plan wieloczynnikowy: plan eksperymentalny, w którym uwzględnia się więcej niż jedną zmienną niezależną: każda zmienna niezależna ma więcej niż jedną wersję lub też poziom: wszystkie możliwe kombinacje tych poziomów pojawiają się w badaniach.
Ustalanie trafności wewnętrznej w eksperymentach:
trafność wewnętrzna: upewnienie się, że nic więcej poza zmienną niezależna nie może wpływać na zmienną zależną; realizuje się to poprzez:
• kontrolowanie wszystkich zmiennych ubocznych
• losowe przydzielanie do sytuacji
poziom ufności (p): liczba wyliczona za pomocą technik statystycznych, która informuje badacza o tym . jakie jest prawdopodobieństwo, że wyniki jego eksperymentu są dziełem przypadku , a nie są efektem działania zmiennej niezależnej; standardowo za wyniki istotne uważa się p<0,05
Ustalanie trafności zewnętrznej w eksperymentach:
trafność zewnętrzna: stopień, w jakim wyniki badań mogą być generalizowane na inne sytuacji i na innych ludzi
generalizacja na inne sytuacje - warunki:
realizm sytuacyjny - podobieństwo syt. eksperymentalnych do syt. żyda codziennego
- realizm psychologiczny - stopień w jakim procesy psychologiczne w eksperymende są podobne do procesów pojawiających się w życiu codziennym; może wyć wysoki nawet gdy r. sytuacyjny jest niewielki
aby urealnić, często stosuje się instrukcję maskującą - opis celu badań różniący się od prawdziwego, mająca na celu zachowanie realizmu psychologicznego
generalizacja na innych ludzi - warunki losowy dobór próby
- powtarzalność
eksperymenty w warunkach naturalnych - podstawowy dylemat psychologa społecznego -uczestnicy badań są nieświadomi tego. że biorą udział w eksperymencie - trafność zewnętrzna jest wysoka, ale są trudności: nie zawsze ma się pełną kontrolę nad sytuacją i zmiennymi ubocznymi (więc trafność wewnętrzna może być niska)
eksperyment w warunkach laboratoryjnych ♦ eksperyment w warunkach naturalnych = eksperyment doskonały
5. Badania podstawowe a stosowane
badania podstawowe - badania projektowane po to. by dać najlepszą odpowiedź na pytanie, dlaczego ludzie zachowują się tak, jak się zachowują, przeprowadzane wyłącznie dla zaspokojenia ciekawości badawczej
badania stosowane - badania projektowane specjalnie w celu rozwiązania konkretnego problemu społecznego; tworzenie teorii zachowania jest zwykle wtórne do rozwiązywania specyficznego problemu ->często wzajemnie na siebie wpływają
6. Problemy etyczne:
• nie szkodzić
• zasięgać opinii innych (np. Komisji ds. Recenzji)
• opisać procedurę badania tak dokładnie jak to tylko możliwe
• maskowanie stosować tylko wtedy gdy nie ma innego wyjścia
• informować badanych że w każdej chwili mogą zrezygnować z udziału
• wszystkie informacje uzyskane w trakcie badań są objęte tajemnicą
przyzwolenie: wyjaśnienie uczestnikom natury eksperymentu zanim on się rozpocznie i uzyskanie ich zgody na udział w tym eksperymencie