53011

1. Osoby prawne.

Osobą prawną - może być albo zespół osób (stowarzyszenie, korporacja) albo masa majątkowa (fundacja), którym prawo nadaje w pewnym zakresie podmiotowość prawną.

Korporacje - znane w Rzymie od ustawy XII tablic. Na początku miały charakter wyłącznie prywatny. Majątek korporacji był albo dobrem wspólnym jej członków zrzeszonych na zasadach spółki, albo stanowił własność jednego z nich.

Gmina miejska - przed inkorporacją do Rzymu były samodzielnymi organizacjami państwowymi. Po aneksji nadano im samorząd i samodzielność gospodarczą. Pretor nadał im cywilną i procesową zdolność prawną.

Stowarzyszenie - zakładane za zgodą senatu lub princepsa. Stowarzyszenia jako związku osób prywatnych (stowarzyszenia pogrzebowe, rzemieślnicze) miały swój majątek, kasę oraz syndyka, który jako organ w imieniu stowarzyszenia dokonywał wszelkich czynności prawnych.

Fiscus - skarb państwa Rzymu, który znajdował się w gestii cesarza. W realizacji swoich roszczeń przeszedł z drogi administracji na drogę procesu sądowego. Zaczęto prawdopodobnie traktować go jako osobę prawną. Wyposażony był w cały szereg przywilejów w stosunku do zwykłych podmiotów prawa.

Eclesiae - instytucje kościelne posiadające zdolność prawną. Mogły nabywać majątek, zwłaszcza w drodze testamentu, posiadać wierzytelności i długi realizowane w procesie cywilnym.

Piae causae - fundacja dla celów dobroczynnych. Podległe były kościołowi. Ich majątkiem zarządzał oeconomus. Nie wiadomo czy uzyskały osobowość prawną.