PRAWO

Wprowadzenie

Prawo - to zespół norm ustanowionych lub usankcjonowanych przez państwo, zagwarantowanych przymusem państwowym.

Państwo - to organizacja społeczno - polityczno - gospodarcza. Na państwo składają się takie elementy jak:

• terytorium

• naród

• władza

Norma prawna - to określona przez przepis reguła postępowania wydana lub usankcjonowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym

((normy zakazu i nakazu))

Z jednej strony nakładają obowiązek a z drugiej dają prawo

((Np. w pracy-obowiązek pracy, ale tez mamy swoje prawa))

Elementy normy prawnej

• hipoteza- stan faktyczny, do którego norma ma zastosowanie

• dyspozycja- wskazuje nam sposób zachowania się w danej sytuacji

• sankcja -ujemne skutki, które pociągnie za sobą niedostosowanie się do dyspozycji

Podział norm:

• normy względnie obowiązujące ((np. tam gdzie zawieramy umowy np. o prace))

• normy bezwzględnie obowiązujące ((w żaden sposób nie można zmienić))

Przepis prawny - to elementarna cześć ustawy ((innego aktu prawnego)) przepisem jest artykuł, paragraf, ustęp, punkt, podpunkt, litera..

Stosunek prawny - to stosunek społeczny uregulowany przez prawo((stosunki społeczne nie są wszystkie uregulowane przez prawo))

Elementy stosunku prawnego:

1. Podmioty stosunku prawnego

• osoba fizyczne

• osoba prawna((np. spółki kapitałowe prawa handlowego, spółka SA , spółka z o.o.)), spółdzielnia, stowarzyszenie, fundacja

• jednostki organizacyjne, nieposiadające osobowości prawnej - spółki osobowe prawa handlowego((jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo akcyjna))

Przedmiot stosunku prawnego to jest to, o co w danym stosunku chodzi, np. przeniesienie prawa własności

Prawa i obowiązki stron((np. kupuje gazetę, moim obowiązkiem jest zapłacić a sprzedawcy dać mi gazetę))

Zdarzenie prawne - to takie zdarzenie, które pociąga za sobą powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego

Podział zdarzeń prawnych:

• zdarzenia prawne w ścisłym tego słowa znaczeniu, które następują bez jakiejkolwiek woli ich wywołania((np. pogoda, nie mamy na nią wpływu; śmierć człowieka; upływ czasu))

• działania - wywołują skutki prawne i są zależne od naszej woli (działania czynne lub zaniechane) ((sad wyrokiem może nam zaniechać działań))

Podział działań:

1. czyny:

• (dozwolone i niedozwolone)((każda gałąź prawa zna czyny niedozwolone, w prawie cywilnym niedozwolonym czynem jest np. śmianie się z czyjegoś nazwiska. Jeśli dopuszcza się czynów niedozwolonych, to może dosięgnąć go sankcja))

2. akty prawne:

• czynności prawne((wykonujemy codziennie; zakupy, związek małżeński, umowy zobowiązaniowe ;jednostronne-darowizna, testament ; dwustronna- umowa o prace ; wielostronna))

• administracyjne ((decyzja administracyjna, czyli np. wydanie dowodu osobistego, prawa jazdy. Decyzja to władcze rozstrzygniecie- np. podatki gruntu))

• orzeczenia sadowe konstytutywne (prawo tworzące) ((sady wydaja orzeczenia, dzielą się na wyroki, te na postanowienia,,,))

Akty prawne - to zdarzenia, wywołane w zamiarze spowodowania skutków prawnych.

Stosowanie prawa a przestrzeganie prawa

1. Podmioty stosujące prawo

• organy administracji publicznej

• organy wymiaru sprawiedliwości (policja, prokurator, adwokat, radca prawny, notariusz)

(( naczelny sad administracyjny, wojewódzki sad administracyjny, sad najwyższy, sad apelacyjny, sad okręgowy, sad rejonowy, trybunał konstytucyjny, trybunał stanu))

2. Etapy stosowania prawa

• ustalenie stanu faktycznego, czyli zebranie materiału dowodowego

Dowody:

• rzeczowe

• z dokumentów

• świadkowie

• wizja lokalna

• biegły sadowy

• kwalifikacja prawna - ustalenie podstawy prawnej do wydania wyroku

• wnioskowanie, wydanie orzeczenia decyzji (wyrok, postanowienie)

PRAWO CYWILNE

to zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi podmiotami

1. Źródła prawa cywilnego

• konstytucja 1997

• kodeks cywilny 1964

• ustawa o księgach wieczystych i hipotece 1982

• ustawa o gospodarce nieruchomościami 1997

• ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych 2000

• kodeks spółek handlowych 2000

2. Podział prawa cywilnego:

• część ogólna- to normy, które regulują zagadnienia wspólne dla pozostałych działów i instytucji prawa cywilnego

(Np. instytucja-osoby fizyczne, prawo do zachowku)

• prawo rzeczowe- reguluje prawne formy korzystania z rzeczy ukształtowane w postaci praw podmiotowych bezwzględnych tzn. skutecznych względem każdej osoby trzeciej

• prawo zobowiązaniowe- normuje stosunki zobowiązaniowe, które powstają pomiędzy wierzycielem, dając temu pierwszemu prawa podmiotowe względne, tzn. skuteczne względem dłużnika

• prawo spadkowe- reguluje przejście praw i obowiązków spadkodawcy na inne podmioty

3. Osoby fizyczne charakteryzuje:

• zdolność prawna- zdolność do bycia podmiotem w stosunkach prawnych. Nabywamy ja z chwila przyjścia na świat, i tracimy z chwila śmierci (dziecko w łonie matki ma prawo dziedziczenia)

• zdolność do czynności prawnych- to zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań

KATEGORIE OSOB FIZYCZNYCH:

• 0-13 LAT posiada zdolność prawna, ale nie posiada zdolności do czynności prawnych (są za małe, potrzebują przedstawiciela, np. rodzica)

• 13-18LAT posiada zdolność prawna oraz posiada ograniczona zdolność do czynności prawnych

• 18 i więcej LAT posiada zdolność prawna oraz posiada pełną zdolność do czynności prawnych

OSOBA FIZYCZNA MOŻE BYĆ CZESCIOWO LUB CALKOWICIE UBEZWLASNOWOLNIONA, TYLKO WYROKIEM SADU!!

DOBRA OSOBISTE OSOBY FIZYCZNEJ art.23/24

• życie nasze i nasze zdrowie (Nikt nie ma prawa nastawać na nasze Zycie i zdrowie. Nie wolno eksperymentów na ludziach robić, mimo iż sami na to wyrażają zgodę

• -nasza korespondencja

• -miejsce pochowku (tak chowają człowieka jak nakazuje obyczaj)

• -płeć

• -upodobania seksualne

4. Osoby prawne

Osoba prawna fizycznie nie istnieje!

((osoba fizyczna może urodzić dziecko, ale osoba prawna nie ))

OSOBA PRAWNA - jest to jednostka organizacyjna, która przez normę prawna została wyposażona w zdolność prawna i zdolność do czynności prawnej (posiada struktury organizacyjne, w szkole dyrektor, na uczelni rektor, posiada odrębny majątek, odpowiada za swoje zobowiązania majątkiem, jaki posiada-ale fizyczna tez))

RODZAJE OSOB PRAWNYCH

• Skarb państwa ((najw. Osoba prawna w Polsce))

• państwowe osoby prawne, np. przedsiębiorstwa państwowe, jednoosobowe spółki skarbu Państwa

• NBP

• samorządowe osoby prawne (Gmina, Powiat, Województwo)

• Kościelne osoby prawne (parafia)

• gospodarcze osoby prawne (spółki kapitałowe prawa handlowego, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie pracy, banki)

• niegospodarcze osoby prawne (fundacje, stowarzyszenia, partie polityczne, związki zawodowe)

• prywatne osoby prawne ((pokrywają się z gospodarczymi os. prawnymi))

• krajowe i zagraniczne osoby prawne

POWSTANIE OSOBY PRAWNEJ

• system normatywny

• akt założycielski((Wojewoda-przedsiębiorstwo państwowe))

• na podstawie koncesji ze strony określonego programu państwowego((np. Towarzystwo Ubezpieczeniowe))

• na podstawie inicjatywy założycieli((np. .my na Sali możemy założyć osobę prawna. Ktoś przyniesie prawo własności do komputera, ktoś do samochodu itp. Możemy założyć spółkę z o.o. , ale nie możemy założyć towarzystwa ubezpieczeniowego, bo nie mamy koncesji ))

DOBRA OSOBISTE OSOBY PRAWNEJ

• jej nazwa(Np. firma coca cola. wrangler, adidas itp.)

• siedziba

• tajemnica korespondencji

• tajemnica dokumentacji(prestiż, renoma, image)

USTANIE OSOBY PRAWNEJ

• wystąpienie okoliczności powodujących rozwiązanie osoby prawnej (Np. upływ czasu)

• akt właściwego organu państwowego-założycielskiego

• wola organów osoby prawnej(Np. uchwala zgromadzenia wspólników) ((zgodnie z kodeksem zgromadzenie wspólników decyduje o wszystkim-być albo nie być ))

• ogłoszenie upadłości

• inkorporacja (przejecie osoby prawnej przez inna osobę prawna)

• unia osób prawnych, w wyniku której powstaje nowa osoba prawna

• podział osoby prawnej na kilka nowych osób prawnych

UŁOMNE OSOBY PRAWNE

to jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, które mogą nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywanym. (np. spółki osobowe prawa handlowego, jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna)

Wspólne dla osób prawnych i ułomnych osób prawnych jest rejestr -KRAJOWY REJESTR SADOWY (KRS) (to rejestr przedsiębiorców i dłużników niewypłacalnych)…

5. Czynności prawne

to taka czynność osoby fizycznej lub prawnej, która zmierza do powstania zmiany lub ustania(rozwiązania) stosunku prawnego przez złożenie odpowiedniego oświadczenia woli.

PODZIAL CZYNNOSCI PRAWNEJ

• odpłatne

• nieodpłatne((darowizna))

• jednostronne((darowizna, wypowiedz umowy o prace ,testament))

• dwustronne

• realne - czyli takie które dochodzą do skutku przez złożenie oświadczenia woli i wydanie rzeczy- np. umowa przechowania rzeczy((np. w hotelu)) umowa zastawu((lombard)) umowa użyczenia((użyczyć komuś samochód))

• konsensualne-złożenie oświadczenia woli -((większość takich umów - Np. bilet-jaki?? autobusowy, tramwajowy ulgowy ))

• zobowiązujące- zobowiązanie strony(podmiotu)do dokonania świadczenia w przyszłości Np.(( za pół roku wydzierżawić ziemie, krawcowa uszyje sukienkę za miesiąc))

• czynności rozporządzające - powodują przeniesienie jakiegoś prawa majątkowego na inna osobę, jego zniesienie lub obciążenie.

PRZESLANKI, WAZNOSCI CZYNNOSCI PRAWNEJ

-kiedy czynność prawna jest ważna??

**osoba dokonująca czynności prawnej musi posiadać zdolność prawna oraz zdolność do czynności prawnej

**czynność prawna nie może być sprzeczna z ustawa i zasadami współżycia społecznego(art.58 art..5 k.c)

**czynność prawna musi być dokonana w przewidzianej formie, jeżeli przepisy wymagają określonej formy pod rygorem nieważności((spółka jawna musi być sporządzona na piśmie i w formie aktu notarialnego, pozostałe maja akt założycielski))

**czynność prawna musi być wolna od wad

FORMA CZYNNOSCI PRAWNEJ

• zwykła - ustawa((w sklepie, związek małżeński))

• akt notarialny

• elektroniczna((komputer, zakupy on-line, opłaty przez Internet))

• pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym

6. Wady oświadczenia woli

1. brak świadomości lub swobody podjęcia decyzji i wyrażenia woli

• alkohol. używki. narkotyki

• gorączka(zbyt wysoka)

• zaburzenia czynności psychicznej

• presja fizyczna

• choroba psychiczna

2. pozorność

• złożenie oświadczenia woli dla pozoru, za zgoda drugiej strony((komornik ściąga za cos wiec rozdaje się dla pozoru majątek po rodzinie))

3. błąd

4. bezprawna groźba

• przymus psychiczny(szantaż, porwanie. wymuszenie okupu)

5. wyzysk (art. 388KC)

7. Przedstawicielstwo

1. Rodzaje przedstawicielstwa:

• przedstawiciel ustawowy((np. rodzice))

2. Rodzaje pełnomocnictwa:

• Ogólne Dokonywanie czynności zwykłego zarządu w imieniu mocodawcy

• -rodzajowe upoważnienie do wielokrotnego dokonywania czynności prawnych przekraczających zwykły zarząd (np. .zniesienie prawa, obciążenie prawa)

• szczególne Upoważnienie do dokonywania indywidualnie oznaczonej czynności prawnej( np. zawieranie umów sprzedaży)

Prokura - pełnomocnictwo związane ze spółkami handlowymi, jest wpisana do kodeksu cywilnego, pokrywa się z pełnomocnictwem, wykonuje czynności prawne w imieniu mocodawcy

• Prokura samoistna ((wykonuje czynności w imieniu mocodawcy))

• Prokura łączna ((ma co najmniej dwóch prokurentów i musza się obaj podpisać))

• Prokura oddziałowa ((obszar jakiegoś województwa, Np. .dolnośląskiego ))

PRAWO RZECZOWE

reguluje prawne formy korzystania z rzeczy, ukształtowane w postaci praw podmiotowych bezwzględnych, tzn. skutecznych względem każdej osoby trzeciej.

DO PRAW RZECZOWYCH zaliczamy:

• prawo własności

• użytkowanie wieczyste

• ograniczone prawa rzeczowe

PODZIAL RZECZY:

• ruchome

• nieruchome

• indywidualnie oznaczone

• gatunkowo oznaczone

Prawo własności to najszersze prawo do rzeczy i jest nieograniczone w czasie

SPOSOBY NABYCIA I UTRATY WLASNOSCI

1. pierwotny sposób nabycia własności

• nacjonalizacja (upaństwowienie, czyli zabranie osobie fizycznej prywatnego majątku-jak plac w Warszawie oddany po latach właścicielowi)

• reprywatyzacja (oddanie tego co było zabrane)

• wywłaszczenie (budowa dróg i autostrad

• znalezienie rzeczy niczyjej

2. pochodne sposoby nabycia własności

• Umowa sprzedaży

• Darowizna((przeniesienie prawa własności na inna osobę))

• Zapis w testamencie

3. łączenie osób prawnych

4. użytkowanie wieczyste

to prawo pośrednie pomiędzy prawem własności a ograniczonymi prawami rzeczowymi

PRAWO UZYTKOWANIA WIECZYSTEGO:

• to forma prawna korzystania z gruntów należących do Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego

• jest prawem zbywalnym (przenaszalnym)((mogą bez zgody państwa itp. swobodnie zarządzać prawem))

• jest ograniczona w czasie((99lat i 40lat))

• do nieruchomości gruntowej(TYLKO!!)

(( KIEDY GASNIE PRAWO WIECZYSTE?? ))

• w razie wywłaszczenia

• gdy minie 99lat lub 40lat

• gdy się zrzekniemy

• w razie rozwiązania umowy o oddanie gruntu użytkowania wieczystego

• w razie konfuzji

OGRANICZONE PRAWA RZECZOWE:

• użytkowanie(nie mylić z użytkowaniem wieczystym)

• służebność(osobista, gruntowa)

• zastaw(umowny, rejestrowy, skarbowy)

• hipoteka (umowna, przymusoa, kaucyjna, skarbowa, łączna, hipoteka należyteczności hipotecznych)

• spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu

• mieszkalny

• użytkowy; prawo do domu jednorodzinnego spółdzielni mieszkaniowych

• służebność(korzystanie z czyjejś rzeczy)

• gruntowa

• osobista

PRAWO ZOBOWIAZANIOWE

3 księga kodeksu cywilnego

PRAWO ZOBOWIAZAN - to przepisy prawne ogólne i szczegółowe odnoszące się do stosunków zobowiązaniowych(podstawa prawna 3 księga)

PODZIAL PRAWA ZOBOWIAZANIOWEGO

1. CZESC OGOLNA, która zawiera uregulowania odnoszące się do wszystkich stosunków zobowiązaniowych

2. cześć szczególna, która normuje poszczególne rodzaje zobowiązań

SLOWNICZEK POJEC

WIERZYCIEL-to podmiot stosunku zobowiązującego, który może domagać się od dłużnika spełnienia określonego świadczenia-zachowania, które może polegać na działaniu lub zaniechaniu.

WIERZYTELNOSC - jest prawem względnym, które przysługuje wierzytelowi tylko wobec dłużnika

DLUZNIK - jest to podmiot stosunku zobowiązaniowego, który ma obowiązek spełnić świadczenie na rzecz wierzytelni.

DLUG- jest to zespól obowiązków dłużnika, który składa się na treść dłużnika

ŹRODLA ZOBOWIAZAN W AKTACH PRAWNYCH

• kodeks cywilny

• kodeks spółek handlowych

• kodeks rodzinny i opiekuńczy

• prawo upadłościowe i naprawcze

• prawo przewozu

• prawo bankowe

ZRODLA ZOBOWIAZAN

Czynności prawne:

1. umowy

2. czyny niedozwolone

• czyny własne

• czyny osób trzecich

• czyny funkcjonariuszy państwowych

• czyny powodujące krzywdę moralnej

• czyny zwierząt

Wyrządzenie szkody:

• w wyniku użycia sil przyrody

• Szkody wywołane mechanicznymi środkami komunikacji

• wyrządzenie szkody przez produkt niebezpieczny

3. akty administracyjne

4. inne zdarzenia

• prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia

• bezpodstawne wzbogacenie się

ODPOWIEDZIALNOSC CYWILNA

1. Rodzaje odpowiedzialności

• karna

• dyscyplinarna

• porządkowa

Odpowiedzialność cywilna zachodzi wtedy gdy zachodzi szkoda

• odpowiedzialność umowna-kontraktowa

• odpowiedzialność deliktowa, z powodu wyrządzenia szkody czynem niedozwolonym

3. Szkoda i Podział:

• na mieniu, majątku

• na osobie (uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia)

SZKODA - to uszczerbek w obecnym i przyszłym majątku w jaki poszkodowany dostaje wbrew swojej woli.

ELEMENTY SZKODY MAJATKOWEJ:

• strata (efektywny uszczerbek pomniejszający majątek poszkodowanego)

• zysk utracony - korzyści jakie poszkodowany byłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono

NAPRAWIENIE SZKODY

• przywrócenie stanu poprzedniego

• przez zapłatę odszkodowania(wybór naprawienia szkody należy do osoby, która ja poniosła)

SKUTKI NIEWYKONANIA ZOBOWIAZAN

• obowiązek naprawienia szkody

• nieprzyjecia świadczenia, kiedy zostało spełnione po terminie

• nabycia rzeczy na rzecz dłużnika, oznaczony co do gatunku

• wykonanie zastępcze na koszt dłużnika

• zabezpieczenie od wykonania zobowiązania(kara umowna, odsetki za zwłokę, zadatek, weksel, hipoteka)

WYKONANIE ZOBOWIAZANIA

• zasada realnego wykonania z obowiązania

• zasada nalezyta starannością

• zasada odpowiedniej jakości świadczenia

• średnia jakość zlecenia

• zasada osobistego wykonania z obowiązania

• zasada niedopuszczalności odmowy przyjęcia np. częściowa splata długu

MIEJSCE I CZAS WYKOKNANIA ZOBOWIAZANIA

• należy wykonać w miejscu zamieszkałym lub w siedzibie dłużnika

• dłużnik ma obowiązek przesłać wierzytelowi kwotę pieniężna do jego miejsca zamieszkania lub siedziby na swój koszt i ryzyko

• wykoknanie zobowiązania musi wystąpić niezwłocznie po wezwaniu dłużnika

WYGASNIECIE ZOBOWIAZANIA

• kiedy zostało spełnione przez dłużnika

• w wyniku dobrowolnego zwolnienia dłużnika z obowiązku świadczenia

• w przypadku śmierci dłużnika za wyjątkiem zobowiązań przechodzących na spadkobiercę

UMOWY ZOBOWIAZANIOWE

1. PODZIAL UMOW

• umowy nazwane- to takie, które maja regulacje prawna((np. akt prawny, czyli kodeks cywilny))

• umowy mieszane- zawiera elementy umów nazwanych i nienazwanych

• umowy nienazwane- to takie umowy, które nie posiadają regulacji prawnej, a do których maja zastosowanie przepisy części ogolnej-ks,3 k.c.

2. UMOWY ZWIAZANE Z OBROTEM GOSPODARCZYM (ksero)

3. ELEMENTY UMOWY ZOBOWIAZANIOWEJ

• data zawarcia umowy

• podmioty umowy((osoba fizyczna i prawna)) oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (spółki osobowe prawa handlowego)

• czas trwania umowy

• przedmiot umowy(świadczenie usług, przeniesienie prawa własności)

• kwota wynagrodzenia((czynszu brutto))

• warunki płatności i terminy płatności((np. raty))

• warunki rozwiązania umowy

• zabezpieczenie wykonania umowy((hipoteka, weksel, zastaw))

• zmiana warunków umowy- w formie pisemnej (aneks))

• wskazanie aktu prawnego, którego przepisy będą mialy zastosowanie w sprawach nieunormowanych w tresci umowy (np. kodeks cywilny)

• ilosc egzemplarzy- co najmniej 2, po jednej dla każdej ze stron

• podpisy przedstawicieli podmiotow zawierających umowe

• załączniki do umowy ((umowa o dzielo-np..budynek, a żeby wybudowac to potrzebny kosztorys,projekt i to sa załączniki))

CZYNNOSCI POPRZEDZAJACE ZAWARCIE UMOWY:

• reklama

• ogłoszenie

• cennik

• katalogi

• prospekty

• informacje kierowane do ogółu

• oferta - np. w postaci elektronicznej

• przetarg

• aukcja

• negocjacje

• umowa przedwstępna

umowa zlecenie, umowa o dzieło - nie ma zwierzchnika (zleceniodawca nie jest szefem / odpowiedzialność cywilna)

umowa agencyjna s.308 (podręcznik „Prawo w turystyce i rekreacji” Jerzego Gospodarka - umowa starannego działania

odpowiedzialność cywilna

agentem może być również osoba prowadząca działalność gospodarczą

kontrakt menedżerski - przepisy umowy zlecenia

Umowy w turystyce i rekreacji:

• Umowa o organizacji imprezy turystycznej - s. 222 podręcznik

• Umowa o pojedyncze usługi turystyczne - s. 236 podręcznik

• Umowa time-sharingu

Umowa hotelowa - s. 251 podręcznik

cecha	Komentarz
Podstawa prawna	ustawa o usługach turystycznych 1997 Kodeks Cywilny Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie 2004
Definicja umowy	Umowa hotelowa to umowa o charakterze mieszanym, zawierająca elementy kilku umów nazwanych, tj.: najmu, sprzedaży, przechowania; elementy umów nienazwanych m.in. umowy o usługi podobne do zlecenia tj.: gastronomia przez którą hotelarz zobowiązuje się do najmu pomieszczenia na czas określony w hotelu oraz do świadczenia innych usług związanych z pobytem gościa hotelowego, a gość hotelowy zobowiązuje się do zapłaty wszystkich kosztów związanych ze swoim pobytem w hotelu, które są dla hotelarza wynagrodzeniem za świadczone usługi która może mieć charakter umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej
Podmioty umowy	Hotelarz - osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej - które świadczą usługi hotelarskie, spełniając wymagania określone w przepisach prawa Gość hotelowy - osoba fizyczna Osoby fizyczna działające na rzecz osób trzecich Organizatorzy turystyki Pracodawcy Organizatorzy konferencji
Przedmiot umowy	Przedmiotem umowy hotelowej jest korzystanie z pokojów hotelowych, a uzupełnieniem jest korzystanie przez gości hotelowych z innych oferowanych usług np. gastronomicznych, telekomunikacyjnych, zdrowotnych WYJĄTEK!!! Umowa najmu pomieszczeń użytkowych, która podlega przepisom Kodeksu Cywilnego dotyczącym umowy najmu Cechy charakterystyczne: Ilość osób Apartament Sprawność fizyczna Specjalne wyposażenie
Czas trwania umowy	Z reguły ustalony przy dokonaniu rezerwacji
wynagrodzenie	- ustalane jest na podstawie cennika - ustalane jest między stronami umowy - negocjacje - sposób płatności - gotówka, przelew itp. - termin płatności
Forma umowy	Zazwyczaj ustna
Prawa i obowiązki stron umowy hotelowej	Obowiązki hotelarza: Udostępnienie gościowi hotelowemu odpowiedniego wyposażenia pokoju hotelowego Utrzymanie w należytym stanie przedmiotu najmu i wszystkich urządzeń niezbędnych do normalnego korzystania przez cały okres obowiązywania umowy Umożliwienie korzystania przez gościa hotelowego z ogólnie dostępnych pomieszczeń i urządzeń danego hotelu Zapewnienie gościowi hotelowemu ochrony jego prywatności oraz bezpiecznego pobytu Umożliwienie gościowi hotelowemu korzystania ze świadczeń w ramach tzw. usług podstawowych Dostarczanie gościowi hotelowemu niezbędnych informacji o świadczeniach i usługach hotelarskich, informacji turystycznej, na żądanie cennika usług, wymagań dla obiektu hotelarskiego odpowiadających rodzajowi i kategorii danego obiektu Obowiązki podmiotu świadczącego usługi hotelarskie stanowią jednocześnie uprawnienia, których realizacji ma prawo domagać się gość hotelowy. Obowiązki gościa hotelowego: Spełnić obowiązek meldunkowy Przestrzegać regulaminu porządkowego Dostosować się do ustaleń regulaminu hotelowego doręczanego przy zawarciu umowy hotelowej Korzystanie z przedmiotu najmu i ogólnodostępnych pomieszczeń oraz urządzeń obiektu hotelarskiego w sposób odpowiadający właścicielom i przeznaczeniu tych pomieszczeń i urządzeń Uiszczenie należności za usługi hotelarskie oraz usługi uzupełniające Niezwłoczne zawiadomienie hotelu o szkodzie w postaci utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do zakładu hotelarskiego przez gościa
Wymagania specjalne	Wielkość pokoju Wyposażenie pokoju Położenie pokoju Widok z pokoju Oddzielnego pokoju od dostępu do niego osób trzecich Itp.
Warunki odstąpienia od umowy, zmiana umowy, rozwiązanie umowy

Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa organizatorów TiR

1. Odpowiedzialność cywilna- ponoszona za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy.((i za to można na pewno pójść do wiezienia))

2. Odpowiedzialnosc majątkowa- dotyczy mienia osoby odpowiedzialnej((odpowiednio karana ale nie do wiezienia))

RODZAJE ODPOWIEDZIALNOSCI

• kontraktowa- umowna((niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy wynikiem czego strona ponosi szkody-czyli różne sytuacje związane w zakresie rekreacji))

• deliktowa-poza umowna ((powstaje we wszystkich innych przypadkach wyrządzenia szkody, gdy strony nie były do momentu powstania szkody związane stosunkiem prawnym))

ODPOWIEDZIALNOSC ORGANIZATORA TURYSTYKI

Organizator turystyki odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczeniu usług turystycznych - jest to odpowiedzialność kontraktowa, oparta na zasadzie ryzyka.

1. Okolicznosci zwalniające organizatora turystyki od odpowiedzialności:

• działanie lub zaniechanie klienta, jako wyłączna przyczyna niewykonania lub nienależytego wykonania umowy((lecimy samolotem, klient się stawił się-to nie jest wina organizatora))

• działanie lub zaniechanie osób trzecich, nieuczestniczących w wykonaniu umowy np. atak terrorystyczny

• działanie lub zaniechanie -siła wyższa np.sztorm, lawina, uderzenie pioruna, działania wojenne.

!!!!!!!!!!!!!OGRANICZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI ORGANIZATORA TURYSTYKI NIE MOŻE DOTYCZYĆ SZKÓD NA OSOBIE!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

2. Okolicznosci powodujące niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy

• częściowa realizacja programu imprezy

• rożne uciążliwości występujące w trakcie realizacji imprezy ((głośna muzyka))

• utracony wypoczynek((dziecko chore na salmonelle w Turcji i wypoczynek poszedł w łeb, organizator odpowiada za podwykonawców, dlatego odpowiada również za to jedzenie))

• brak zadowolenia

3. Tabela Frankfurdzka

przyjęta przez 24-letnia izbę cywilna sadu we Frankfurcie. Tabela określająca rodzaje wad, które mogą powstać podczas imprezy turystycznej.

Tabela ta określa procentowe obniżki cen danej imprezy w razie wystąpienia poszczególnych wad((obniżenie ceny imprezy za to ze organizator impr. Nie zakwaterował nas w takiej kwaterze, o jakiej była umowa))

4. Odpowiedzialnosc kontraktowa pośrednika turystycznego

• odpowiedzialność pośrednika turystycznego -ograniczona jest do należytego wykonania przyjętego zlecenia klienta,((jeśli się zobowiązał ze w określonym czasie!!przedstawi ofertę np, wyjazdu do Turcji-to jeśli nie wypleni tego zobowiązania to ponosi odpowiedzialność))((informacja o przepisach i prawach w państwach do których chcemy jechac-np. wiza))

• odpowiedzialność kontraktowa agenta turystycznego((p-kt.3, ustawa o usługach turystycznych))

ODPOWIEDZIALNOSC ORGANIZATORA TURYSTYKI ZE SZKODA NA OSOBIE UCESTNIKA IMPREZY TURYSTYCZNEJ:

• śmierć klienta

• uszkodzenie ciała

• rozstrój zdrowia

• niezapewnienie opieki lekarskiej

Obowiązki administracyjne związane z podejmowaniem działalności gospodarczej w turystyce i rekreacji

Podstawa prawna:

• ustawa o usługach turystycznych 1997

• ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z 2004

Działalność gospodarcza-((usługi:budownictwo, usługi handlowe itp.))

Przedsiębiorca- ((my, jako osoby fizyczne, które skończyły 18lat, możemy wykonywać umowy o dzieło itp…….jako osoby prawne-gmina, województwa……..jako spolka osobowa-wszystkie oprócz cywilnej!!!!!))

REGLAMENTACJA DZIALALNOSCI GOSPODARCZEJ

((ograniczenie, wydzielenie))

• koncesja - ochrona osób i mienia. ((Organ, który dal koncesje również może ja cofnąć )) ((organ organizacji rządowej wydaje(minister tylko w warszawie);dostajemy, gdy sprawujemy warunki prawne))

• zezwolenie - jest bezterminowe, wydaje minister, wojewoda, prezydent a nawet starosta

• ewidencja działalności regulowanej ((wpisuje się tych, którzy zgodnie z ustawa spełniają określone warunki))

• licencja, czyli inna nazwa zezwolenia

ETAPY REJESTRACJI DZIALALNOSCI GOSPODARCZEJ

1. ewidencja działalności gospodarczej - prowadzona jest tylko dla osób fizycznych, którzy chcą prowadzić działalność gospodarczą.

2. KRS - rejestr przedsiębiorców (osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, czyli spółki osobowe prawa handlowego)

3. urząd statystyczny (nr, statystyczny REGON) GUS

4. EDR - ewidencja działalności regulowanej prowadzona przez Marszałka województwa.

5. US- urząd skarbowy ((a konkretnie do narzędnika US, uzyskanie NIP, VAT, akcyza))

6. założenie rachunku bankowego

7. ZUS - zakład ubezpieczeń społecznych

• pełne składki ubezpieczenia

• składki chorobowe

• składki emerytalno - rentowe

8. inne organy kontroli zewnętrznej

• państwowa inspekcja pracy((należy w ciągu 30dni zgłosić od rozpoczęcia działalności))

• państwowa inspekcja sanitarna((sanepid))

• urząd dozoru technicznego

• nadzór budowlany

• straż pożarna

PRAWO CYWILNE

42. Osoby fizyczne i prawne (dobra osobiste i ich ochrona)

osoba fizyczna - osobą fizyczną jest człowiek od narodzin do śmierci. W dniu urodzenia zdobywa zdolność prawną. Płód nienarodzony może dziedziczyć po zmarłym w przeciągu 300 dni od poczęcia. Poroniony płód nie jest osobą fizyczną.

• Osoba fizyczna:

• człowiek

• każdy żyjący człowiek jest podmiotem prawa cywilnego ( nie odgrywa roli wiek, płeć itd.)

Na osobowość prawną składają się 2 elementy:

- zdolność prawna

- zdolność do czynności prawnych (zdolność do zaciągania zobowiązań we własnym imieniu (0-13 brak zdolności do czynności prawnych, 13-18 ograniczona zdolność do czynności prawnych)

osoba prawna- organizacja ludzi, która w swoich regułach skrutkturalnych wskazuje jakie działania, jakich ludzi i w jakich okolicznościach traktowane są jako działania tej organizacji, a nie tych ludzi. Osoba prawna powstaje w chwili wpisu do rejestru.

Musi posiadać nazwę - określoną w statucie lub akcie założycielskim, adres siedziby - najczęściej tam gdzie znajduje się organ zarządzający.

• osoba prawna:

• wyodrębniona jednostka organizacyjna, która zgodnie z obowiązującymi przepisami może występować jako samodzielny podmiot prawa cywilnego

• twór sztuczny, powołany przez człowieka

• istota osoby prawnej

a). element ludzki

b).element majątkowy

c). element organizacyjny

d). Cel

• ze względu na sposób tworzenia rozróżniamy osoby prawne typu:

a). instytucjonalnego = tworzone przez państwo w drodze władczego aktu

b). Zrzeszeniowego = powstają na drodze porozumień członków - założycieli

• ze względu na cel:

a). dążące do celów gospodarczych

b). Dążące do celów niegospodarczych = idealnych

• jednostka administracyjna staje się osobą prawną w chwili wpisania do właściwego rejestru

• do osób prawnych zaliczamy:

a). Skarb Państwa

b). Spółki kapitałowe

c). przedsiębiorstwa państwowe

d). Banki

e). Państwowe jednostki organizacyjne

f). spółdzielnie

g). Fundacje

h). Stowarzyszenia

i). Inne jednostki organizacyjne o zróżnicowanym charakterze

• jednostki prowadzące działalność o charakterze niegospodarczym : wyższe uczelnie, muzea, filharmonie, instytuty naukowe, itp.

• Spółki kapitałowe - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne ( pozostałe spółki są pozbawione osobowości prawnej)

• Skarb Państwa

• państwo występuje nie jako suweren, wyposażony w uprawnienia władcze wobec wszystkich innych podmiotów, lecz jako partner w stosunkach majątkowych z innymi, równoprawnymi partnerami

• jest to państwo na płaszczyźnie prawa cywilnego, gdzie króluje wszechwładna zasada równorzędności stron

• właściciel tej części majątku państwowego, która nie należy do innych państwowych osób prawnych

• organy osób prawnych:

• organ to osoba lub kilka osób, które zgodnie z przepisami określającymi ustrój danej osoby prawnej tworzą, urzeczywistniają i wyjawiają jej wolę

• reprezentacja łączna - do skuteczności czynności prawnej konieczne jest współdziałanie kilku osób ( np., dyrektora i jego zastępcy w przedsiębiorstwie państwowym, lub dwóch członków zarządu spółki)

• pełnomocnik - samodzielny podmiot prawa, który w oparciu o umocowanie wynikające z udzielonego mu pełnomocnictwa, w imieniu i na rzecz osoby prawnej, dokonuje czynności prawnych

Dobra osobiste - (art. 23 KC) to dobra osobowe człowieka jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek tajemnica korespondencji, nietykalność cielesna, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska pozostaje pod ochroną prawa cywilnego, niezależnie od tego, jaka jest ochrona przewidziana innymi przepisami. Ochrona może być dublowana. Dobra osobiste są niezbywalne, są to prawa tzw. podmiotowe. Każde naruszenie pociąga za sobą konsekwencje prawne, jednak sam pokrzywdzony decyduje czy dochodzić swych praw czy nie (powództwo z własne inicjatywy). Chyba, że pozew dotyczy osoby zmarłej. Ktoś, kto reprezentuje jakąś np. firmę, której dobra zostały naruszone, też może wszcząć postępowanie.

43. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych

zdolność prawna - zdolność do bycia podmiotem prawa lub obowiązku

zdolność do czynności prawnych - zdolność do samodzielnego dysponowania prawem i/lub obowiązkami, nabywa się ją z wiekiem:

• przed 13 rokiem życia - brak

• pomiędzy 13 - 18 rokiem życia - ograniczona zdolność do czynności prawnych, przy większości czynności prawnych potrzebna zgoda opiekuna

• ukończone 18 lat - pełne zdolności do czynności prawnych

Osoby całkowicie ubezwłasnowolnione też nie mają zdolności do czynności prawnych

• zdolność prawna osoby fizycznej:

• zdolność do występowania w charakterze podmiotu (strony) w stosunkach cywilnoprawnych

• możność posiadania praw i obowiązków wynikających z prawa cywilnego, gdyż stosunek prawny to właśnie więź między stronami, której istotę stanowią ich wzajemne obowiązki i prawa

• posiadanie zdolności prawnej oznacza, że człowiek może być właścicielem rzeczy, może zawierać umowy, ponosić odpowiedzialność materialna

• do chwili uzyskania pełnoletności dziecko jest reprezentowane przez rodziców, ale to właśnie dziecko, a nie jego rodzice, jest stroną umowy, właścicielem rzeczy itp.

• zdolność do czynności prawnych osoby fizycznej:

• zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych

• możność zawierania umów np. najmu, sprzedaży, zlecania itp., a także dokonywania jednostronnych czynności prawnych np. sporządzanie testamentu, wypowiedzenie umowy - w sposób prawnie skuteczny

• daje prawo do aktywności, daje możliwość samodzielnego dysponowania swoimi uprawnieniami, zaciągania zobowiązań

• osoba fizyczna może posiadać

a). pełną zdolność do czynności prawnych = osiąga się ją z chwilą ukończenia 18 lat ( wcześniej może osiągnąć ją dziewczyna, która wychodzi za mąż, jednak pod warunkiem, że ukończyła 16 lat)

b). ograniczoną zdolność do czynności prawnych = mają ją osoby, które ukończyły 13 lat oraz osoby częściowo ubezwłasnowolnione; czynność prawna takiej osoby wymaga do swej ważności zgody przedstawiciela ustawowego tej osoby, jeśli rozporządza ona swoim prawem lub zaciąga zobowiązanie; umowy zaciągane przez te osoby mogą być ważne, gdy post factum zostaną potwierdzone przez przedstawiciela ustawowego osoby małoletniej lub przez nią sama po osiągnięciu pełnoletności (czynność prawna niezupełna - jej ważność pozostaje w zawieszeniu); bez zgody przedstawiciela ustawowego mogą być zawierane tylko umowy powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach dnia codziennego

c). nie mają w ogóle zdolności do czynności prawnych = osoby, które nie ukończyły jeszcze 13 lat oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione; czynności prawne wykonują za nie przedstawiciele ustawowi; czynność prawna osoby, która nie ma zdolności do czynności prawnej jest nieważna; ważne są jedynie umowy zawierane powszechnie w drobnych sprawach dnia codziennego

• ubezwłasnowolnienie:

• na mocy orzeczenia sądu

• całkowite = człowiek w skutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego zaburzenia psychicznego, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem

• częściowe = sąd może orzec, gdy przyczyny te występują w mniejszym nasileniu i potrzebna jest tylko pomoc do prowadzenia spraw tej osoby; sąd wyznacza dla takiej osoby kuratora

• uznanie za zmarłego:

• można jedynie osobę zaginioną = taką, o której nie wiadomo, czy żyje

• uznanie za zmarłego przez sąd stwarza stan prawny podobny do tego, jaki pociąga za sobą śmierć człowieka

• zaginiony może być uznany za zmarłego, jeżeli upłynęło 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym wg istniejących wiadomości jeszcze żył

• jeżeli w chwili uznania za zmarłego zaginiony ukończył 70 lat, wystarczy upływ 5 lat

• uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym zaginiony ukończyłby 23 lata

• Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych

• oba te terminy są ściśle ze sobą związane - występują łącznie, aczkolwiek nie przestają być odrębnymi instytucjami prawnymi

• osoby prawne nie mogą mieć całego szeregu praw i obowiązków o charakterze cywilnym, występujących powszechnie u osób fizycznych

• osoba prawna nie może być ubezwłasnowolniona lub uznana za zmarłą - absurd

• ograniczenie zdolności prawnej może być spowodowane przez ustawę - musi istnieć wyraźny przepis stwierdzający, że zakres zdolności prawnej danej osoby prawnej nie obejmuje określonych praw i obowiązków, a dotyczące ich czynności są nieważne

44.Czynności prawne

• czynność prawna = czynność osoby fizycznej lub prawnej, która zmierza do ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku cywilno - prawnego przez złożenie odpowiedniego oświadczenia woli

• istotną cechą czynności prawnej jest celowe dążenie osoby fizycznej lub prawnej do wywołania pożądanych skutków prawnych, co różni ją od wielu innych zdarzeń prawnych, np. czynów niedozwolonych, które wywołują skutki prawne niezależnie od woli osób i są konsekwencją naruszenia prawa

• nieodzownym elementem czynności prawnej jest co najmniej jedno oświadczenie woli

• na czynność prawną składają się również faktyczne działania stron

• oświadczenie woli = tylko taki przejaw woli, który wyraża w sposób dostateczny zamiar wywołania skutku prawnego w postaci ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku prawnego; nie musi być ono kierowane do innych osób, a nawet nie musi być tym osobom znane ( np. objęcie w posiadanie rzeczy niczyjej)

• na treść czynności prawnej składają się wszystkie lub niektóre z elementów:

• treść oświadczenia woli złożonego przez stronę lub strony

• skutki wynikające z ustawy dla danego rodzaju czynności prawnych

• skutki wynikające z zasad współżycia społecznego

• skutki wynikające z ustalonych zwyczajów

• oświadczenie woli kierowane do drugiej osoby uważa się za złożone w momencie, gdy dojdzie do tej osoby w taki sposób, by mogła się zapoznać z jego treścią

• czynności prawne dzielą się na jednostronne i dwustronne:

• jednostronne - do dokonania danej czynności wystarcza złożenie oświadczenia woli przez jedna osobę - testament, udzielenie pełnomocnictwa, przyjęcie i odrzucenie spadku itp.

• dwustronne - do dokonania czynności konieczne jest zgodne oświadczenie woli dwóch lub więcej stron - inaczej nazywane umowami

• czynności prawne:

• rozporządzające - powoduje przeniesienie jakiegoś prawa majątkowego na inna osobę, jego zniesienie albo obciążenie

• zobowiązujące - zobowiązanie strony do wykonania czynności w przyszłości

• odpłatne - „ do ut des” = daję by dostać

• nieodpłatne

• konsensualne - gdy czynność prawna wymaga jedynie oświadczenia woli

• realne - gdy obok oświadczenia woli konieczne jest wydanie rzeczy

• przyczynowe

• abstrakcyjne

45. Przesłanki ważności czynności prawnej

1). Osoba dokonująca czynności prawnej musi posiadać zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnej

2). Czynność prawna nie może być sprzeczna z ustawą i zasadami współżycia społecznego

3). Czynność prawną należy dokonać w przewidzianej formie, jeżeli przepisy takiej wymagają, pod rygorem nieważności

4). Czynność prawna powinna być wolna od wad

• jeżeli czynność prawna nie posiada którejś z wymienionych przesłanek, jest wadliwa - czynność taka bądź w całości, bądź częściowo nie wywołuje skutków prawnych

• może być ex lege nieważna, lub zostać unieważniona

• nieważność czynności prawnej:

• bezwzględna - najostrzejsza sankcja przewidziana przez prawo cywilne; w tym przypadku na nieważność czynności prawnej może się powołać każdy, a nie tylko osoba, która uczestniczyła jako strona w dokonaniu tej czynności; sąd musi ją uwzględnić z urzędu, niezależnie od tego, czy któraś ze stron powoła się na jej nieważność

= czynności prawne sprzeczne z ustawą albo zasadami współżycia społecznego, bez zachowania wymaganej pod rygorem nieważności formy, dokonane przez osobę nie posiadającą zdolności prawnej lub zdolności do czynności prawnej; wady oświadczenia woli

• względna - przysługująca oznaczonej stronie możność uchylenia się od skutków dokonanej czynności prawnej

= czynność prawna dokonana pod wpływem błędu lub groźby

= nie jest nieważna z mocy samego prawa, ale osoba wskazana przez przepisy może spowodować jej unieważnienie

46. Wady oświadczenia woli

• oświadczenie woli = akt woli + jego uzewnętrznienie

• wady oświadczenia woli:

1). Brak świadomości lub swobody - osoba składająca oświadczenie woli znajduje się w stanie psychicznym odmiennym od normalnego, co uniemożliwia podjęcie decyzji i złożenia oświadczenie w sposób świadomy i swobodny

• bez znaczenia jest, czy brak świadomości został spowodowany przez osobę składającą oświadczenie woli, czy też wywołały go czynniki zewnętrzne

2). Pozorność - złożenie oświadczenia za zgodą drugiej strony dla pozoru - obie strony są zgodne co do tego iż czynność nie ma wywoływać żadnych skutków prawnych, albo też ma wprawdzie wywoływać skutki prawne, ale nie takie, jakie wynikają z treści pozornej czynności prawnej

• jest nieważne i nie wywołuje żadnych skutków prawnych

• czynność prawna właściwa ukryta pod czynnością prawną pozorną jest ważna, gdy spełnione są wszystkie przesłanki ważności

3). Błąd - mylne wyobrażenie osoby składającej oświadczenie woli o rzeczywistym stanie ( błąd sensu stricto) albo o treści złożonego oświadczenia

• błąd nie powoduje nieważności, lecz daje osobie składającej oświadczenie prawo wycofania się z jego skutków

• jeżeli oświadczenie złożone było innej osobie, uchylenie się od skutków prawnych może nastąpić tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociaż bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie i przemilczała to, albo gdy mogła z łatwością ten błąd zauważyć

• błąd musi być istotny - tak poważny, że uzasadnia przypuszczenie, iż gdyby składający oświadczenie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści

• błąd musi być nie tylko subiektywnie, ale i obiektywnie istotny

• błąd wywołany podstępem przez drugą osobę

• nie pociągają za sobą żadnych skutków błędy co do pobudki, czyli motywacyjne

• uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu musi nastąpić na piśmie w ciągu roku od wykrycia błędu

4). Groźba - przymus psychiczny zastosowany w celu wymuszenia oświadczenia woli

• musi być bezprawna

• musi być poważna = taka, że składający oświadczenie może obawiać się, iż jemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe

• groźba uprawnia osobę, która złożyła oświadczenie, do wycofania się z jego skutków - powinno to nastąpić na piśmie w ciągu roku od dnia, w którym stan obawy ustał

• testament składamy pod wpływem groźby jest zawsze nieważny, nawet jeśli groźba nie była bezprawna i nie wywołała stanu uzasadnionej obawy

47. Przedstawicielstwo i pełnomocnictwo

Pełnomocnictwo to jednostronne oświadczenie osoby (mocodawcy), na mocy którego inna osoba (pełnomocnik) staje się upoważniona do działania w imieniu mocodawcy. Innymi słowy, każda czynność wykonana przez pełnomocnika w imieniu mocodawcy i w zakresie udzielonego pełnomocnictwa wywoła skutki bezpośrednio w sferze prawnej mocodawcy.

Przykład: jeśli Kowalski udzieli Nowakowi pełnomocnictwa do sprzedania jego samochodu, to Nowak będzie mógł skutecznie zbyć ten samochód w imieniu Kowalskiego, podpisując się na umowie jako Nowak działający w imieniu Kowalskiego.

Jakie są rodzaje pełnomocnictwa?
Mocodawca może ustanowić takie pełnomocnictwo, w którym pełnomocnik będzie mógł dokonywać wszystkich czynności w zakresie tzw. zwykłego zarządu (pełnomocnictwo ogólne). Powinno być ono zawarte na piśmie pod rygorem nieważności. Może ustanowić też pełnomocnictwo rodzajowe, dzięki któremu pełnomocnik będzie mógł dokonywać w imieniu mocodawcy czynności prawnych określonego rodzaju (np. sprzedawanie nieruchomości, zawieraniu umów o pracę w imieniu przedsiębiorstwa itp.). Może ustanowić wreszcie pełnomocnictwo szczególne - do dokonania w imieniu mocodawcy określonej czynności prawnej (np. do sprzedaży określonego mieszkania).

Można także udzielić pełnomocnictwa kilku pełnomocnikom. Wtedy każdy z nich może działać samodzielnie. Jeśli chcemy wyraźnie zastrzec, że muszą oni działać łącznie to powinniśmy to wyraźnie zaznaczyć w umowie.

Przedstawicielstwo polega na tym, że czynność prawna dokonana zostaje przez osobę zwaną przedstawicielem, w imieniu innej osoby, zwanej reprezentowanym, oraz że pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego. Działanie przedstawiciela charakteryzuje się dwiema cechami. Po pierwsze - przedstawiciel podejmuje je nie w swoim, lecz w imieniu innej osoby. Po drugie - z czynności prawnej przedstawiciela wynikają skutki prawne nie dla niego, lecz dla osoby reprezentowanej. Na przykład umowę sprzedaży zawiera wprawdzie przedstawiciel, ale sprzedawcą jest osoba, którą on reprezentuje i ją obciążają wszystkie obowiązki sprzedawcy. Stosunek prawny nawiązuje się między kupującym i osobą reprezentowaną, a nie między kupującym i przed­stawicielem. Przepisy kodeksu cywilnego regulują dwa rodzaje przedstawicielstwa: 1) przedstawicielstwo ustawowe, 2) pełnomocnictwo. Różnią się one źródłem umocowania przedstawiciela. Przedstawicielstwo ustawowe cechuje się tym, że prawo przedstawi­ciela do dokonywania czynności prawnych w imieniu drugiej osoby wynika z przepisu ustawy. Przedstawicielami ustawowymi są przede wszystkim rodzice w stosunku do dzieci podlegających ich władzy rodzicielskiej (art. 98 § l k.r. i op.), przy czym każde z nich może działać samodzielnie. Przedstawicielem ustawowym ubezwłasnowolnionego częściowo jest kurator, kapitan morskiego statku handlowego jest przedstawicielem ustawowym armatora poza portem macierzystym. Jak widać, celem przedstawicielstwa ustawowego jest z reguły umożliwienie dokonywania czynności prawnych osobom, które z powodu braku wymaganej prawem zdolności do czynności prawnych lub z innych powodów (np. nieobecno­ści) same działać nie mogą. Pełnomocnictwo jest rodzajem przedstawicielstwa, w którym prawo przedstawiciela do dokonywania czynności prawnych w cudzym imieniu opiera się na woli osoby reprezentowanej (mocodawcy). Udzielić pełnomocnictwa może każda osoba fizyczna i prawna, mająca zdolność do czynności prawnych. Udzielenie pełnomocnictwa jest jednostronną czynnością prawną. Pełnomocnikiem może być także osoba mająca ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnik może mieć umocowanie równocześnie dwu osób, ale powinien działać w interesie obu stron, nie naruszając interesów żadnej z nich. W zasadzie nie może on jako pełnomocnik innej osoby zawierać umów ze sobą samym, chyba że nie może zajść naruszenie interesu mocodawcy.

48. Oferta, umowa przedwstępna

Oferta - oświadczenie woli osoby fizycznej lub prawnej skierowane do innej osoby fizycznej lub prawnej, oświadczenie to zawiera propozycję zwarcia umowy i określa jej główne postanowienia

Przyjęcie oferty - zawarcie umowy jeżeli osoba do której oferta jest skierowana nie ma zastrzeżeń; jeśli ma zastrzeżenia to oferta nie wiąże skutków cywilno - prawnych

Umowa przedwstępna - przyrzeczenie zwarcia umowy w jakimś terminie, najczęściej u.p. związana jest z zadatkiem (10% wartości przedmiotu umowy; zadatek jest zabezpieczeniem dla obu stron, iż umowa zostanie przyjęta, stosowane najczęściej w przypadku nieruchomości); jeśli strona będąca nabywcą odstępuje (z własnej winy) od umowy to zadatek przepada, jeśli sprzedający nie dotrzyma warunków (z własnej winy) to płaci podwójną wartość zadatku. Jeśli wina była niezależna od stron to zadatek musi zostać oddany.

49. Przedawnienie roszczeń cywilnych

Pojecie i skutki przedawnienia W myśl art. 117 § l k.c. roszczenia majątkowe ulęgają przedawnieniu. Jak z tego wynika, nie ulęgają przedawnieniu prawa nie będące roszczeniami (np. prawo własności) i roszczenia o niemajątkowym charakterze (np. roszczenia przysługujące w razie naruszenia dóbr osobistych) „Ulęgają przedawnieniu" oznacza, ze ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie (dłużnik), może uchylić się od jego zaspokojenia, jeśli upłynął określony w ustawie termin (art. 117 § 2 k.c.). Sad nie może wiec uwzględnić terminu przedawnienia z urzędu, a jedynie na podniesiony zarzut. Dłużnik może jednak po upływie terminu przedawnienia zrzec się korzystania z zarzutu przedawnienia.

Terminy przedawnienia Art. 119 k.c. stanowi, ze terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawna, co oznacza, ze przepisy regulujące długość tych terminów maja charakter bezwzględnie obowiązujący.

Ogólne terminy przedawnienia (gdy przepisy szczególne nie stanowią inaczej) wynoszą :

a. dla roszczeń o świadczenia okresowe (np. alimenty, renty, czynsze) - trzy lata;

b. dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (gdy osoba fizyczna lub prawna, której roszczenie majątkowe przysługuje, zarobkowo trudni się działalnością gospodarcza i roszczenie jej pozostaje w związku z ta działalnością) - trzy lata;

c. dla innych roszczeń - dziesięć lat;

d. roszczenie stwierdzone wyrokiem sadu, a także ugoda i orzeczeniem sadu polubownego przedawnia się z upływem lat dziesięciu (nawet gdyby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju, co zasadzone, był krótszy).

Początek biegu przedawnienia

Początek biegu przedawnienia rozpoczyna się według art. 120 § l k.c. od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (gdy wierzyciel może już żądać spełnienia świadczenia). Jeśli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego (np. od wezwania dłużnika do spełnienia świadczenia - art. 455 k.c.), bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie (art. 120 § l k.c.). Początek biegu przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym dłużnik nie zastosował się do treści roszczenia (art. 120 § 2 k.c.).

Zawieszenie biegu przedawnienia

W myśl art. 121 k.c. bieg przedawnienia ulega zawieszeniu:

a. co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom - przez czas trwania władzy rodzicielskiej (chodzi tu o ochronę interesów dzieci uzależnionych w okresie trwania władzy rodzicielskiej od rodziców),

b. co do roszczeń, które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratele -przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli (podobnie jak przy dzieciach z uwagi na ochronę tych osób),

c. co do roszczeń, które przysługują jednemu małżonkowi przeciwko drugiemu przez czas trwania małżeństwa (żeby uniknąć konfliktów dla dobra istniejącego małżeństwa),

d. co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej (zdarzenie o charakterze obiektywnym, np. powódź, niedzialanie sadów) uprawniony nie może ich dochodzić przed sadem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju - przez czas trwania przeszkody. Skutkiem zawieszenia jest to, ze przez pewien okres bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a jeśli już się rozpoczął, ulega zatrzymaniu na czas trwania przeszkody, a po jej ustaniu biegnie w dalszym ciągu, zaś czasu trwania przeszkody nie wlicza się do tego biegu.

Wstrzymanie zakończenia biegu przedawnienia

Podobny charakter do zawieszenia biegu przedawnienia ma tzw. wstrzymanie jego zakończenia, polegające na tym, ze w razie zaistnienia pewnych okoliczno sci przedawnienie biegnie, ale jego bieg może się zakończyć dopiero po upływie określonego czasu od ustania tych okoliczności.

Przerwanie biegu przedawnienia

Przerwanie biegu przedawnienia oznacza, ze zaistnienie pewnych zdarzeń powoduje, iż bieg przedawnienia przerywa się, a po przerwie biegnie od nowa. Nie dolicza się wiec - w odróżnieniu do zawieszenia - okresu, jaki minął od rozpoczęcia biegu przedawnienia do wystąpienia zdarzenia powodującego przerwanie.

50. Istota prawa rzeczowego

• prawo rzeczowe - dział prawa cywilnego normujący prawo własności i inne prawa do rzeczy

• termin ten jest również używany podmiotowo = prawo poszczególnych osób do rzeczy

• do praw rzeczowych zaliczamy:

• prawo własności

• użytkowanie wieczyste

• ograniczone prawa rzeczowe

• prawa rzeczowe:

• należą do grup praw podmiotowych bezwzględnych - służą przeciwko wszystkim

• dotyczą rzeczy, są prawami odnoszącymi się do określonej rzeczy ruchomej lub nieruchomej

• są skuteczne przeciwko naruszeniom chronionych dóbr ze strony jakiejkolwiek osoby

• prawa te są chronione w razie każdego bezprawnego ich naruszenia

• właściciel może żądać wydania rzeczy od każdej osoby, u której rzecz się znajduje

• rzeczy - przedmioty materialne, na tyle wyodrębnione, że w obrocie mogą być traktowane jako dobra samoistne

• nie są rzeczami w znaczeniu cywilnoprawnym dobra materialne takie jak utwory literackie lub artystyczne, dzieła naukowe, wynalazki itp., a także przedmioty, mające wprawdzie charakter materialny, ale nie samoistne tylko wchodzące w skład innych rzeczy

• części składowe = te wszystkie elementy rzeczy, które nie mogą być odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo przedmiotu odłączonego

• części składowe z chwilą odłączenia stają się samoistne

• przynależności = odrębne rzeczy potrzebne do korzystania z rzeczy głównej zgodnie z jej przeznaczeniem

• podział rzeczy:

• ruchomości - każda rzeczy, która nie jest nieruchomością

• nieruchomości - część powierzchni ziemskiej stanowiąca przedmiot odrębnej własności (grunt) wraz ze wszystkim, co jest z nią trwale związane, zabudowaniami, drzewami i innymi częściami składowymi; jako nieruchomość może być traktowany również sam budynek lub jego część, jeśli na mocy przepisów szczególnych stanowi odrębny od gruntu przedmiot własności

• podzielne

• niepodzielne

• indywidualnie oznaczone - rzeczy posiadające własne cechy, im tylko właściwe

• gatunkowo oznaczone - rzeczy określane jedynie przez wskazanie gatunku oraz oznaczenie ilości, miary, ciężaru

• znajdujące się w obrocie - mogą być swobodnie sprzedawane

• wyjęte z obrotu - istnieje zakaz prawnego obrotu takimi rzeczami

• ograniczone w obrocie - mogą stanowić przedmiot obrotu tylko w ograniczonym zakresie np. między jednostkami gospodarczymi

• środki trwałe

• środki obrotowe

• zużywalne - rzeczy, których normalny użytek gospodarczy polega na zużyciu lub zbyciu

• niezużywalne
  

51. Prawo własności

Własność jest najszerszym prawem do rzeczy, pozwalającym właścicielowi korzystać z niej i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób.

Właściciel może korzystać z uprawnień, jakie daje mu prawo własności w granicach określonych przepisami prawa i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa własności (zajebisty żarcik, nieprawdaż?).

Współwłasność jest odmianą szczególną własności, charakteryzującą się wielością podmiotów prawa własności. (art. 195 KC)

Rodzaje współwłasności (art. 196 §1 KC)

- współwłasność łączna

- współwłasność w częściach ułamkowych

Współwłasność łączna występuje tylko w przypadkach przewidzianych przepisami w ramach szczególnego stosunku osobistego łączącego strony (np. małżeństwo) lub między wspólnikami w spółce cywilnej.

W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych, własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie wszystkim podmiotom, ale każdy z nich ma w niej ułamkowo wyrażony udział.

Domniemywa się, że udziały współwłaścicieli są równe (Art. 197 KC). Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych (Art. 198 KC).

Do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, przekraczających zakres zarządu zwykłego, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli lub współwłaściciele, mający łącznie ponad połowę udziałów mogą się zwrócić o rozstrzygnięcie do sądu (Art. 199 KC).

Każdy ze współwłaścicieli jest obowiązany do współdziałania w zarządzie rzeczą wspólną (Art. 200 KC). Do czynności zwykłego zarządu jest potrzebna zgoda większości (liczonej według udziałów zgodnie z Art. 204) współwłaścicieli, ale każdy z nich może się w razie czego zwrócić do sądu (Art. 201 zgadnij czego). Każdy ze współwłaścicieli ma prawo do współposiadania rzeczy wspólnej i korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez innych współwłaścicieli.

Nabycie prawa własności i jego utrata, oczywiście.

Rodzaje sposobów nabycia itd.

-pierwotne

-pochodne

Pierwotne - prawo poprzedniego właściciela wygasa, powstaje nowe i niezależne. Nabywcy przysługuje pełne prawo własności bez żadnych obciążeń, niezależnie od stanu poprzedniego.

Pochodne - następstwo prawne. Prawo własności nie ustaje, ale zmienia się właściciel. Nowy właściciel zyskuje prawo własności w takim wymiarze, jak poprzedni, na nabywcę przechodzą wszelkie obciążenia i ograniczenia związane z prawem własności danej rzeczy.

Przeniesienie własności.

Przeniesieniem własności jest sprzedaż, zamiana, darowizna i inne.

Umowa sprzedaży (itd.) przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej lub strony inaczej postanowiły (Art. 155 §1 KC). Jeżeli przedmiotem umowy są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności konieczne jest przeniesienie posiadania rzeczy. Tak samo, jeżeli umowa dotyczy rzeczy przyszłych (§2). W innych przypadkach przeniesienie własności następuje z samej mocy umowy. Przeniesienie własności to pochodne nabycie prawa własności.

1a. Nabycie własności od osoby nieuprawnionej.

Art. 169. §1. KC. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia jej w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.

§2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia (itd.), nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu... nie dotyczy keszu, dokumentów na okaziciela, nabytków z licytacji publiczne i tych rzeczy, które nam zabiera komornik, kiedy narobimy sobie długów, by kupić browna, czyli nabytych w toku postępowania egzekucyjnego. ← to zostało skrócone i przetłumaczone przeze mnie.

Jest to pierwotne nabycie prawa własności (wszelkie obciążenia wygasają).

2. Zasiedzenie

Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie jako posiadacz samoistny od lat dwudziestu, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (Art. 172. §1 KC). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby działał w złej wierze (§2). Jeżeli właściciel jest małoletni, zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej, niż z upływem dwóch lat od uzyskania przezeń pełnoletniości (Art. 173 KC).

Posiadacz rzeczy ruchomej nabywa własność po upływie trzech lat, chyba że posiada w złej wierze(Art. 174).

Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, nowy posiadacz może doliczyć do „swoich” lat, lata poprzednika. W przypadku złej wiary poprzednika, oczywiście liczy się trzydzieści długich latek, jeszcze się wnuków można doczekać (Art. 175. §1. KC). Podobnie w przypadku spadkobierców ustawowych (§2).

3. Inne.

Właściciel nieruchomości może się jej zrzec (notarialnie - Art. 179. §1. KC) a własność tej nieruchomości przechodzi na Skarb Państwa (§2).

Właściciel rzeczy ruchomej może ją porzucić (Art. 180. KC).

Własność ruchomej rzeczy niczyjej nabywa się przez jej objęcie w posiadanie samoistnie (Art. 181. KC).

Zajebiste. W tym całym kacu jest specjalny artykuł, dotyczący roju pszczół! (Art. 182.)

Kto coś znalazł, powinien niezwłocznie powiadomić właściciela, a jeżeli to niemożliwe, powinien zawiadomić właściwy organ państwowy (Art. 183. §1. KC). Przy tym pieniądze, papiery wartościowe, kosztowności i rzeczy o wartości naukowej - bezwzględnie, a inne rzeczy tylko na żądanie (Art.184. §1. KC). Znalazca, który zrobił wszystko, co trzeba, może żądać znaleźnego w wysokości 10% wartości, w chwili wydania rzeczy osobie uprawnionej do odbioru (Art. 186. KC). Jeżeli nikt nie odbierze w ciągu roku (a w razie niemożności wezwania - dwóch), pieniądze itd. stają się własnością Skarbu, a inne rzeczy - znalazcy.

Własność nieruchomości rozciąga się na rzecz ruchomą, o ile ta została z nią trwale połączona, stając się jej częścią (Art. 191. KC).

Ten, kto wytworzył rzecz ruchomą z cudzych materiałów, staje się jej właścicielem, o ile wartość wkładu pracy jest większa od wartości materiałów (Art. 192. §1. KC). Jeżeli odbyło się to w złej wierze, lub wartość pracy jest mniejsza, właścicielem zostaje właściciel materiałów (§2).

Jeżeli rzeczy ruchome zostały połączone lub pomieszane, że trudno byłoby przywrócić stan poprzedni, właściciele stają się współwłaścicielami całości. Wartości udziałów są określane poprzez wartości rzeczy pomieszanych (Art. 192. §1. KC).

52. Ograniczone prawo rzeczowe

Ograniczonymi prawami rzeczowymi są: użytkowanie, służebność, zastaw, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej oraz hipoteka (Art. 244. §1. KC).

Ogólne

Te tam wszystkie, dotyczące nieruchomości są regulowane przez odrębne przepisy (§2).

Do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego stosuje się, z wyjątkami określonymi przez ustawę, odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności (Art. 245. §1. KC). Można jednak w przypadku nieruchomości pominąć przepisy o niedopuszczalności warunków i terminów (§2). Tzn. można oddać lokal w użytkowanie na swoich warunkach i na pewien czas, określony w umowie. W przeciwieństwie do przeniesienia własności nieruchomości, forma notarialna potrzebna jest tylko dla oświadczenia woli właściciela, który prawo ustanawia.

Do przeniesienia OPR na nieruchomości potrzebna jest umowa pomiędzy uprawnionym a nabywcą i akt notarialny, jeżeli był takowy sporządzony dla poprzedniego OPR (Art. 2451. KC). Uprawnionym jest poprzedni podmiot OPR (a niekoniecznie właściciel). Uprawniony może się zrzec OPR i składa w tym celu oświadczenie właścicielowi. W takim przypadku, prawo to wygasa (Art. 246. §1 KC). Oczywiście, jeżeli dla ustanowienia OPR został sporządzony akt notarialny i wpis w księdze wieczystej, do zrzeczenia się prawa konieczny jest analogiczny akt i wykreślenie wpisu (§2).

OPR wygasa, jeżeli przejdzie na właściciela lub podmiot tego prawa nabędzie rzecz na własność (Art. 247. KC).

Jeżeli kilka OPR obciąża tę samą rzecz, prawo powstałe później nie może być wykonywane z uszczerbkiem dla prawa powstałego wcześniej (Art. 249. §1. KC). Pierwszeństwo OPR może być jednak zmienione na podstawie umowy pomiędzy podmiotami praw. Z uwzględnieniem, rzecz jasna, wszystkich cyrków z księgami wieczystymi (Art. 250. §1, 2. KC).

Użytkowanie

Polega na prawie do używania rzeczy i czerpania z niej pożytków (Art. 252. KC). Można ograniczyć zakres poprzez wyłączenie niektórych pożytków, a w przypadku nieruchomości, ograniczyć użytkowanie do jej oznaczonej części (Art. 253. §1 ,2. KC). Użytkowanie jest niezbywalne (Art. 254. KC).

Jeżeli użytkowanie nie jest wykonywane przez lat dziesięć, wygasa.

Użytkownik jest zobowiązany do używania rzeczy zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki. Ponosi ciężary, które, zgodnie z prawidłową gospodarką, powinny być pokrywane z pożytków. Powinien też ponosić ciężar wszystkich nakładów na rzecz (Właściciel, jeżeli takie nakłady poczynił, ma prawo domagać się zwrotu). Jest obowiązany do dokonywania napraw związanych ze zwykłym korzystaniem, w przypadku konieczności innych napraw, powinien zawiadomić właściciela.

Przedmiotem użytkowania mogą być także prawa.

Zastaw

Powstaje w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności. Na mocy zastawu wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy, bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela (Art. 306. §1. KC). Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między wierzycielem a właścicielem oraz wydanie rzeczy wierzycielowi lub osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły (Art. 307. §1. KC).

Odpowiednio stosuje się przepisy o nabyciu własności od osoby nieuprawnionej.

Zastaw ma pierwszeństwo przed prawami rzeczowymi powstałymi wcześniej, chyba że zastawnik działa w złej wierze (Art. 310. KC).

Zastawca ma prawo zbyć lub obciążyć przedmiot zastawu przed wygaśnięciem zastawu (Art. 311. KC). W razie sprzedaży rzeczy zastaw przechodzi na uzyskaną cenę (Art. 321. §2. KC).

Zastawnik może dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na ograniczenie odpowiedzialności dłużnika wynikające z prawa spadkowego.

Zastawnik, któremu rzecz została wydana, powinien czuwać nad jej zachowaniem. Po wygaśnięciu zastawu powinien zwrócić rzecz zastawcy.

Jeżeli rzecz przynosi pożytki, zastawnik pobiera je i odlicza od kwoty wierzytelności.

Przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem pociąga przeniesienie zastawu. Jeżeli zastaw został wyłączony, wygasa (Art. 323. §1. KC). Zastaw nie może być przeniesiony bez wierzytelności (§2).

Jeżeli zastawnik zwróci rzecz zastawcy, zastaw wygasa, chyba że wierzytelność jest obciążona prawem osoby trzeciej (Art. 325 §1, 2. KC).

Przedmiotem zastawu mogą być również prawa, jeżeli są zbywalne (Art. 327. KC)

Służebność

Dotyczy nieruchomości.

Rodzaje:

-gruntowa

-osobista.

Służebność gruntowa polega na tym, że albo osoba uprawniona (właściciel innej nieruchomości) może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej (np. prawo przejazdu, składowania, pobierania wody, etc.) albo też osoba uprawniona żąda od właściciela nieruchomości obciążonej niewykonywania oznaczonych działań wynikających z prawa własności (Art. 285. §1 KC). Może to mieć na celu jedynie zwiększenie użyteczności nieruchomości tzw. władnącej czyli należącej do posiadacza prawa służebności (§2).

Służebność osobista jest analogiem, ale jest na rzecz osoby fizycznej, a nie nieruchomości władnącej (Art. 296. KC). Przepisy stosuje się odpowiednio. Służebności osobiste wygasają najpóźniej z dniem śmierci uprawnionego. Są niezbywalne. Nie można przenieść uprawnienia do ich wykonywania. Nie można jej nabyć przez zasiedzenie.

Służebność osobista może dotyczyć np. mieszkania. Wtedy uprawniony może przyjąć do mieszkania współmałżonka, dzieci małoletnie i osoby, będące na jego utrzymaniu albo potrzebne przy utrzymywaniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie, mogą pozostać w mieszkaniu po uzyskaniu pełnoletniości (Art. 301. §1. KC). Można zawrzeć umowę, że po śmierci uprawnionego, służebność przysługiwać będzie małżonkowi, rodzicom i dzieciom (§2).

53. Posiadanie

Posiadanie polega na sprawowaniu rzeczywistego władztwa nad rzeczą.

Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada, jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca itp. (posiadacz zależny) (Art.. 336. KC).

Posiadacz samoistny nie traci posiadania przez to, że oddaje drugiemu rzecz w posiadanie zależne (Art. 337. KC).

Domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym (Art. 339. KC). Domniemywa się ciągłość posiadania(Art. 340. KC). Domniemywa się, że posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym (np., że posiadacz jest właścicielem) (Art. 341. KC). Domniemywa się, że posiadacz jest w dobrej wierze.

Nie wolno naruszać stanu posiadania. Posiadacz może zastosować obronę konieczną, ażeby odeprzeć samowolne naruszenie stanu posiadania ( art. 342., 343. §1. KC). Posiadacz nieruchomości może niezwłocznie po samowolnym naruszeniu posiadania przywrócić własnym działaniem stan poprzedni, bez stosowania przemocy. Właściciel rzeczy ruchomej, o ile grozi mu niepowetowana strata, może zastosować niezbędną samopomoc (Art. 343. §2. KC). Przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie i temu, na czyją korzyść nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego, niezależnie od dobrej wiary i zgodności ze stanem prawnym (Art. 344. §1. KC). Roszczenie wygasa po roku, o ile nie jest dochodzone (§2).

Przeniesienie posiadania następuje przez wydanie rzeczy (dokumentów, środków etc.) (Art. 348. KC).

Jeżeli rzecz znajduje się w posiadaniu zależnym, przeniesienie posiadania samoistnego następuje poprzez umowę między stronami i zawiadomienie posiadacza zależnego (Art. 350. KC)

54. Źródła zobowiązań

Art. 353. §1. KC. Zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić.

§2. Świadczenie może polegać na działaniu lub zaniechaniu.

Stronom przysługuje dowolność w ułożeniu stosunku prawnego, byle jego treść i cel nie sprzeciwiały się naturze stosunku, były zgodne z prawem i zasadami współżycia społecznego (Art. 3531. KC). Świadczenie może przyjmować bardzo różne formy: pieniężną, formę usługi, wydania rzeczy etc. Wierzycielowi przysługuje prawo przymusowego wyegzekwowania świadczenia.

Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celom, zasadom współżycia społecznego a także ewentualnym normom zwyczajowym (Art. 354. §1. KC), w ten sam sposób winien współdziałać wierzyciel (§2).

Zasada należytej staranności - dłużnik zobowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju. Określa się ją w zakresie wykonywanego przezeń zawodu przy uwzględnieniu charakteru zawodowego owej działalności (Art. 355 §1, 2 KC).

Źródła zobowiązań

• Czynności prawne np. umowy.

• Czyny niedozwolone, w wyniku których powstaje szkoda (zobowiązanie polega wówczas na naprawieniu szkody lub rekompensaty).

• Akty administracyjne (np. płacenie podatków, obowiązek obrony, świadczenia na rzecz usuwania skutków klęski żywiołowej itp.).

• Inne, np. bezpodstawne wzbogacenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia.

W przypadku szkody, naprawienie powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego - poprzez przywrócenie stanu poprzedniego bądź w formie rekompensaty pieniężnej (Art. 363. §1. KC). Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do stopnia winy każdej ze stron (Art. 362. KC).

Zobowiązanie przemienne - dłużnik jest zobowiązany do spełnienia jednego z kilku świadczeń. Wybór świadczenia należy do dłużnika, chyba że czynność prawna, przepisy prawa lub okoliczności stanowią inaczej (Art. 365. §1. KC). Wyboru dokonuje się poprzez złożenie oświadczenia stronie przeciwnej lub przez spełnienie świadczenia (§2). Strona przeciwna ma prawo wyznaczyć termin dokonania wyboru, po którym prawo to na nią przechodzi (§3).

Zobowiązanie solidarne

-Zobowiązanie może obejmować kilku dłużników w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich łącznie, od kilku lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z nich, zwalnia pozostałych (Art. 366. §1. KC). Aż do całkowitego zaspokojenia zobowiązanie obejmuje wszystkich dłużników (§2). Solidarność dłużników.

-Kilku wierzycieli może być uprawnionych w ten sposób, że dłużnik może spełnić całe świadczenie do rąk jednego z wierzycieli, a przez to dług wygasa względem wszystkich (Art. 367. §1. KC). Przy tym dłużnik może wybrać, do rąk którego z wierzycieli spełni świadczenie, chyba że jeden z nich wytoczy powództwo, wtedy świadczenie powinno być spełnione do jego rąk (§2). Solidarność wierzycieli.

Zobowiązanie może być solidarne, choćby każdy z dłużników był zobowiązany w inny sposób lub zobowiązanie względem każdego z wierzycieli było innego rodzaju (Art. 368. KC). Zobowiązanie jest solidarne, jeżeli wynika to z ustawy lub czynności prawnej (Art. 369. KC).

Świadczenia spełniane przez jednego z dłużników solidarnych nie mogą zaszkodzić pozostałym (Art. 371. KC).

Wierzyciel ma prawo zwolnić z długu jednego z dłużników solidarnych, a ten ma prawo zrzec się solidarności. Nie ma to skutków względem pozostałych (Art. 373. KC). Ma jednak skutki zwłoka względem jednego z dłużników (Art. 374. §2. KC).

Dłużnik solidarny, który spełnił świadczenie może się ubiegać o zwrot od współdłużników na podstawie istniejącego między nimi stosunku prawnego. Domniemywa się, że części są równe (Art. 376. §1. KC). Jeżeli któryś ze współdłużników jest niewypłacalny, jego część rozkłada się równo na pozostałych (§2).

Analogicznie w przypadku solidarności wierzycieli.

Zobowiązania podzielne i niepodzielne

Świadczenie jest podzielne, jeśli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości (Art. 379. §2. KC).

Jeżeli jest kilku dłużników lub kilku wierzycieli, a świadczenie jest podzielne, dług i wierzytelność rozkłada się na tyle części, ilu jest dłużników / wierzycieli. Jeżeli z okoliczności nie wynika inaczej, części są równe (Art. 379. §1. KC).

Jeżeli świadczenie nie jest podzielne, jest niepodzielne. Dłużnicy zobowiązani do takiego świadczenia, są za nie odpowiedzialni jak solidarni (Art. 380. §1. KC). Ze wszystkimi tego konsekwencjami.

Jeżeli jest kilku wierzycieli świadczenia niepodzielnego, każdy z nich może żądać spełnienia całego świadczenia (Art. 381. §1. KC). Przy tym zwolnienie z długu przez któregokolwiek z wierzycieli nie ma skutków względem pozostałych.

Wykonanie zobowiązania

Wierzyciel nie może nie przyjąć świadczenia częściowego, choćby cała wierzytelność była już wymagalna, chyba że przyjęcie naruszałoby jego uzasadniony interes. (Art. 450. KC).

Jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa (Art. 453. KC).

Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania (Art. 455. KC).

Jeżeli dłużnik stał się niewypłacalny lub wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność, zabezpieczenie wierzytelności znacznie się zmniejszyło, wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia bez względu na zastrzeżony termin (Art. 458. KC).

Skutki niewykonania zobowiązań

Dłużnik jest zobowiązany naprawić szkody wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (Art. 471. KC). Jest też odpowiedzialny za niezachowanie należytej staranności (Art. 472 KC). Jest bezwzględnie odpowiedzialny za wszelkie szkody umyślne.

Jeżeli świadczenie stało się niemożliwe do wykonania bez winy dłużnika, zobowiązanie wygasa (Art. 475 §1).

Jeżeli przedmiot świadczenia został zbyty, utracony lub uszkodzony, dłużnik jest zobowiązany wydać wszystko, co otrzymał w zamian lub jako naprawienie szkody (§2).

W razie zwłoki dłużnika, wierzyciel może żądać oprócz wykonania zobowiązania, naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki (Art. 477. §1 KC).

Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi w formie pieniężnej - kara umowna (Art. 483. §1. KC), dłużnik nie może się jednak bez zgody wierzyciela zwolnić ze zobowiązania przez zapłacenie kary umownej (§2). Wysokość kary umownej nie zależy od wynikłej szkody, a jedynie od treści umowy (Art. 484. §1. KC). Dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej, gdy zobowiązanie zostało w większości wykonane, lub jest ona rażąco wygórowana (§2).

55. Zasady odpowiedzialności w prawie cywilnym

• odpowiedzialność prawna = obowiązek ponoszenia przewidzianych przez prawo niekorzystnych skutków zachowania własnego lub innych osób

• odpowiedzialność cywilna ma formę majątkową i jej konsekwencje mogą dotknąć tylko mienia osoby odpowiedzialnej

• odpowiedzialność cywilna zachodzi tylko wtedy gdy zachodzi szkoda

• przybiera postać obowiązku naprawienia szkody

• w zależności od źródła odpowiedzialności występować może:

• odpowiedzialność deliktowa = z tytułu czynów niedozwolonych - powstaje w przypadku wyrządzenia szkody, gdy strony nie były do momentu powstania szkody związane stosunkiem prawnym

= przesłanki:

a). szkoda

b). czyn sprawcy noszący znamiona winy

c). związek między szkodą a czynem

= dowieść winy musi poszkodowany = ciężar dowodu

• odpowiedzialność kontraktowa (umowna) = konsekwencja niewykonania lub nienależytego wykonania umowy

= przesłanki:

a). zobowiązanie między wierzycielem a dłużnikiem

b). szkoda wierzyciela

c). adekwatny związek przyczynowy między niewykonaniem zobowiązania a

szkodą wyrządzoną

d). Zachowanie dłużnika musi być zawinione

= to dłużnik musi dowieść, że jego czyny były niezawinione

• odpowiedzialność może być oparta na zasadzie:

• winy (odp. deliktowa)

• ryzyka

= przesłanki:

a). siła wyższa

b). szkoda z winy poszkodowanego

c). wyłączna wina osoby trzeciej

• słuszności = gdy sprawca z powodu wieku, choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego nie może odpowiadać za swoje czyny, poszkodowany może zwrócić się o naprawienie szkody do opiekuna ustawowego lub kuratora tej osoby

• współżycia społecznego

56. Pojęcie szkody i jej naprawienia

• szkoda = uszczerbek w obecnym i przyszłym majątku, jakiego poszkodowany doznaje wbrew swojej woli

• szkodę stanowi różnica między dwoma stanami majątkowymi: tym po wyrządzeniu szkody i tym, który istniał, gdyby szkody nie wyrządzono

• szkoda majątkowa obejmuje dwa elementy:

• strata = efektywny uszczerbek pomniejszający majątek poszkodowanego

• utracony zysk = korzyści jakie poszkodowany byłby osiągnął, gdyby mu szkody nie wyrządzono

• wśród szkód majątkowych wyróżnia się jeszcze:

• szkody na mieniu = majątkowe

• szkody na osobie = niemajątkowe

• zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę = wyrównanie szkody niemajątkowej

• wysokość szkody może być zgodnie ustalona przez zainteresowanych lub sprecyzowana przez sąd w toku procesu

• jeżeli ustalenie szkody jest niemożliwe lub poważnie utrudnione sąd może ustalić tę wysokość, opierając się na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy

• ustalanie wartości:

= wartość rynkowa

= wartość szczególna

= wartość emocjonalna

• określenie wartości szkody następuje w chwili jej naprawiania, nie w chwili powstania

• podstawą odpowiedzialności za szkodę może być umowa - np. ubezpieczenia

• podstawą odpowiedzialności za szkodę jest najczęściej ustawa, która łączy obowiązek naprawienia szkody z rozmaitymi zdarzeniami, a przede wszystkim z czynami niedozwolonymi (odpowiedzialność deliktowa) i z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy (odpowiedzialność kontraktowa)

• naprawienie szkody może nastąpić przez:

• przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego

• zapłatę odszkodowania

• wybór sposobu naprawienia szkody należy do poszkodowanego

• wysokość odszkodowania ma odpowiadać wysokości szkody

• odszkodowanie ulega zmniejszeniu w razie przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody

• w przypadku osób fizycznych sąd może obniżyć wysokość odszkodowania ze względu na stan majątkowy poszkodowanego lub osoby odpowiadającej za szkodę, jeżeli wymagają tego zasady współżycia społecznego

• dotyczy to tylko szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym

• naprawienie szkody na osobie obejmuje wyrównanie wszelkich kosztów wynikłych z uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, np. kosztów leczenia utraconych zarobków itp.

• zadośćuczynienie za krzywdę przysługuje tylko w nielicznych, wyraźnie przewidzianych przepisami wypadkach, a mianowicie w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, pozbawienia wolności oraz nakłonienia człowieka za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu, a także w razie naruszenia dóbr osobistych

• wysokość przynależnej kwoty zależy od uznania sądu, który bierze pod uwagę rodzaj cierpień doznanych przez poszkodowanego i ich natężenie

• w razie śmierci poszkodowanego sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny odpowiednie odszkodowanie, jeśli nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej

57. Podstawowe elementy prawa rodzinnego, w tym małżeństwo, sposób zawierania i rozwiązywania oraz stosunki między dziećmi a rodzicami

1. małżeństwo cywilne - zawierane jest przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego( jest to jedna z dwóch równorzędnych form zawierania małżeństwa - 2 to małżeństwo konkordatowe - o tym dalej)

Przesłanki zawarcie małżeństwa:

• różnica płci -> wyklucza pary homosko-gejowskie( niech to szlag :P )

• jednoczesna obecność nupturientów ( taki rodzaj antylopy w Afryce) w USC

• zgodne oświadczenie

• udział kierownika USC

Jeżeli którakolwiek tych przesłanek nie zostanie zachowana to małżeństwo jest nieważne.

Zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika

Z ważnych powodów sąd może zezwolić, żeby oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński lub oświadczenie woli jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu, zostało zawarte przez pełnomocnika.

Kumulatywne przesłanki zawarcia małżeństwa przez pełnomocnika:

• występują powody do zawarcia małżeństwa w tej formie

• zezwolenie sadu na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika

• udzielenie pełnomocnictwa na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym, z wyróżnieniem osoby, z którą małżeństwo ma być zawarte

Akt małżeństwa

Małżeństwo następuje w dowolnie wybranym przez nupturientow USC -> Kasiowo Bombrychowy referat bodajże, a jeśli mi się popierdoliło( a przy okazji wiecie ze word ma w swoim słowniku takie słowo jak popierdoliło? Pod wrażeniem jestem, ze mi wordzisko błąd w owym wyrazie poprawił), cóż zaszlachtujcie mnie :P

Małżeństwo powinno być zawarte w USC, publicznie i uroczyście, w obecności dwóch pełnoletnich świadków.

Jeżeli zawarcie małżeństwa następuje poza lokalem USC, to w miejscu zawarcia małżeństwa sporządza się protokół stwierdzający złożenie oświadczeń przez przyszłych małżonków o wstąpieniu w związek małżeński. Protokół po podpisaniu przez małżonków, świadków i wodza USC stanowi podstawę do sporządzenia aktu USC .

Ceremonia:

Wódz USC zapytuje się mężczyznę i kobietę czy zamierzają wstąpić w związek małżeński . Gdy gnoje( miało być oboje, ale błąd zrobiłem w tym słowie i word poprawił na to co aktualnie widzicie, ma poczucie humoru wordzisko nie?;)) odpowiedzą twierdząco, bonzo z USC wzywa ich do złożenia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński oraz oświadczeń w sprawie nazwiska małżonków i dzieci.

Każda z osób zawierających małżeństwo składa oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński, powtarzając za szeryfem z USC treść oświadczenia lub odczytując je na głos. Następnie szeryf ogłasza, że małżeństwo zostało zawarte. Akt zawarcia małżeństwa sporządza się niezwłocznie po jego zawarciu.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej

Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki, wtedy sąd opiekuńczy pozbawia rodziców władzy rodzicielskiej.

Trzy przyczyny:

1. trwała przeszkoda w wykonywaniu władzy rodzicielskiej

2. nadużywanie przez rodziców władzy

3. zaniedbywanie przez rodziców swych obowiązków względem dziecka

1. Polega na całkowitym braku kontaktu rodziców z dzieckiem przez okres czasu trudny do przewidzenia bądź możliwy do przewidzenia, ale długotrwały, np. dożywotnie lub wieloletnie kary więzienia.

2. Np. wykorzystywanie dziecka do czynów nierządnych uprawianie prostytucji, znęcanie się nad dzieckiem

3. Tylko rażące zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich może prowadzić do pozbawienia władzy rodzicielskiej. Chodzi tutaj o trwały akt. Ocena czy zaniedbywanie jest rażące dokonywana jest w kontekście dobra dziecka i interesu społecznego np. alkoholizm i narkomania.

Zawieszenie władzy rodzicielskiej

W razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej sąd opiekuńczy może orzec jej zawieszenia. Dopuszczalne jest wtedy, gdy rodzice, którzy chcą sprawować władze rodzicielską, nie sprawują jej wobec istniejących w tym względzie przemijających przeszkód, którym nie mogą się przeciwstawiać( sąd może, ale nie musi zawieszać władzy rodzicielskiej, powinien kierować się dobrem dziecka i interesem społecznym) W wypadku zawieszenia władzy rodzicielskiej istnieje ona nadal, jednak w okresie zawieszenia nie może być wykonywana. Zostanie ono uchylone, gdy przemijająca przyczyna takiego stanu będzie zlikwidowana.

Ograniczenie

Może nastąpić na skutek:

1. orzeczenia sądu

2. ingerencji sądu w wykonywaniu władzy rodzicielskiej

3. jeżeli władzy rodzicielskiej podlega dziecko ubezwłasnowolnione całkowicie.

1. władza rodzicielska przysługuje obojgu rodziców pozostającym w związku małżeńskim, lecz żyjącym w rozłące, sąd może powierzyć władzę rodzicielską jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską 2 do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka.

2. Nie jest określone przez ustawodawcę jako ograniczenie władzy rodzicielskiej, jednakże do tego się sprowadza. Jeżeli dobro dziecko jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenie. Akt ten jest uzależniony od przyczyn nienależytego wykorzystywania władzy rodzicielskiej, zmierza do usunięcia wszelkiego rodzaju zagrożeń dla dobra dziecka, bez względu czy trudności są zawinione prze rodziców. Zarządzenie jest represja w stosunku do rodziców, ale ma na celu jedynie ochronę dziecka.

PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE

Podstawowymi aktami prawnymi, który normują stosunki wynikające z małżeństwa i pokrewieństwa oraz opieki nad małoletnim czy ubezwłasnowolnionymi jest Kodeks rodzinny i opiekuńczy z 25.02.1964 roku oraz prawo o aktach stanu cywilnego z dn.29.09.1986 r.

ZAWARCIE MAŁZEŃSTWA

Małżeństwo - w świetle prawa to trwały, równoprawny związek mężczyzny i kobiety, powstający w sposób uregulowany normami prawnymi oraz powodujący określone nimi skutki.

Małżeństwo powinno być zawarte przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo duchownym. Dochodzi do skutku, gdy kobieta i mężczyzna jednocześnie obecni złożą oświadczenia, że wstępują w związek małżeński.

Dowodem na to, że małżeństwo zostało zawarte jest akt małżeństwa. Zostaje on sporządzony przez kierownika urzędu stanu cywilnego niezwłocznie po złożeniu oświadczenia lub otrzymaniu zawiadomienia o zawarciu małżeństwa w formie religijnej.

Do aktu małżeńskiego wpisuje się:

• Nazwiska i imiona osób zawierających małżeństwa, ich nazwiska rodowe i stan cywilny, Miejsce i data urodzenia i miejsca zamieszkania

• Miejsce i data zawarcia małżeństwa

• Nazwiska i imiona oraz nazwiska rodowe rodziców, każdej z osób zawierających małżeństwo

• Nazwiska i imiona świadków

• Nazwisko, które będą nosić osoby zawierające małżeństwo, oraz nazwisko, jakie będą nosić dzieci zrodzone z tego małżeństwa

• Stwierdzenie, że osoby zawierające małżeństwo złożyły zgodne oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński.

Aby do małżeństwa mogło dojść należy spełnić kilka czynności. Po pierwsze należy na co najmniej miesiąc przed ustalona datą zawarcia związku małżeńskiego złożyć kierownikowi urzędu:

• Oświadczenie, iż nie wiedzą o zaistnieniu okoliczności, które w świetle prawa uniemożliwiają zawarcie związku małżeńskiego

• Skrócone odpisy aktów urodzenia

• W przypadku, gdyby chcieli zawrzeć małżeństwo w urzędzie stanu cywilnego w okręgu, w którym nie mieszkają potwierdzenie miejsca zamieszkania lub zezwolenie organu nadzorującego urząd stanu cywilnego, w którego okręgu mieszka któreś z nich.

• W przypadku, gdyby któreś z nich było poprzednio pozostawało w związku małżeńskim (wdowcy, rozwiedzeni lub osoby, których małżeństwo zostało unieważnione) dokumenty świadczące o ustaniu poprzedniego małżeństwa.

• Osoby, które nie maja jeszcze prawa do zawarcia związku małżeńskiego, czyli kobiety i mężczyźni poniżej 18 lat, muszą posiadać zezwolenie na zawarcie małżeństwa wydane przez sąd. Kobieta musi jednak mieć ukończone 16 lat . Odpis postanowienia sądu należy złożyć kierownikowi.

• Przed samym zawarciem związku małżeńskiego kierownik urzędu stanu cywilnego zobowiązany jest sprawdzić tożsamość osób zawierających małżeństwo, więc potrzebne są dowody tożsamości. Oświadczenie o zawarciu małżeństwa może złożyć pełnomocnik.

Przeszkody małżeńskie, małżeństwa nie mogą zawrzeć osoby

• Ubezwłasnowolnione

• Pozostające w innym związku małżeńskim

• Poniżej 18 lat kobiety i mężczyźni, chyba że posiadają zezwolenie sądu

• Chore psychicznie lub dotknięte choroba umysłową( w tym przypadku jeśli choroba nie zagraża małżeństwu lub zdrowiu potomstwa sąd może zezwolić na zawarcie związku)

• Krewni w linii prostej tzn. pomiędzy rodzeństwem, mężczyzna z babka, matką, córką, wnuczką itd., w przypadku kobiety - z ojcem, synem dziadkiem itd.

• Przysposabiającym i przysposobionym

• Powinowatymi w linii prostej, czyli miedzy synową a teściem, macocha i pasierbem itp. Jednak z ważnych powodów małżeństwo pomiędzy tymi osobami może być zawarte za zezwoleniem sądu.

USTANIE MAŁŻEŃSTWA

Normalnym powodem ustania jest śmierć jednego z małżonków. Ustanie małżeństwa nastąpić może poprzez rozwód lub unieważnienie.

1. Jeśli chodzi o unieważnienie to może ono nastąpić, jeżeli zaistniały tzw. Przeszkody małżeńskie. Dokładne powody unieważnienia zawarte są w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym w art. 10 - 22.

2. Rozwód orzeczony jest przez sąd wojewódzki wtedy, jeśli nastąpi trwały i zupełny rozkład pożycia. Musi się to stać za obopólną zgodą małżonków.

Nie zawsze jednak może być orzeczony. Przeszkody:

• jeśli w wyniku rozwodu miałoby ucierpieć dobro małoletnich dzieci

• jedno z małżonków nie wyraża zgody na rozwód

Orzekając rozwód sąd określa, który z małżonków jest winny rozpadu małżeństwa. Jednak za obopólną zgodą małżonków sąd zaniecha orzeczenia o winie. Rozwiedziony uznany za niewinnego rozpadu małżeństwa ma prawo domagać się od współmałżonka środków utrzymania. Sąd rozstrzyga także o władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi oraz o obowiązku ponoszenia kosztów utrzymywania dziecka przez każdego z małżonków.

Kościół katolicki nie uznaje rozwodów, dopuszcza możliwość separacji i unieważnienia. Separacja polega na zwolnieniu małżonków od obowiązku wspólnego pożycia, bez naruszania węzła małżeńskiego. O separacji orzeka sąd na zgodnie żądanie małżonków.

PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE

Przysposobienie

Przez przysposobienie powstaje miedzy przysposabiającym a przysposobionym taki stosunek jak pomiędzy rodzicami a dziećmi.

Przysposobić może osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych, jeżeli istnieje przekonanie, że będzie należycie wywiązywała się z obowiązków przysposabiającego.

Przysposobienie następuje przez orzeczenie sądu opiekuńczego. Przysposobić można tylko osoba małoletnią. Celem przysposobienia jest stworzenia takich więzi prawnych i faktycznych, jakie istnieją w rodzinie naturalnej. Z wnioskiem o przysposobienie wystąpić może jedna osoba lub wspólnie małżonkowie.

Rodzice przysposabianego mogą wyrazić zgodę na adopcję wskazując przysposabiającego lub blankietowo tzn. zgodę na przysposobienie w przyszłości przez nieznaną osobę.

Do przysposobienia potrzebna jest zgoda rodziców przysposabianego, chyba że zostali oni pozbawieni władzy rodzicielskiej lub są nieznani, lub porozumienie się z nimi na potyka trudne do przezwyciężenia przeszkody. Nie jest też potrzebna zgoda ojca, jeżeli jego ojcostwo zostało ustalone przez sąd, a władza rodzicielska nie została mu przyznana. Wymagana jest także zgoda przysposabianego, który ukończył 13 lat, a jeśli dziecko znajduje się pod opieką - zgoda opiekuna.

Stosunek przysposobienia w odróżnieniu od pokrewieństwa może być przez sąd rozwiązany, jednak tylko w szczególnych, drastycznych przypadkach. Nie ma takiej możliwości, gdy orzeczono przysposobienie na podstawie zgody blankietowej.

Ustalenie ojcostwa

Jeżeli dziecko urodzi się w czasie trwania małżeństwa lub w ciągu 300 dni od jego ustania lub unieważnienia przyjmuje się, że jego ojcem jest mąż matki.

Jeśli dziecko urodzi się po ponownym zawarciu małżeństwa przez matkę, uznaje się, że ojcem dziecka jest drugi mąż, jest tzw. domniemanie co do pochodzenia dziecka z małżeństwa.

Aby wykazać czy dany mężczyzna jest ojcem można wszcząć proces o ustalenie ojcostwa, który wytoczony może być przez męża matki, matkę lub dziecko po osiągnięciu pełnoletności.

Jeśli nie ma pewności co do tego, że ojcem jest mąż matki o ojcostwie może orzec sąd.

Po śmierci dziecka niedopuszczalne jest zaprzeczenie ojcostwa.

58. Dziedziczenie ustawowe i testamentowe, ważność testamentu

Dziedziczenie - według definicji słownikowej - polega na tym, iż z chwilą śmierci spadkodawcy prawa i obowiązki zmarłego (spadek) przechodzą na jedną lub kilka osób (spadkobierców).
Spadkiem jest ogół praw i obowiązków należących do spadkodawcy w chwili jego śmierci, z wyjątkiem tych, które są ściśle związane z jego osobą oraz tych, które przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego czy są one spadkobiercami. Prawo cywilne wyróżnia następujące rodzaje dziedziczenia:
1) ustawowe - następuje w sytuacji, gdy np.: spadkodawca nie zostawił testamentu, bądź okazał się on nieważny, bądź spadkobierca testamentowy spadek odrzucił lub został uznany za niegodnego, albo zmarł przed spadkodawcą. Kolejność dziedziczenia ustawowego określają art. 931-937 Kodeksu cywilnego,
2) testamentowe - spadkobiercą staje się osoba wskazana w testamencie. Formy testamentu określają art. 949-954 Kodeksu cywilnego.

I. Dziedziczenie ustawowe
Dziedziczenie ustawowe ma miejsce, gdy spadkodawca nie pozostawił ważnego testamentu albo gdy osoby powołane do dziedziczenia nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami. W dziedziczeniu ustawowym co do części spadku ma miejsce, gdy spadkodawca nie powołał do tej części spadkobiercy albo gdy którakolwiek z kilku osób, które zostały powołane do całości spadku nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami. Przy czym w ostatnim wypadku dziedziczenie ustawowe nie występuje jeżeli działa podstawienie lub przyrost . Reguły dziedziczenia ustawowego mogą być uważane za zastępujące wole spadkodawcy.
Krąg Spadkobierców
Kodeks cywilny wymienia następujących bliskich spadkodawcy:
· małżonek
· zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki, itd.)
· rodzice
· rodzeństwo
· zstępni rodzeństwa
Przy czym dziedziczenie krewnych nie charakteryzuje się wzajemnością, np. wnuk dziedziczy po swoim dziadku, lecz dziadek nie dziedziczy po swoim wnuku, dziecko brata/siostry spadkodawcy dziedziczy po swoim wujku, natomiast wuj nie dziedziczy po swoim siostrzeńcu.

Małżonek
Małżonek spadkodawcy dziedziczy z ustawy, jeżeli pozostawał w chwili otwarcia spadku w formalnym związku małżeńskim ze spadkodawcą. Separacja faktyczna nie wyłącza małżonka od dziedziczenia. Związek małżeński nie istnieje, jeżeli w chwili otwarcia spadku istniało prawomocne orzeczenie unieważniające lub rozwiązujące małżeństwo Wytoczenie powództwa o unieważnieni małżeństwa za życia spadkodawcy pozwala na jego unieważnienie także po śmierci jednego z małżonków, bez żadnych ograniczeń. Unieważnienie takiego małżeństwa mogą dochodzić zstępni zmarłego, a jego skutkiem jest wyłączenie od dziedziczenia małżonka pozostałego przy życiu. Jeżeli w chwili śmierci spadkodawcy toczy się proces o rozwód - ulega ona umorzeniu. Jeżeli jednak zmarły wystąpił z żądaniem orzeczenia rozwodu z winy drugiego małżonka może to doprowadzić, na żądanie każdego z pozostałych spadkobierców ustawowych powołanych do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem, do wyłączenia od dziedziczenia małżonka pozostałego przy życiu. Z żądaniem wydania takiego orzeczenia można wystąpić w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca, o którym mowa powyżej, dowiedział się o otwarciu spadku, jednak nie później niż w rok od otwarcia spadku. Termin ustawowy ma charakter terminu zawitego.

Zstępni, osoby przysposobione
Dziecko dziedziczy po swoich rodzicach niezależnie od tego, czy pochodzi z małżeństwa, czy ze związku pozamałżeńskiego. Podobnie rodzice dziedziczą po swoim dziecku niezależnie od tego, czy w chwili otwarcia spadku pozostają ze sobą w związku małżeńskim, a nawet czy kiedykolwiek w takim związku pozostawali.
Reguły dziedziczenia ustawowego między przysposobionym, a przysposabiającymi uzależnione są od tego, czy jest to przysposobienie pełne (art. 124 KRO), czy niepełne (art. 121 KRO). W pierwszym przypadku zarówno przysposobiony jak i przysposabiający dziedziczą tak jakby przysposobiony był dzieckiem przysposabiającego. W drugim przypadku reguły dziedziczenia zostały ustalone w art. 937 KC:
· przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym na równi z jego dziećmi, a zstępni przysposobionego dziedziczą po przysposabiającym na tych samych zasadach co dalsi zstępni spadkodawcy;
· przysposobiony i jego zstępni nie dziedziczą po krewnych przysposabiającego, a krewni przysposabiającego nie dziedziczą po przysposobionym i jego zstępnych;

· rodzice przysposobionego nie dziedziczą po przysposobionym, a zamiast nich dziedziczy po przysposobionym przysposabiający; poza tym przysposobienie nie narusza powołania do dziedziczenia wynikającego z pokrewieństwa.

Kolejność dziedziczenia
Spadkobiercy ustawowi zostali podzieleni na grupy dochodzące kolejno do dziedziczenia ustawowego. Przy czym spadkobiercy należące do grupy dalszej dochodzą do dziedziczenia dopiero wówczas, gdy nie ma spadkobierców należących do grupy bliższej. Wielkość udziałów poszczególnych spadkobierców określa szczegółowo Kodeks cywilny. Dzieli ona spadkobierców ustawowych na 3 grupy, do których należą:
1) małżonek i dzieci spadkodawcy, a jeżeli dziecko nie dożyło otwarcia spadku w jego miejsce wchodzą jego zstępni.
2) małżonek spadkodawcy, jego rodzice, rodzeństwo oraz zstępni rodzeństwa
3) w przypadku braku spadkobierców należących do pierwszej i drugiej grupy, do dziedziczenia z ustawy dochodzi Skarb Państwa
Możliwe jest określenie udziałów w stałym ułamku lub w zależności od liczby spadkobierców dochodzących do dziedziczenia podział według głów. Jeżeli w miejsce nieżyjących krewnych spadkodawcy powołani zostają ich zstępni, określenie wielkości udziału następuje według szczepów. Polega to w pierwszej kolejności na określeniu udziału jaki przypadałby nieżyjącemu krewnemu bliższego stopnia, a następnie jego podział w częściach równych między zstępnych zmarłego - ów wtórny podział odbywa się wedle głów, np. Spadkodawca miał 3 synów. Jeden z nich nie dożył otwarcia spadku, pozostawiając dwoje dzieci. Podział spadku odbywa się w stosunku do synów według głów - każdy uzyskuje 1/3, zaś dzieci zmarłego syna spadkodawcy uzyskują udział jaki przypadał ich ojcu - czyli 1/3 całego spadku. Ten udział dzieli się pomiędzy nich według głów, czyli w częściach równych - 1/3 x 1/2 = 1/6

Dziedziczenie spadkobierców grupy pierwszej
Małżonek spadkodawcy i jego dzieci dziedziczą w częściach równych, przy czym część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż ¼ spadku. Jeżeli małżonkowie pozostają w wspólności majątkowo-małżeńskiej, z chwilą śmierci jednego z nich wspólność ustaje, zaś do majątku nią objętego stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 42 KRO) - udziały małżonków są równe, przy czym istnieje możliwość ustalenia nierównych udziałów (art. 43 § 2 i 3 KRO). Gdy udziały małżonków są równe - oznacza to, że w skład spadku wchodzi połowa dotychczasowego majątku wspólnego, a więc małżonek pozostaje jedynym uprawionym co do drugiej połowy, a ponadto uzyskuje co najmniej ¼ z drugiej połowy, np. Spadkodawca pozostawia żonę i 4 dzieci. Małżonkowie pozostawali w wspólności majątkowej. Po śmierci spadkodawcy udział w spadku wygląda następująco. Żona ½ - jako część przypadającą jej z tytuły wspólności majątkowej oraz ¼ x ½ = 1/8 pozostałego majątku, czyli w sumie 5/8 spadku. Dzieci zaś otrzymują pozostałą część w częściach równych, tj. po 3/32

Dzieci i dalsi zstępni
Jeżeli spadkodawca nie pozostawał w związku małżeńskim lub jeżeli jego małżeństwo zostało unieważnione po jego śmierci, a także małżonek został wyłączony od dziedziczenia na podstawie art. 940 KC do dziedziczenia dochodzą dzieci. Dziedziczą one w częściach równych. Jeżeli dziecko nie dożyło otwarcia spadku, jego udział przypada jego dzieciom (wnukom spadkodawcy) w częściach równych. Określenie wielkości udziałów dzieci spadkodawcy następuje według głów, natomiast dalszych zstępnych według szczepów.
np. Spadkodawca miał dwoje dzieci, a każde z nich miało dwoje zstępnych. Jeden z spadkobierców umiera przed otwarciem spadku, a więc wedle tego co zostało powiedziane, do spadku dochodzą jego dzieci (wnukowie spadkodawcy). Części spadku wyglądają następująco: dziecko spadkodawcy ½ część majątku, zaś jego wnukowie po 1/6
Osoby przysposobione dziedziczą w taki sam sposób po przysposabiającym jak dzieci i dalsi zstępni.

Dziedziczenie spadkobierców grupy drugiej
Spadkobiercy należący do drugiej grupy dochodzą do dziedziczenia, jeżeli spadkodawca nie pozostawił zstępnych lub żyjący zstępni są traktowani jakby nie dożyli otwarcia spadku (zrzekli się dziedziczenia, zostali uznani za niegodnych, odrzucili spadek). Małżonek zaś dochodzi do dziedziczenia zarówno w pierwszej jak i w drugiej grupie spadkobierców. Jego udział w spadku w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem lub zstępnymi rodzeństwa wynosi zawsze połowę spadku, np. Do dziedziczenia dochodzi małżonek spadkodawcy oraz dwoje rodzeństwa. Udziały wyglądają następująco - małżonek ½, rodzeństwo po ¼.
Wielkość udziałów rodziców i rodzeństwa dochodzących do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem przedstawia się następująco: każde z rodziców otrzymuje ¼ tego, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa, pozostała część dziedziczy rodzeństwo w częściach równych.
np Spadkodawcami są: małżonek, rodzice spadkodawcy oraz dwoje rodzeństwa. Udziały wyglądają następująco - małżonek ½ całości spadku, każdy z rodziców, a także każde z rodzeństwa o 1/8 spadku.
Rodzeństwo przyrodnie dziedziczy tak jak rodzone, a rodzone dochodzą do dziedziczenia niezależnie od tego, czy pozostają w związku małżeńskim. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada po połowie drugiemu z rodziców i rodzeństwu spadkodawcy.
np. Spadkodawcami są: małżonek, rodzice spadkodawcy oraz dwoje rodzeństwa. Udziały wyglądają następująco - małżonek ½ całości spadku, rodzic pozostały przy życiu 3/16, a każde z rodzeństwa po 5/32 spadku.
Jeżeli do spadku powołani są obok małżonka tylko rodzice lub tylko rodzeństwo, dziedziczą oni w częściach równych to, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa,
np. Spadkodawca są jedynie małżonek oraz brat spadkodawcy. Udziały wyglądają następująco: małżonek ½, brat ½.
Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa-spadkobierców nie dożyło otwarcia spadku jego udziały przypadają zstępnym, przy czym dziedziczenie zstępnych rodzeństwa spadkodawcy następuje według szczepów. W pierwszej kolejności ustala się udział, który przypadałby zmarłemu spadkobiercy, a następnie udział ten dzieli się na tyle części , ile jest zstępnych uprawnionych do dziedziczenia po zmarłym spadkobiercy.

Jedyny spadkobierca - małżonek
Jeżeli spadkodawca nie pozostawił rodziców, rodzeństwa ani zstępnych rodzeństwa - jedynym spadkobiercą zostaje małżonek w stosunku do całości spadku. Przy czym, gdy do spadku dochodzi małżonek w zbiegu z innymi spadkobiercami niż zstępni spadkodawcy, którzy mieszkali z nim razem w chwili jego śmierci, może żądać ze spadku ponad swój udział spadkowy, przedmiotów urządzenia domowego, z których za życia spadkodawcy korzystał wspólnie z nim lub wyłącznie sam. Do roszczeń małżonka z tego tytułu stosuje się przepisy o zapisie (art. 939 KC)

Dziedziczenie Skarbu Państwa
Z braku spadkobierców ustawowych (osób należących do pierwszej i drugiej grupy, tj. małżonka, zstępnych, rodziców, rodzeństwa, zstępnych rodzeństwa) spadek z ustawy przypada Skarbowi Państwa. Jego sytuacja prawna jako spadkobiercy ustawowego jest inna niż pozostałych spadkobierców. Skarb Państwa nie może odrzucić spadku, który przypada mu z mocy ustawy i nie składa oświadczeń woli co do spadku, a jego przyjęcie uważane jest za przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza

II. Dziedziczenie testamentowe
Gdy spadkodawca pozostawił ważny testament wtedy dziedziczenie odbywa się na podstawie testamentu.
Testament jest czynnością prawną na mocy której za życia określonej osoby dochodzi do ustalenia kto, w jakich częściach odziedziczy po śmierci tej osoby jej majątek, względnie jakie składniki tego majątku mają być zapisane i komu itp. Testament, oprócz typowych zapisów może także zawierać szereg postanowień szczegółowych (np. ustanowienie tzw. zapisów i poleceń, powołanie wykonawcy testamentu, powołanie fundacji itp.). Sporządzenie testamentu ma na celu zwykle zmianę porządku dziedziczenia ustawowego.

Z punktu widzenia formy, w jakiej można sporządzić testament możemy wyróżnić trzy podstawowe:
· Testament notarialny (sporządzony przed notariuszem w formie aktu notarialnego);
· Testament pisemny
· Testament ustny (osoba zamierzająca rozporządzić swoim majątkiem w ten sposób winna oświadczyć swoją wole wobec przewodniczącego zarządu gminy, sekretarza gminy lub kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w obecności co najmniej dwóch świadków)

Obok form podstawowych istnieją jeszcze tzw. testamenty szczególne, do których zalicza się:
1) Testament ustny, sporządzony w obawie rychłej śmierci. Oświadczenie woli składa się ustanie w obecności trzech świadków. Przed upływem roku treść oświadczenia winna zostać spisana ze wskazaniem miejsca i daty złożenia oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, oraz podpisana przez spadkodawcę i dwóch świadków lub przez wszystkich trzech świadków.
2) Testament sporządzony na statku morskim lub powietrznym.
3) Testament wojskowy.
Wszystkie testamenty szczególne mają przejściowy charakter i tracą swoją moc z upływem sześciu miesięcy od momentu, w którym ustały przyczyny, dla których nie można było dochować zwykłej formy testamentu.

- 1 -

---