125143

Podaawowt pojęcia z dEbdary tłwtoęli, ochimy iio*n«(tó

Ochrom śicdcuidc* (sozologk) to dział ochrony przyrody ztjmjący się ochroną wód, powietrza i gleby przed ich. zanieczyszczeniem, np. ciekami przemysłowymi, środkami ochrony rośln iip. Mówiąc o ochroni środowiska rozumie się prze z to podjęcie bib zaniechanie działam umożliwiające zachowanie bądź przewracanie równowagi przyrodniczej. Ochrona ta wyraża się w szczególności w racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju - przeciwdziałaniu zaniec :yszc zeniom oraz przywracanii do stanu właściwego elementów przyrodniczych, wymienione problemy reguluje ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 2? kwietnia 200lr.

Ochrom przyrody to dziaklność mająca na celi zachowanie, wkściwe 'wykorzystani: oraz odnawianie zasobów i skkdnikówprzyrody,np. tworzenie rezerwatów,paków krajobrazowych,narodowych, ochrom gatunkowa roślin i zwierząt, racjonalne gospodarowanie zasobami naturalnymi np. Sjprawy związane z ochroną przyrody reguluje ustawa o ochroni przyrody z 16 kwietnia 2004 r.

Ekologia • wywodzi się od połączenia 2 greckich słów 'bikos" • omac zające go dom, gospodarstwo, miejsce życia i słowa "bgos "-nauka. Jest to nauka biobgiczna badająca wzajemne stosunki między organizmami lub zespołami organizmów a otaczającym jt środowiskiem. Zajmuje się ekosystemami, ich wewnętrzną strukturą, furikcjmowaiuem i ewolucją,tj. bada miejsce zamieszkania i przystosowanie się organizmu do przyrodniczego środowiska.

Populacja to zespół osobników tego samego gatunku, mogących się skute cmi i swobodnie krzyżować, zajmujący tę samą imsif ekologie mą, tj. przestrzeń, która zapewnia in niezbędne warunki :yciowe (terytorium, schronienie i pożywienie), oraz funkcje, jakie $te łnia w ekosystemie.

Bioc oioza - zespół populacji różnych gatunków zwierząt i roślin, który powiązany jest ze sobą zależność iami pokannowymi oraz konkurencją biologiczną wewnątrzgatunkową imię dzygatunkową. Biocenoza jest żywą częścią ekosystemu Biotop - jednorodne środowisko (nieożywiona część ekosystemu) cechujące się swoistymi gatunkami organizmów żywych, które przystosowały się do specyfiraych warunków ekologicznych danego terenu. Zespół czynników abiotycznych biotopu (światło, temperatura, woda, tłem, dwutlenek węgla, azot itp.) ulega przekształceniu pod wpływem działahości rośln i zwieizątw nim występujących,np. torfowienie jezior. Wyróżnia się biotop lądowy ibiotop wodny.

Ekosystem - jednostka ekologiczna 0np. jezioro), w której zachodzi wymiana między biocenozą (częścią żywą) a biotopem (części nio^ywioną). Inaczej jest to fragment przyro<fy, którą tworzy zespół współzależrych od siebie organizmów roślinnych i zwierzęcych orazprzestizeńfnyczna zajmowana prze z te organizmy,wchodzące we wzajemne związki.

W każdym ekosystemie zachodzi przepływ energii i obieg materii dzięki istnieniu organizmów należących do trzech podstawowych poziomów troficznych, tj. producentów (syntetyzujących materię organie zną), konsum ortów(żywiących się imymi organizmami bib martwą materią organiczną), reduc ortów (rozkładających martwą materię organiczną, z której uwalniają się nieorganżzne składnia pokarmowe dla producentów), ftzykładem ekosystemu może być akwarium, suw, jezioro,pole uprawne, las itp.

Krajobraz jest to wszelkie otoczenie, w którym działa człowiek,na otoczenie to składają się wszelkie elementy ożywione i nieożywione środowiska.

Biom to suma ekosystemów tworzących łatwe do rozróżnienia i w miarę jednorodne regńny biologie zne na Ziemi (np. pustynia, las tropikalny).

Biosfera («k o sfera) to wszystkie brany (ekosystemy) obecne na naszej planecie. Sięga ona od powierzchni ziemi wzwyż na 10-15 km (obejmując dolną część najiiższej warstwy atmosfery tj. troposf erę), całą hydrosferę ilitorferę (do 1 km), a gleby do 3m

Zarządzanie środoauddera jest to zorgartisowany sposób oddziaływania specjahie wyłonionej grupy instytucji na spokczność (inne organizacje, organizacje i osoby fizyczne) dla zachowania trwałości środowiska przyrodniczego (ekosystemów) poprzez je g> właściwe użytkowanie, ochronę i kształtowanie.

Zarządzanie ochroną środowiska. to zarządzanie środowiskiemw sensie jego użytkowania, ochrony iksrfałowania.

System zarządzania środowiskiem obejmuje instytucje na szczebbi państwa, terenowe organy państwowe, samorząd terytorialny, organizacje spokczne oraz podmioty gospodarcze.

Zascby aotowfckowt lpsyłoddLZtjiob Łitocltlts wknzadrawnlu lodtonle orazjwbddmoa. tkoloętzns spokiztńinw

Zasoby przyrody to zarówno bogactwa naturalne takie jak woda, gleba, energia wód i marni, energia cieplna pochodzenia słonecznego i ziemskiego,rośliny i zwkrzęta, krajobrazy położenie geograficzne i wolna przestrzeń powietrzna i podziemna, fbdzkł zasobów natura kryć h: l)niewyczeipywahe: energia słone c ma, wiatr, prądy morskie, geotermia, 2) wyczeipywalne, a) nie odnawia he tj. surowce mineralne: stałe (np. węgiel kamienny, brunatny, rudy metali i niemeUli, sól kamienna), płynne (ropa naftowa,wody minerahe), gazowe (gaz ziezmy),promieniotwórcze ,b) odnawńlne (powietrze,atmosfera,wody,gleby, ksy,rośliny).

Et zykłady rdewłaśc iwego wykorzystani zasobów natura hyc h:

a)    karć zowanie lasów (skulkiw posuci obsuwania ziemi,powodzi),

b) wypalanie i osuszanie torfowisk    cek przekszlakenia w ag^ekosysttuy), eliminowanie rezerwuar ów wilgotności, które gromadzą lOraaywiąc ej w ody niż zwykła gleba,

c)    ni wtaśc iwe użytkowanie gleb (zbyt dług* pozostawianie gleby bez pokryć k, częsu orka zamiast systemube zerk owego),

d)    narażani na erozję (poprze z niewłaśc iwe zaorywanie ),

e)    nadmierny wypas terenów trawiastych (odsłaninie powierzchni ziemi),

f)    zwabianie ściółki w ksi (niszczenie riaturalnego ekosy^mu decydując ego o produktywność i lasu),

g)    prze suszani terenu (ograro: zanie możliwość i uprawy rośln),

h)    przenawożenie pól(zaniczyszczerde okolicznych wód i doprowadzenie do eutrofizacji).