Wszyscy początkujący przedsiębiorcy kierują swoje wszystkie działania na zdobycie rynku, a właściwie - miejsca na rynku. W warunkach silnej konkurencji wejście na rynek jest bardzo trudne. Nawet oferta nowych, doskonalszych, jakościowo lepszych produktów lub usług nie gwarantuje utrzymania się na rynku w dłuższym okresie czasu.
Aby odnaleźć swoje miejsce na rynku albo zwiększyć udział na nim, prowadzi się badania rynku - analizuje się bieżąca sytuację i prognozuje przyszłość firmy. Przedsiębiorca doskonali wówczas organizację pracy, technologię i metody marketingu. I właśnie tu przejawia się zainteresowanie przedsiębiorcy planowaniem działań, a szczególnie planowaniem biznesu.
Dobrze opracowany biznes-plan pomaga w zarządzaniu firmą. Staje się ona wtedy bardziej wiarygodna jako kontrahent, kooperant, inwestor, kredytobiorca czy leasingobiorca.
Ogólnie można powiedzieć, że biznes plan pomaga w pozyskaniu potrzebnego kredytu, w nabyciu dóbr inwestycyjnych bez zaangażowania własnych środków finansowych, w korzystaniu z wiedzy technicznej, technologicznej czy organizacyjnej. Pobudza również do aktywnych działań na rynku, do stosowania metod marketingowych i metod nowoczesnej sprzedaży.
Istotą biznes-planu jest sformułowanie zamierzeń na bliższą lub dalszą przyszłość, z ustaleniem zadania podstawowego (konkretnego przedsięwzięcia) lub zestawu zadań do wykonania, celów, środków i sposobów działania.
Przedsięwzięciem planowanym może być na przykład: inwestycja finansowana własnymi kapitałami albo kredytem bankowym, pozyskanie środków finansowych na kampanię reklamową nowego produktu, nabycie dobra trwałego do użytku gospodarczego według zasad leasingu, dzierżawy lub najmu, czy też przeprowadzenie reorganizacji przedsiębiorstwa, modernizacji zarządzania lub po prostu zmian w metodach sprzedaży. Biznes-plan jest w gruncie rzeczy decyzją właściciela firmy lub organu stanowiącego, rozpisaną na elementy składowe, uwzględniające realia warunków i środków działania na potrzeby decydentów.