50586

Podstawą konstrukcji Oświecenia było założenie¹ koherencji Rozumu i Natury - to co naturalne jest rozumne. Są to najważniejsze kategorie ; inne kategorie ujmowane były w horyzoncie Rozumu i Natury.

Wydaje się jednak, że konstrukcja ta była wewnętrznie sprzeczna, albo pęknięta:

-    jeśli rozum byłby po prostu przedłużeniem i wytworem przyrody, to dynamika myśli nie mogłaby się wznosić ponad mechanikę popędów i instynktów walki o przetrwanie i należałoby uznać irracjonalność myśli.

-    jeśli Naturę maiły charakteryzować: rozumność, harmonia, doskonalenie się, opiekuńczość, celowość itp. bogopodobne wartości, to natura przestawała byś przyrodą, a była tylko zmistyfikowaną metamorfozą bytu nadludzkiego.

-    czyli albo Rozum nie jest rozumem, albo Natura nie jest naturą.

Podstawy konstrukcji filozofii oświeceniowych pierwsi podważyli:

1.    J.J. Rousseau - pokazał konflikt między cywilizacją i postępem, a naturą.

2.    D. Hume - pokazał, że poznanie ontologiczno - aksjologicznej struktury bytu wykracza poza możliwości poznania.

3.    I. Kant - pokazał niemożność rozpoznania bytu samego w sobie, oraz niemożność rozpoznania i ugruntowania wartości w porządku rozumu teoretycznego.

Empiryzm

•    Empiryzm za źródło poznania uznał doświadczenie, które również miał za kryterium prawdy.

•    Za jego szczytowe osiągnięcie uchodzi tzw. Wielka Linia Empiryzmu Brytyjskiego: John Locke, David Hume, George Berkeley. Dokonał się w niej postęp w samoświadomości wiedzy empirycznej.

John Locke 1632 - 1704

Wszelka wiedza pochodzi z doświadczenia, a umysł sam z siebie jest niezapisaną kartą, na której zapisuje się doświadczenie.

Są dwie drogi doświadczenia:

1.    doświadczenia zewnętrzne - jego rezultatem są spostrzeżenia.

2.    Doświadczenia wewnętrzne - jego rezultatem są refleksje.

koherencja - spójność, niesprzeczność