Higiena osobista i publiczna na przestrzeni wieków.
Definicja higieny wg Henryka Jordana (XIX w.)
Apotropaiczne właściwości wody
Apotropaizin - etymologicznie z greki - odpędzający
Apotropaiczny - mający wg pierwotnych wierzeń, własności magiczne, broniący przed złym duchem.
Apotropaizm - ogień - moc oczyszczająca ;
Kąpiel - ablncja - uroczysty clirzest, (lac. ablutio - obmycie) - występujące w różnych systemach religijnych rzeczywiste lub symboliczne obmycie rytualne ciała lub jego części.
Ap. właściwości wody - zanurzenie w wodzie oznacza regeneracje , nowe narodzenie;
-jest powtórzeniem gestu stworzenia;
- woda zmywa grzechy
Żydowska mykwa -łaźnia żydowska, tylko mężczyźni, tylko na święta, ablucja.
Chrześcijanie symbolikę wody, ablucji i kąpieli przejęli od Żydów.
Kanalizacja w Mohendżo Dzaro - łaźnia z ogrzewaną wodą, najstarsza łaźnia z basenem. Jerozolima system odprowadzania nieczystości.
Służby asenizacyjne - służby sprzątające miasto, nieczystości wywożono za miasto, otr zymywano nawóz - użyźniano glebą.
Kąpiele w starożytnym Egipcie;
- higiena świadczyła o przynależności do wysokiej klasy społecznej,
- kąpano się w ubraniach.
- zdrapywano brud;
- prototyp prysznicu - pokrywa z dzilukami.
Knossos na Krecie - w pałacu system kanalizacyjny - pomiędzy komnatami rynsztoki.
„Psie goździki” - dawna nazwa mydelnicy lekarskiej, rośliny goździkowatej. W starożytności używano jej do odtłuszczania owczej wełn, do mycia, leczenia trądu, liszaju i owrzodzenia. Do prania jedwabiu
i wełny. W Polsce leczono nią kaszel, żółtaczkę.
Grecja łaźnia, toaleta publiczna na 50 miejsc.
Wodociąg z rur ołowianych został uznany za szkodliwy, Woda zatruta dowiem jest szkodliwa, Franklin zabronił użytkowarua takich rur.
Kolejność czynności higienicznych:
1. Namaszczanie ciała oliwą.
2. Ćwiczenia cielesne.
3. Gorąca kąpiel.
4. „Parówka” - sauna
5. Oskrobywanie ciała z brudu, potu i oliwy.
6. Kąpiel w basenie z zimną wodą.
Rzymskie przybory toaletowe.
Flakonik do przechowywania wormych olejków do nacierania ciała Kanalizacja Cloaca Maxima (Rzym) - odpływ do Tybnr/ aktualne do dziś.
Galia kąpano się częściej niż w Rzymie - osobne łaźnie dla kobiet i mężczyzn.