53031

II. Własność bonitama (pretorska) - powstała ona na skutek nieformalnego wydania res mancipi nabywcy, np. przekazanie niewolnika przez tradycje. Jest to również ochrona rzeczy znajdującej się w majątku nabywcy.

III.    Duplex dominium - kto inny był właścicielem kwirytarnym a kto inny bonitarnym.

IV.    Własność peregrynów - ponieważ w świetle rzymskiego ius civile nie mogli być peregryni właścicielami rzeczy to zgodnie z zasadą personalności prawa mieli tzw. własność peregrynów.

c)    Próby definiowania własności rzymskiej

Tak jak powszechnie jest uznanie dla wkładu rzymskiej myśli prawniczej w rozwój koncepcji prawa własności, tak też istnieje pogląd, że Rzymianie prawa tego w ogóle nie definiowali, lecz pojmowali je wyłącznie w sposób intuicyjny.

Największą karierę w historii prawa własności zrobiła definicja Bartolusa. Wg niego własność sprowadza się do robienia z rzeczą materialną wszystkiego, co nie jest przez prawo zakazane.

W rzymskim ujęciu prawo własności z jednej strony zakreśla podmiotowi tego prawa granice wolności, a z drugiej strony jest owej wolności gwarantem.

W definicji Bartolusa mankamentem było użycie wieloznacznego terminu ius dispondendi. Zwrot ten oznacza dyspozycje natury prawnej, a nie natury faktycznej.

Prawo własności jest prawem, z mocy którego właściciel ma władztwo nad rzeczą. Na nieograniczoności prawa własności zasadza się cała konstrukcja nieograniczonego i ograniczonego prawa rzeczowego, w której tylko własność traktowana jest jako prawo autonomiczne.

Własność prywatna - rzeczowe i autonomiczne prawo jednostki do władania rzeczą materialną, w swej treści nieograniczone, o ile nie narusza to obowiązującego porządku prawnego.

d)    Treść prawa własności i jej ograniczenia

Rzymskie prawo własności dawało właścicielowi nad rzeczą władzę absolutną i nieograniczoną.

Najważniejsze uprawnienia właściciela:

Ius utendi et fruendi - oznacza to, że właściciel może używać rzeczy i pobierać z niej użytki. Może także ją zużyć lub zniszczyć.