze nie rozliczone. Ich rozliczenie trwa 1-2 dni, o czym decydują względy techniczne
6. Inne aktywa certyfikaty sdr, czyli dokumenty stwierdzające własność pieniądza międzynarodowego, emitowanego ptzez Międzynarodowy Fundusz walutowy
Pasywa
1. Banknoty emitowane przez banki Systemu Rezerwy Federalnej
2. Depozyty: instytucji depozytowych, skarbu państwa, instytucji zagranicznych, inne
3. Pieniądz gotówkowy o odroczonej rozporządzalności to sumy, któiymi już obciążono wystawców czeków, ale których jeszcze nie zapisano na dobro wierzycieli, posiadaczy czeków.
4. Inne zobowiązania
5. Kapitał sumy wpłacone do Systemu Rezerwy Federalnej ptzez banki, które chcą do tego Systemu należeć. Banki członkowskie są zobowiązane do zdeponowama w jednym z 12 banków należące do Systemu Rezerwy Federalnej sumy równej 3% wartości swojego kapitału
Na kapitał Systemu Rezerwy Federalnej składają się ponadto jego zyski niepodzielone.
4. Mechanizm kreacji pieniądza gotów kow ego i pieniądza bez goto w kowego (czyli „bankowego”)
W gospodarce o dwustopniowym systemie bankowym - bank centralny i podlegające mu banki prywame -krążą dwa rodzaje pieniądza: pieniądz banku centralnego i pieniądz banków prywatnych, zwany pieniądzem