MSG-zajmują się przepływem siły roboczej, towarów, usług, kapitałów i wiedzy technicznej.Współczesne MSG to stosunki między krajami o różnych ustrojach i poziomach rozwoju gospodarczego i różnych perspektywach rozwojowych.Części składowe msg:a)teoria-bada i formułuje prawa o charakterze uniwersalnym(wspólne dla wszystkich dyscyplin zajmujących się gospodarką) i specyficznym(dotyczą tylko tej dyscypliny,są to prawa określające rozwój różnych form powiązań międzynarodowych dotyczących przepływu towarów,usług). b)polityka-wyodrębnia się:a)zagraniczną politykę ekonomiczną-(polityka poszczególnych krajów,odpowiada na pytanie jakie działania powinien podjąć kraj aby osiągnąć duże korzyści z wymiany gosp.) b)międzynarodową politykę ekonomiczną-polityka realizowana w ramach różnorodnych form instytucji międzynarodowych
Teoria kosztów absolutnych Smith zauważył, iż wydajność pracy robotników związana jest z ich specjalizacją i podziałem pracy. Specjalizacja w ramach gospodarki pozwala na zwiększenie ilości wytwarzanych dóbr. Podział pracy pozwala lepiej spożytkować przez kraje uczestniczące w wymianie posiadane przez nie zasoby, kraje eksportują te dobra, w których produkcji się specjalizują. Importują natomiast dobra, w których produkcji specjalizują się partnerzy. Smith wskazał kryterium, którym państwo powinno się kierować przy wyborze specjalizacji. To absolutne różnice w kosztach wytwarzania. Wynika to ze zróżnicowanego wyposażenia poszczególnych państw w zasoby naturalne, technologii, doświadczenia w produkcji danego dobra.
Teoria kosztów względnych (Torrens, Ricardo) podstawą wyboru specjalizacji są względne koszty produkcji. Kraj powinien specjalizować się w produkcji tych dóbr w produkcji których jego przewaga w kosztach względnych jest największa, albo tych, w stosunku do których jego strata w kosztach względnych jest najmniejsza. Specjalizacja możliwa także w przypadku, gdy dany kraj wytwarza wszystkie produkty drożej. Koszt wytworzenia jednego dobra mierzony jest kosztami wytworzenia innego dobra w tym samym kraju (def. kosztu komparatywnego)
Teoria obfitości zasobów- stnieją dwa kraje, dwa produkty oraz dwa czynniki produkcji (kapitał i praca). Na rynkach: towarowym oraz czynników produkcji panuje konkurencja doskonała (wymiana dóbr).W wymianie M panują warunki wolnego handlu. Pomijane są koszty transportu. Poszczególne kraje różnią się stopniem wyposażenia w czynniki produkcji, czynnik produkcji relatywnie obfity w kraju I jest jednocześnie relatywnie rzadki w kraju II. Oba wytwarzane dobra wymagają różnych proporcji nakładów czynników produkcji, Wytwarzane dobra są jednorodne. Założenia poczynione w twierdzeniu Heckschera-Ohlina, które mówią o specjalizacji produkcji w zależności od tego, który czynnik obficiej występuje w danym kraju, mogą wpływać na ceny tych czynników.
Teorie neotechnologiczne
♣ Teoria cyklu życia produktu Vernona - w życiu każdego produktu wyróżnia się 3 fazy życia:
1) narodzin (odkrycie produktu, wprowadzenie go na rynek, produkt wytwarzany jest przez wiele przedsiębiorstw za pomocą zróżnicowanych technologii, przy różnych kosztach produkcji)
2) dojrzewania ( produkowany przez kilka firm, wytwarzany przy użyciu ujednoliconych technologii, ujednolica się też koszt produkcji; skalę masową, rynek krajowy i zagraniczny)
3) standaryzacja (produkcja towaru za granicą, kraje, w których produkt powstał są eliminowane z eksportu i zmuszone przez to importować ten towar z innych krajów. Stąd biorą się strumienie wymiany
♣ Teoria luki technologicznej - kładzie nacisk na możliwości rozwoju korzystnego handlu dzięki M różnicom w poziomie wiedzy technicznej i tempie postępu technicznego. Wszystkie kraje dzieli się na 2 grupy. Imitatorami są kraje, gdzie powstają nowe rozwiązania techniczne. Innowatrzy powstają nowe rozwiązania techniczne. Na początku występują w roli eksportera towarów i podejmują produkcję USA Niemcy Francja UK
♣ Teoria grawitacji - siła powiązań gospodarczych (szczególnie powiązań handlowych) będzie zależała od potencjału ekonomicznego krajów i od odległości między nimi. Im silniejsze i bliżej siebie leżące, tym siła tych powiązań będzie większa.
Teoria Popytowo-Podażowa - Istotne jest rozwijanie tzw. Handlu wewnątrzgałęziowego, czyli wewnątrzgałęziowego podziału pracy polegającego na jednoczesnym eksporcie i imporcie wyrobów tych samych gałęzi i branż. System ten pozwala na lepsze zaspokajanie potrzeb konsumentów, osiąganie korzyści skali w sferze produkcji i zbytu oraz lepsze wykorzystanie zasobów.
- Teoria wzajemnego popytu - według J. St. Milla wzajemne stosunki handlowe między dwoma krajami określane są przez koszty komparatywne w zależności od stosunku wzajemnego popytu. Kraj o wysokim popycie na importowane towary ( mniej rozwinięte, o małej ofercie eksportowej) odnosi z handlu mniejsze korzyści niż jego partner, kraj wysoko rozwinięty dysponujący wieloma nowoczesnymi produktami, kraj o mniejszym popycie na import.
Teoria podobieństwa preferencji. Zgodnie z koncepcją podobieństwa preferencji wzajemna wymiana handlowa pomiędzy państwami jest tym większa, im bardziej podobna jest struktura zgłaszanego popytu krajowego i im bardziej zbliżony jest poziom rozwoju społeczno - gospodarczego tych państw (mierzona wielkością dochodu narodowego w przeliczeniu na jednego mieszkańca).
Teoria zróżnicowania produktu. Według teorii zróżnicowania produktów wymiana handlowa pomiędzy krajami jest tym większa i bardziej intensywna, im większe jest zróżnicowanie (dywersyfikacja) wyrobów. Jeśli produkty stają się coraz bardziej zróżnicowane, to wielkość strumieni towarów wymienianych rośnie.
Teorie syntetyczne-zróżnicowanie poziomu gospodarczego, konkurencyjności, wyposażenia w czynniki itp. grupy krajów, kraje, przedsiębiorstwa czynniki podażowe i popytowe.
Koniunktura gospodarcza to wszelkie zmiany aktywności gospodarczej przejawiające się w zmianach podstawowych wskaźników ekonomicznych. Wskaźniki te to wskaźniki agregatowe określające kondycję gospodarki, a więc np. PKB. PNB, inwestycja, konsumpcja, wskaźniki bezrobocia, inflacji. Koniunktura odzwierciedla cykliczny przebieg procesu gospodarowania i odnosi się zarówno do stanu jak i dynamiki zjawisk i procesów gospodarczych.
Test koniunktury - metoda badania oparta na ankietach przeprowadzanych systematycznie i w stałych odcinkach czasu. Celem jest określenie stanu aktywności gospodarczej w porównaniu z okresem poprzednim i wyznaczenie kierunku zmian w następnym okresie. Na zmianę cyklu kon wpływa Polityka monetarna, Wymiana międzynarodowa, Sprawy globalizacji, Wysoki udział usług w procesie produktu krajowego.
Zalety testu koniunktury:
Szybkość, Regularność i rytmiczność, Brak kwalifikacji ilościowej, Możliwość uzyskania informacji niezbędnych w ocenie bieżącej sytuacji gosp. a niedostępnych inną drogą, Łączenie ze sobą elementów prognozy i diagnozy.
Wady testu koniunktury:
Subiektywny charakter wypowiedzi, Niepewność co do rzetelności i kompetencji respondentów,Brak klasyfikacji zjawisk i procesów rynkowych co uniemożliwia dokładną ich ocenę, Wycinkowy zasięg badań, Wąski zakres informacji, Wysoki koszt badań
TERMS OF TRADE ściśle związany z eksportem i importem.
TOT ilościowy: jest to relacja efektu i nakładu (ile sprzedać jednostek "A" aby kupić jednostkę "B")
TOT cenowy: relacja zmian cen w IMPORCIE do zmian cen w EKSPORCIE
TOT dochodowy: korekty cen w wyniku zmiany siły nabywczej pieniądza, podwyżki cła w imporcie, inflacji, która ma wpływ na poziom realnych dochodów
Formuły handlowe typowe stosowane w praktyce zestawienie praw i obowiązków umownych stron kontraktowych, przybierające formę skróconych określeń. początkowo miały charakter uzanusów handlowych co prowadziło do różnych interpretacji w różnych krajach. Stało się to przyczyną ujednoznacznienia wykładni i zwyczajów. Wyrazem dążeń było opracowanie międzynarodowych reguł interpretacji terminów handlowych INCOTERMS, które mają tylko charakter dobrowolny.
Cykl transakcji eksportowej
A)Faza przygotowania
- ustalenie masy towarowej na eksport
-badanie rynków zbytu
-prowadzenie akcji akwizycyjnej
-oddziaływanie na dostawców krajowych w celu pobudzenia do dostosowania się do wymagań na określonych rynkach zbytu oraz do żądań nabywców
-sporządzenie kalkulacji i decyzje co do ceny i warunków sprzedaży
-opracowanie oferty
-dodatkowe pertraktacje z odbiorcą
-wybór odbiorcy
B) Faza zawarcia transakcji
-negocjowanie, zawarcie umowy
-uzyskanie pozwolenia na wywóz
-dyspozycja spedycyjno-transpotowa
-zamówienie
-potwierdzenie zamówienia
-potwierdzenie wykonania zamówienia
C)Faza wykonania transakcji
-terminowość krajowego dostawcy
-terminowość zagranicznego
-kontrola towaru w toku produkcji
-kontrola przez odbiorców krajowych
-kompletowanie dokumentów i przekazanie z towarem
-rozliczenie uczestników transakcji
-reklamacje
-prowizja dla agenta
-uporządkowanie dokumentacji.
Cykle transakcji importowej
FAZA 1- przygotowanie transakcji:
- otrzymanie zapotrzebowania na towar lub usługę
- poszukiwanie zagranicznego dostawcy
- wybór dostawcy prowadzenia analizy i porównania ofert
- ewentualne dodatkowe pertraktacje z wybranym dostawcą
- sporządzenie kalkulacji importowej i złożenie ofert krajowemu
- otrzymanie zamówienia od krajowego nabywcy.
FAZA II - zawarcie transakcji:
- sformułowanie warunków kontraktu, jego negocjowanie i zawarcie (podpisanie), - uzyskanie
pozwolenia przywozu
- wydanie zleceń spedycyjno - transportowych
- potwierdzenie krajowemu nabywcy przyjęcia do wykonania jego zamówienia
FAZA III - wykonanie transakcji:
- dopilnowanie terminowości dostawy
- wydanie dyspozycji płatniczych
- nadzór nad prawidłowością wysyłki towaru
- badanie związanych z dostawą dokumentów (faktury, listu przewozowego, dokumentów
ubezpieczeniowych) pod względem merytorycznym, formalnym i rachunkowym,
- dopilnowanie zorganizowania i przeprowadzenia odbioru ilościowego i jakościowego
- załatwienie ewentualnych reklamacji
- ostateczne rozliczenie transakcji
- zamknięcie transakcji, sporządzenie jej kalkulacji wynikowej, uporządkowanie dokumentacji
Oferta handlowa to wiążąca propozycja sprzedaży towaru lub świadczenia usługi lub też obu łącznie - z jednoznacznym precyzyjnym określeniem istotnych warunków przyszłej umowy kupna -sprzedaży wg specjalistów prawa. Wszystkie elementy muszą być wykonalne, bo jeśli nie to nie mamy do czynienia z ofertą. Oferta może być jednak niewiążąca-tylko wtedy jeśli jest napisane, że jest niewiążąca ( pomimo że oferta jest dokumentem wiążącym) oferujemy do wyczerpania zapasów.Rodzaje ofert:
-ofert wywołane, tzw. żądane przez określonego partnera handlowego- są składane na skutek zapytania ofertowego;
-oferty niewywołane-przesłane przez składającego je, z jego inicjatywy w celu wywołania zainteresowania towarem lub usługą (najczęściej stosowane)
Rynek międzynarodowy- zespół warunków umożliwiających przeprowadzenie transakcji kupna i sprzedaży dóbr i usług. Proces, za pomocą którego kupujący i sprzedający określają, co chcą kupić lub sprzedać i na jakich warunkach .Proces, wyniku którego decyzje gospodarstw domowych dotyczące konsumpcji alternatywnych dóbr, decyzje przedsiębiorstw dotyczące tego, jak wiele i dla kogo produkować, zostają wzajemnie uzgodnione, dzięki odpowiednim dostosowaniom cen. Z pojęciem rynku wiąże się także takie sformułowanie, jak równowaga rynkowa ( stan, gdzie popyt = podaż), czy stabilność rynku (zdolność do dochodzenia do stanu równowagi). Podmioty firmy, korporacje transnarodowe, gospodarki narodowe państw, organizacje gospodarcze między.
Wspólnota niepodległych państw - regionalne ugrupowanie integracyjne utworzone na mocy układu białowieskiego z 8 grudnia 1991 roku. Zrzesza większość byłych republik Związku Radzieckiego. Zajmuje się m.in. współpracą polityczną, gospodarczą i problemami bezpieczeństwa międzynarodowego. Celem WNP jest prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej państw (ze wspólnej polityki wyłączone są kwestie obronne, uregulowane odrębnym traktatem taszkenckim z maja 1992 roku), stworzenie wspólnej przestrzeni gospodarczej, wspólnego systemu komunikacyjnego, jak również ochrona środowiska, prowadzenie wspólnej polityki migracyjnej i zwalczania przestępczości. Kwestie te reguluje deklaracja ałmacka oraz statut z 1993 roku. Rosję Ukrainę Białoruś Kazachstan Kirgistan Turkmenistan Uzbekistan Tadżykistan Mołdawia Armenia Azerbejdżan Gruzja
WTO -Światową Organizacją Handlu (od 1 stycznia 1995 r. GATT zostało zastąpione WTO). WTO jest instytucją mającą statut, osobowość prawną, przez co ma większe możliwości oddziaływania na członków (GATT było tylko układem); może narzucać obowiązki, nakładać ograniczenia. Obecnie poza strukturami WTO znajdują się tylko dwa liczące się kraje : Rosja i Chiny
• stanowi forum negocjacji dotyczących wielostronnych stosunków handlowych
• administruje Uzgodnieniem w Sprawie Reguł i Procedur Dotyczących Rozstrzygania Sporów;
• zarządza Mechanizmem Przeglądu Polityki Handlowej;
• Współpracuje z Międzynarodowym Funduszem Walutowym, Międzynarodowym Bankiem Odbudowy i Rozwoju oraz Grupą Banku Światowego w celu zapewnienia spoistości w formułowaniu globalnej polityki gospodarczej.
Funkcje
• Regulacyjna- Forum negocjacji, współpracy oraz rozstrzygania sporów;
• Kontrolna- Nadzór nad wcielaniem w życie porozumień i ich praktycznym funkcjonowaniem;
• Operacyjna- Udzielanie pomocy technicznej państwom członkowskim
Bank Światowy jedną z agend ONZ. Utworzony w 1944 roku podczas konferencji w Bretton Woods, Siedziba w Waszyngtonie, prezesem Robert B. Zoellick. 186 państw. Najważniejszą misją Banku Światowego jest ograniczanie ubóstwa na świecie poprzez pomoc najbiedniejszym krajom oraz stwarzanie odpowiednich warunków dla zrównoważonego rozwoju. Pomoc krajom europejskim w odbudowie po drugiej wojnie światowej. Obecnie do najważniejszych celów Banku Światowego należą (cele określone w Deklaracji Milenijnej ONZ): działania na rzecz powszechnego dostępu do edukacji, redukcja śmiertelności wśród dzieci, walka z HIV/AIDS, ochrony środowiska naturalnego.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy zajmująca się kwestiami stabilizacji ekonomicznej na świecie. Dostarcza pomocy finansowej zadłużonym krajom członkowskim, które w zamian są zobowiązane do dokonywania reform ekonomicznych i innych działań stabilizujących.Powołana 1-22 lipca 1944 r. Siedziba Waszyngton. Obecnie zrzesza 187 państw.
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju EBOiR został utworzony podczas obrad Rady Europejskiej w Strasburgu w dniach 8-9 grudnia 1989 Przewodniczącym jest Thomas Mirow. Liczy 63 członków (61 państw, Europejski Bank Inwestycyjny i Wspólnoty Europejskie). Każdy członek jest zarówno kredytodawcą jak i kredytobiorcą. Siedziba w Londynie. EBOiR ma promować rozwój sektora prywatnego w państwach urzeczywistniających zasady demokracji wielopartyjnej, pluralizmu oraz gospodarki rynkowej, wspiera transformacje i przyspieszenie niezbędnych zmian strukturalnych. Popiera rozwój zapewniający ochronę środowiska.
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD,- organizacja międzynarodowa o profilu ekonomicznym skupiająca 34 wysoko rozwinięte i demokratyczne państwa. Utworzona na mocy Konwencji o Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju 14 grudnia 1960. Z siedzibą w Paryżu. Celem jest wspieranie państw członkowskich w osiągnięciu jak najwyższego poziomu wzrostu gospodarczego i stopy życiowej obywateli. Do dorobku prawnego OECD należą umowy i kodeksy postępowania np. Liberalizacji Przepływów Kapitałowych i Bieżących Operacji Niewidocznych oraz zalecenia, rezolucje i deklaracje.
Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu EFTA - międzynarodowa organizacja gospodarcza powstała 3 maja 1960 r. na mocy konwencji sztokholmskiej mająca na celu utworzenie strefy wolnego handlu między państwami członkowskimi. Siedziba w Genewie. Celem jest przyspieszenie wzrostu gospodarczego państw członkowskich poprzez znoszenie ograniczeń we wzajemnej wymianie handlowej. W przeciwieństwie do umowy EWG znoszenie barier handlowych nie obejmuje ceł na produkty rolne.
Środkowoeuropejskie Porozumienie Wolnego Handlu CEFTA utworzona 21 grudnia 1992 w Krakowie organizacja zakładająca rozbudowaną współpracę gospodarczą państw członkowskich, usuwanie barier celnych we wzajemnym handlu jak też i tworzenie wspólnego rynku między nimi. Porozumienie powstało w celu ustalenia zasad i zdynamizowania wymiany gospodarczej pomiędzy krajami Europy Środkowo-Wschodniej po rozwiązaniu RWPG. Podpisanie układów stowarzyszeniowych z Unią Europejską spowodowało dążenie do dostosowywania systemu gospodarczego i prawnego poszczególnych państw do standardów zachodnioeuropejskich. Z porozumienia w pierwszej fazie wyłączono handel artykułami rolnymi, natomiast inne produkty zostały podzielone na grupy, w ramach których stopniowo znosi się cła.
Organizacja Narodów Zjednoczonych ONZ organizacja międzynarodowa, z siedzibą w Nowym Jorku, powstała 24 października 1945 r w wyniku wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych. ONZ jest następczynią Ligi Narodów. Obecnie członkami ONZ są 192 państwa. ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka. Rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami na zasadach samostanowienia i równouprawnienia.
Rodzaje transakcji handlowych?.