5169914914

ANIA ŚWIĄTECZNE

„Za 10 mili-Iitrów kadzidła płaci się więcej niż za 28 gramów złota"

męki, jak ukrzyżowanie, aby mniej cierpieli. Za czasów Chrystusa balsamem produkowanym z mirry i aloesu namaszczano ciała zmarłych osobistości. W starożytnym Egipcie mirrę, wraz z żywicą z drzewa cedrowego i olejkiem muszkatołowym, stosowano przy rytualnym balsamowaniu zwłok.

Według J. Flawiusza (I w n.e.) najznakomitsze wonności składały się z ponad 13 składników, wśród których były preparaty składające się głównie z mirry i aloesu, a także z kwiatów, kory drzew i in. Zarezerwowane były one tylko jako ofiara dla bogów, składana na specjalnie do tego celu wybudowanych ołtarzach. W praktyce okazało się, że z zastrzeżonych dla bogów wonności, korzystali także i zwykli świeccy śmiertelnicy. Rzymianie palili mirrę podczas oddawania czci zmarłym. Mirra i inne wonności, rozpuszczone w oleju z oliwek, stanowią olej do namaszczania żydowskich kapłanów. Perscy królowie perfumowali nią szaty i łoża. Z księgi Estery dowiadujemy się, że konkubiny perskiego króla Achaszwerosza przez cały rok nacierały ciała olejkiem z mirry i balsamu, aby z godnością mogły wejść do łoża wielkiego króla. Również w wymienionej Księdze można wyczytać, że najelegantsze kobiety w Palestynie wieszały sobie na piersiach woreczki z wonną żywicą mirry, jako wybornym pachnidłem.

Obecnie stwierdzono, że mirra zawiera silny środek uśmierzający ból. Wykryty w niej guggulipid z grupy saponin ma zdolności obniżania cholesterolu we krwi i leczy stany zapalne związane z artretyzmem. Wykazano także, że wykryty w mirrze związek z grupy seskwiterpenów, czyli pachnących olejków roślinnych, ma właściwości przeciwrakowe. Hamuje on rozwój pewnych białek produkowanych przez komórki nowotworowe, które są odpowiedzialne za ich odporność na leki przeciwrakowe. Dotyczy to szczególnie raka piersi u kobiet. Wprawdzie wymieniony związek przeciwrakowy ma działanie słabsze niż wiele tradycyjnych leków onkologicznych, ale, w odróżnieniu od nich, jest o wiele mniej szkodliwy dla ogólnego stanu zdrowia.

MIRRA W TRADYCJI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ łączy

się z narodzinami i ze śmiercią Jezusa. Najpierw była darem mędrców dla Dzieciątka, później podano ją w winie do wypicia ukrzyżowanemu Jezusowi, a w końcu balsamem mieszaniny mirry i aloesu zostało namaszczone Jego ciało przed złożeniem do grobu, święty Marek powiada, że podanym przez żołnierzy winem ukrzyżowany Jezus wzgardził.

Sądzi się, że obdarowanie mirrą Dzieciątka Jezus przez Trzech Króli miało trzy znaczenia: symboliczne, uczuciowe i nawet materialne. Według Ewangelistów mirra była symbolem człowieczeństwa Jezusa; była niejako zapowiedzią Męki Pańskiej, bo ofiarowano ją dla Tego, kto miał umrzeć na krzyżu.

Wśród starożytnych nie brak było i fantazji dotyczących materialnego znaczenia ofiarowanej mirry Dzieciątku Jezus. 1 tak, według „Złotej Legendy", Królowie wręczyli mirrę tylko jako lekarstwo na zdrowe i czyste ciało narodzonego Dzieciątka, podatnemu na rożne choroby zewnętrzne i wewnętrzne.

KADZIDŁO

dpowiednio spreparowane kadzidło jest mieszanką aromatycznych żywic, kory drzew, owoców i kwiatów, które przy spalaniu w kadzielnicy wydzielają przyjemny zapach, Tradycje palenia kadzidła kojarzone są ze Wschodem, ale obejmują swym zasięgiem niemal cały świat. W wielu kulturach kadzidła używa się jako środka zapachowego. Starożytne ludy pasterskie praktykowały palenie w ogniskach aromatycznych i narkotycznych ziół. Dla starożytnych palenie kadzidła miało znaczenie symboliczne. Spalenie kadzidła w obrzędach ludów pierwotnych, było obroną przed złymi duchami lub formą oddania czci dobrym mocom. W wielu religiach świata palenie kadzidła było symbolem oczyszczenia, ofiarą i modlitwą wznoszącą się z dymem i aromatem do nieba. W Babilonie używano kadzidła podczas zbiorowych modłów i do przepowiadania wyroczni. W Izraelu przypisywano kadzidłu cudowne właściwości, a od V wieku p.n.e. rytuał kadzenia przenieśli Izraelici na specjalnie wybudowane ołtarze. W kulcie Jahve kadzidło miało charakter symbolu sakralnego. Prawo Mojżeszowe stanowiło, że bezkrwawe ofiary należy posypywać kadzidłem. Pragnieniem było tu ofiarować Bogu nie tylko coś smacznego, lecz także odznaczającego się miłą wonią. Kadzidło było więc w tym kulcie wyłącznie przeznaczone dla Boga, było symbolem nie tylko najczystszego Jego uwielbienia, lecz także prośbą do Boga

0    przebłaganie i uzyskanie łask.

Do sporządzenia pachnącego kadzidła -którego skład dobierano stosownie do czasu

1    okoliczności - szczególnie uzdolnieni byłi Egipcjanie. Prawdziwym dla nich wyzwaniem było sporządzenie takiego kadzidła, z którego dym unosił się prosto w górę do nieba. Sądzili, że kadzidło oczyszcza i ozdabia, że jest wyrazem szczególnego hołdu. Spalali je podczas rytuałów pogrzebowych, aby okrasić przyjemną wonią atmosferę wydzielającego się przykrego zapachu grzebanego ciała. Służyło im w codziennej liturgii do oddawania hołdu posągom boga Słońca (Amona-Ra). Okadzaniem wyrażali hołd dostojnikom, a także zwykłym śmiertelnikom - szczególnie uczestnikom, świadkom ceremonii kadzenia. Egipcjanie byli przekonani, że unosząca się subtelna, miła woń kadzidła oczyszcza, ożywia, podnosi na duchu i wprawia w świąteczny nastrój dostojników i uczestników obrzędu kadzenia.

KADZIDŁA W TRADYCJI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ

W liturgii chrześcijańskiej kadzidło początkowo nie miało powodzenia. Stanowiło niebezpieczeństwo powrotu bałwochwalstwa praktykowanego przez pogan. Przypominało odstępstwa od wiary Chrystusowej przez składanie ofiary kadzielnej przed obrazami bóstw. W liturgii Kościoła katolickiego przyjęło się dopiero, gdy pogaństwo upadło i zamknęła się pamięć o prześladowaniach za odmowę złożenia ofiary kadzielnej przed wizerunkami bogów, cezarów i zwykłych śmiertelników. Początkowo Kościół chrześcijański używał kadzidła do okadzania mar ze zwłokami. Dopiero od IV w n.e. zaczęto go używać w ceremoniach eucharystycznych, podczas których dym kadzidlany miał symbolizować wznoszenie się modłów do Boga i boskie zasługi świętych. W chrześcijaństwie kadzidło poświęcone jest Matce Boskiej. Obecnie kadzidło palone jest w kadzielnicach w Kościele rzymsko-katolickim, wschodnim i anglikańskim.

Według św. Mateusza kadzidło darowane Narodzonemu przez Trzech Króli było symbolem oddania Mu hołdu jako Bogu i Najwyższemu Kapłanowi Nowego Przymierza. W drugim stuleciu św. Ireneusz z Lyonu widział w kadzidle boskość Nowonarodzonego. Kardynał Kari Rahner twierdzi, że kadzidło wyraża naszą tęsknotę do Boga. Warto również wspomnieć, że, według fantazji niektórych starożytnych, kadzidło ofiarowane przez Trzech Króli Dzieciątku Jezus, miało całkiem inny, bo praktyczny cel. Ze „Złotej Księgi” dowiadujemy się, że pachnące kadzidło miało zneutralizować atmosferę przykrego zapachu stajenki.

Pięć ziarenek kadzidła, które umieszcza się w paschale, ma przypominać o pięciu ranach Zbawiciela i o wonnościach, które święte niewiasty niosły do grobu Jezusa w poranek Zmartwychwstania.

Florian Świąs

9

wiadomości Uniwersyteckie: grudzień 200&