51396

POSTĘPOWANIA POZASĄDOWE :

•    Postępowanie przed sadem polubownym (arbitrażowym)

•    sąd polubowny nie jest sądem państwnwym; jest on powołany zgodną wolą stron stosunku cywilnoprawnego

•    korzeniami ta instytucja sięga prawa rzymskiego - kiedy strony mogły oddać pod rozstrzygniecie prywatnemu sędziemu określony spór o prawa; tych sędziów nazywano arbitrami (do dnia dzisiejszego pozostała ta nazwa dla określenia sędziów a przewodniczącego nazywa się superarbitrem)

•    w czasach średniowiecza istniała ta instytucja i przetrwała te trudne czasy, ale te wyroki sądów polubownych nie były zrównane w skutkach z wyrokami sądów państwowych

•    bardzo dynamiczny rozwój sadownictwa polubownego nastąpił na ziemiach polskich w okresie rozbiorów - ta instytucja występowała pod nazwą „jednania” i społeczeństwo polskie bardzo chętnie korzystało z instytucji sądów polubownych, bo były alternatywą do rozstrzygania spraw' cywilnoprawnych dla sądowiictwa państw zaborczych

•    pod koniec 19 wieku i na początku 20 właściwie w okresie miedzy wojennym obserwujemy nie tylko na świecie, ale w Polsce bardzo intensywny rozwój sądownictwa polubownego, bo było ono również sposobem wychodzenia z kryzysu wymiaru sprawiedliwości (postępowanie wtedy było przewlekle, drogie)

•    po II w'ojnie światowej ta instytucja w obrocie wewnętrznym nie odgrywała większej roli - spory o prawa majątkowe między jednostkami gospodarki uspołecznionej rozpoznawane były przez organy Państwowego Arbitrażu Gospodarczego, ale ta instytucja nie miała nic wspólnego z instytucją sądów polubownych

•    Państw'owy Ar bitraż Gospodarczy - były to państwowe organy ochrony prawnej, które powstały w Polsce w 1949 roku na wzór radziecki; w 1989 roku funkcje PAG spełniały nowoutworzone sądy gospodarcze (od 110 1989)

•    w alternatywnym rozstrzyganiu sporów przez sądy polubowne w stosunku do rozstizygania sporów przez sądy państwowa, ustawodawca po przełomie ustrojowym jest niezwykle żywo zainteresowany; szczególnym wyrazem są pizepisy o sadownictwie polubownym, które znalazły się w części 5 kpe

•    przykładowe wyliczenie stałych sądów polubownych

•    sąd arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie

•    sąd polubowny działający przy Związku Banków Polskich

•    Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy dla Spraw Żeglugi Morskiej i Śródlądowej

•    sąd polubowny przy Izbie Bawełny w Gdyni

•    sąd polubowny przy Izbie Wełny w Gdyni

•    sądy konsumenckie

•    sądy działające przy poszczególnych Izbach Gospodarczych Przemysłowych lub Związkach Sportowych