Metan - Reakcje otrzymywania: 1) w łuku elektrycznym: C + 2H₂ → CH₄ 2) redukcja CO wodorem: CO + 3H₂ → CH₄ + H₂O 3) prażenie CH₃COONa z ługiem sodowym NaOH: CH₃COONa + NaOH → CH₄ + Na₂SO₄ 4) hydroliza węglika glinu: Al₄C₃ + 12 H₂O → 3CH₄+4Al(OH)₃5) uwodorowanie nienasyconych: CH2=CH2→ CH3-CH3 / CH≡CH→CH3-CH3

właściwości: mieszanina wybuchowa, gaz bezbarwny i bezwonny, po ogrzaniu do 1000^OC ulega dysocjacji termicznej, rozpada się na C i na 2H₂, dwa razy lżejszy od powietrza, jest składnikiem gazu ziemnego. W przyrodzie powstaje w wyniku beztlwenowego rozkładu szczątków org.Długość wiązań jest stała i wynosi a=109pm, a kąt=109⁰28'. Cząstecczka ma kształt tetraedryczny.Metan jest bierny chemicznie, gdyż wiązanie C-H jest słabo spolaryzowane, więc jest chemicznie trwałe, reaguje tylko z Cl i Br.Ulega reakcji podstwiania. Ulega reakcji spalania: całkowite: CH₄+2O₂→CO₂+2H₂O; półspalanie: CH4+1¹/₂O₂→CO+2H₂O; spalanie niezupełne: CH₄+O₂→C+2H₂O

Reakcja spalania acetylenu: 1) C₂H₂ + 2¹/₂O₂→2CO₂+H₂O+312 ^kcal/_mol 2) C₂H₂ + 1¹/₂O₂→2CO+H₂O 3) 2C₂H₂ + O₂→4C+H₂O; Płomień acetylenowo-tlenowy stosowany do spawania gazowego
i cięcia metali ma temperature 3500⁰C.

Izomeria optyczna. Izomeria jest to zjawisko występowania dwu lub więcej związ. chem. o tym samym wzorze sumar., lecz innej budowie cząsteczki, mające w związku z tym różne właściwości fiz i chem. Izomeria opt. (światła spolaryzowanego) - izomery optyczne mają ten sam wzór sumaryczny, strukturalny, różnią się konfiguracja przestrzenną, mają te same właść fiz i chem za wyjątkiem skręcalności płaszczyzny polaryzacji światła spolaryzowanego. Mają jednak przeogromne znaczenie biochemiczne w organizmach żywych (lekarstwa, trucizny). Warunkiem występowania izomerii optycznej jest chiralność cząsteczki, czyli występowanie w niej asymetrycznego at. C. (np. bromochlorofluorojodometan).

Produkty destylacji ropy naftowej (i zastosowanie) : @ 1) eter naftowy (temp. wrz. 20-60⁰C) - rozpuszczalnik, C₄-C₇ @ 2) benzyna lakowa (ekstrakcyjna) (60-100) - rozpuszczalnik, C₉-C₁₂ @ 3) benzyny silnikowe (40-180) silniki z zapłonem iskrowym, C₇-C₁₀ @ 4) nafty lotnicze (yet fuel) (150-250) paliwo do silników odrzut., C₁₀-C₁₆ @ 5) oleje napędowe (200-350) - paliwo do silników wysokopręż. (gas/diesel oil), ≈C₂₀ @ 6) mazut (pow. 350) - paliwo do kotłów (fuel oil - paliwo ciężkie), >C₂₀ 6a) frakcje olejów smarowych (ok. 350-650).

Zastosowanie węglowodorów jako paliw jest zależne od ich budowy. Alkany rozgałęzione, alkeny, cykloalkany i węglowodory aromatyczne są stosowane jako paliwa do silników iskrowych. Alkany o prostym łańcuchu (n-alkany) są używane w silnikach wysokoprężnych(Diesel).

liczba cetanowa (LC) - procentowa zawartość objętościowa cetanu C₁₆H₃₄ w paliwie wzorcowym. Odnosi się do paliw do silników wysokoprężnych, z zapłonem samoczynnym, charakteryzuje zwłokę samozapłonu. Wymagana przez silnik wysokopręż. LC paliwa zależy od jego prędkości obr. - silniki wysokoobr. - LC ponad 45, silniki średnioobr. - LC pow. 30, silniki wolnoobr. - LC pow. 20. LC=1 ma 1metylonaftalen, LC=100 ma cetan C₁₆H₃₄, im większa LC, tym mniejsza jest temperatura zapłonu i zwłoka samozapłonu. liczba oktanowa (LO) - charakteryzuje odporność benzyn na spalanie detonacyjne, wymagana przz silnik minimalna LO benzyn zależna jest od jego stopnia sprężenia. Mieszanka benzynowo-powietrzna w cylindrze silnika powinna spalać się równomiernie i nie za szybko. Zbyt gwałtowne spalenie (detonacyjne) powoduje nierównomierną pracę silnika (tzw. stukanie) i jego przedwczesne zużycie. LO=100 ma 2,2,4-trimetylopentan (izooktan), LO=0 ma n-heptan. LO benzyny można poprawić poprzez dodanie do niej domieszki zwanej antydetonatorem, np.: Pb(CH₂CH₃)₄.

Otrzymywanie kauczuku BUNA:

n(CH₂=CH-CH=CH₂)
-(-CH₂-CH=CH-CH₂-)-_n BUNA; kauczuk butadienowostyrenowy (BUNA S):

CH₂=CH-CH=CH₂ + benzen-CH=CH₂
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-benzen-]-_n;

kauczuk butadienonitrylowy BUNA N:

CH₂=CH-CH=CH₂+CH2=CH-CN
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-CN-]-_n

Sulfonowanie benzenu: benzen + HOSO₃H → benzen-SO₃H + H₂O kw. Benzenosulfonowy

Uzupełnij: CH₄
CH₃Cl
CH₃OH
HC^=O_-H+H₂O

H-COOH

Metan - Reakcje otrzymywania: 1) w łuku elektrycznym: C + 2H₂ → CH₄ 2) redukcja CO wodorem: CO + 3H₂ → CH₄ + H₂O 3) prażenie CH₃COONa z ługiem sodowym NaOH: CH₃COONa + NaOH → CH₄ + Na₂SO₄ 4) hydroliza węglika glinu: Al₄C₃ + 12 H₂O → 3CH₄+4Al(OH)₃5) uwodorowanie nienasyconych: CH2=CH2→ CH3-CH3 / CH≡CH→CH3-CH3

właściwości: mieszanina wybuchowa, gaz bezbarwny i bezwonny, po ogrzaniu do 1000^OC ulega dysocjacji termicznej, rozpada się na C i na 2H₂, dwa razy lżejszy od powietrza, jest składnikiem gazu ziemnego. W przyrodzie powstaje w wyniku beztlwenowego rozkładu szczątków org.Długość wiązań jest stała i wynosi a=109pm, a kąt=109⁰28'. Cząstecczka ma kształt tetraedryczny.Metan jest bierny chemicznie, gdyż wiązanie C-H jest słabo spolaryzowane, więc jest chemicznie trwałe, reaguje tylko z Cl i Br.Ulega reakcji podstwiania. Ulega reakcji spalania: całkowite: CH₄+2O₂→CO₂+2H₂O; półspalanie: CH4+1¹/₂O₂→CO+2H₂O; spalanie niezupełne: CH₄+O₂→C+2H₂O

Reakcja spalania acetylenu: 1) C₂H₂ + 2¹/₂O₂→2CO₂+H₂O+312 ^kcal/_mol 2) C₂H₂ + 1¹/₂O₂→2CO+H₂O 3) 2C₂H₂ + O₂→4C+H₂O; Płomień acetylenowo-tlenowy stosowany do spawania gazowego
i cięcia metali ma temperature 3500⁰C.

Izomeria optyczna. Izomeria jest to zjawisko występowania dwu lub więcej związ. chem. o tym samym wzorze sumar., lecz innej budowie cząsteczki, mające w związku z tym różne właściwości fiz i chem. Izomeria opt. (światła spolaryzowanego) - izomery optyczne mają ten sam wzór sumaryczny, strukturalny, różnią się konfiguracja przestrzenną, mają te same właść fiz i chem za wyjątkiem skręcalności płaszczyzny polaryzacji światła spolaryzowanego. Mają jednak przeogromne znaczenie biochemiczne w organizmach żywych (lekarstwa, trucizny). Warunkiem występowania izomerii optycznej jest chiralność cząsteczki, czyli występowanie w niej asymetrycznego at. C. (np. bromochlorofluorojodometan).

Produkty destylacji ropy naftowej (i zastosowanie) : @ 1) eter naftowy (temp. wrz. 20-60⁰C) - rozpuszczalnik, C₄-C₇ @ 2) benzyna lakowa (ekstrakcyjna) (60-100) - rozpuszczalnik, C₉-C₁₂ @ 3) benzyny silnikowe (40-180) silniki z zapłonem iskrowym, C₇-C₁₀ @ 4) nafty lotnicze (yet fuel) (150-250) paliwo do silników odrzut., C₁₀-C₁₆ @ 5) oleje napędowe (200-350) - paliwo do silników wysokopręż. (gas/diesel oil), ≈C₂₀ @ 6) mazut (pow. 350) - paliwo do kotłów (fuel oil - paliwo ciężkie), >C₂₀ 6a) frakcje olejów smarowych (ok. 350-650).

Zastosowanie węglowodorów jako paliw jest zależne od ich budowy. Alkany rozgałęzione, alkeny, cykloalkany i węglowodory aromatyczne są stosowane jako paliwa do silników iskrowych. Alkany o prostym łańcuchu (n-alkany) są używane w silnikach wysokoprężnych(Diesel).

liczba cetanowa (LC) - procentowa zawartość objętościowa cetanu C₁₆H₃₄ w paliwie wzorcowym. Odnosi się do paliw do silników wysokoprężnych, z zapłonem samoczynnym, charakteryzuje zwłokę samozapłonu. Wymagana przez silnik wysokopręż. LC paliwa zależy od jego prędkości obr. - silniki wysokoobr. - LC ponad 45, silniki średnioobr. - LC pow. 30, silniki wolnoobr. - LC pow. 20. LC=1 ma 1metylonaftalen, LC=100 ma cetan C₁₆H₃₄, im większa LC, tym mniejsza jest temperatura zapłonu i zwłoka samozapłonu. liczba oktanowa (LO) - charakteryzuje odporność benzyn na spalanie detonacyjne, wymagana przz silnik minimalna LO benzyn zależna jest od jego stopnia sprężenia. Mieszanka benzynowo-powietrzna w cylindrze silnika powinna spalać się równomiernie i nie za szybko. Zbyt gwałtowne spalenie (detonacyjne) powoduje nierównomierną pracę silnika (tzw. stukanie) i jego przedwczesne zużycie. LO=100 ma 2,2,4-trimetylopentan (izooktan), LO=0 ma n-heptan. LO benzyny można poprawić poprzez dodanie do niej domieszki zwanej antydetonatorem, np.: Pb(CH₂CH₃)₄.

Otrzymywanie kauczuku BUNA:

n(CH₂=CH-CH=CH₂)
-(-CH₂-CH=CH-CH₂-)-_n BUNA; kauczuk butadienowostyrenowy (BUNA S):

CH₂=CH-CH=CH₂ + benzen-CH=CH₂
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-benzen-]-_n;

kauczuk butadienonitrylowy BUNA N:

CH₂=CH-CH=CH₂+CH2=CH-CN
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-CN-]-_n

Sulfonowanie benzenu: benzen + HOSO₃H → benzen-SO₃H + H₂O kw. Benzenosulfonowy

Uzupełnij: CH₄
CH₃Cl
CH₃OH
HC^=O_-H+H₂O

H-COOH

Metan - Reakcje otrzymywania: 1) w łuku elektrycznym: C + 2H₂ → CH₄ 2) redukcja CO wodorem: CO + 3H₂ → CH₄ + H₂O 3) prażenie CH₃COONa z ługiem sodowym NaOH: CH₃COONa + NaOH → CH₄ + Na₂SO₄ 4) hydroliza węglika glinu: Al₄C₃ + 12 H₂O → 3CH₄+4Al(OH)₃5) uwodorowanie nienasyconych: CH2=CH2→ CH3-CH3 / CH≡CH→CH3-CH3

właściwości: mieszanina wybuchowa, gaz bezbarwny i bezwonny, po ogrzaniu do 1000^OC ulega dysocjacji termicznej, rozpada się na C i na 2H₂, dwa razy lżejszy od powietrza, jest składnikiem gazu ziemnego. W przyrodzie powstaje w wyniku beztlwenowego rozkładu szczątków org.Długość wiązań jest stała i wynosi a=109pm, a kąt=109⁰28'. Cząstecczka ma kształt tetraedryczny.Metan jest bierny chemicznie, gdyż wiązanie C-H jest słabo spolaryzowane, więc jest chemicznie trwałe, reaguje tylko z Cl i Br.Ulega reakcji podstwiania. Ulega reakcji spalania: całkowite: CH₄+2O₂→CO₂+2H₂O; półspalanie: CH4+1¹/₂O₂→CO+2H₂O; spalanie niezupełne: CH₄+O₂→C+2H₂O

Reakcja spalania acetylenu: 1) C₂H₂ + 2¹/₂O₂→2CO₂+H₂O+312 ^kcal/_mol 2) C₂H₂ + 1¹/₂O₂→2CO+H₂O 3) 2C₂H₂ + O₂→4C+H₂O; Płomień acetylenowo-tlenowy stosowany do spawania gazowego
i cięcia metali ma temperature 3500⁰C.

Izomeria optyczna. Izomeria jest to zjawisko występowania dwu lub więcej związ. chem. o tym samym wzorze sumar., lecz innej budowie cząsteczki, mające w związku z tym różne właściwości fiz i chem. Izomeria opt. (światła spolaryzowanego) - izomery optyczne mają ten sam wzór sumaryczny, strukturalny, różnią się konfiguracja przestrzenną, mają te same właść fiz i chem za wyjątkiem skręcalności płaszczyzny polaryzacji światła spolaryzowanego. Mają jednak przeogromne znaczenie biochemiczne w organizmach żywych (lekarstwa, trucizny). Warunkiem występowania izomerii optycznej jest chiralność cząsteczki, czyli występowanie w niej asymetrycznego at. C. (np. bromochlorofluorojodometan).

Produkty destylacji ropy naftowej (i zastosowanie) : @ 1) eter naftowy (temp. wrz. 20-60⁰C) - rozpuszczalnik, C₄-C₇ @ 2) benzyna lakowa (ekstrakcyjna) (60-100) - rozpuszczalnik, C₉-C₁₂ @ 3) benzyny silnikowe (40-180) silniki z zapłonem iskrowym, C₇-C₁₀ @ 4) nafty lotnicze (yet fuel) (150-250) paliwo do silników odrzut., C₁₀-C₁₆ @ 5) oleje napędowe (200-350) - paliwo do silników wysokopręż. (gas/diesel oil), ≈C₂₀ @ 6) mazut (pow. 350) - paliwo do kotłów (fuel oil - paliwo ciężkie), >C₂₀ 6a) frakcje olejów smarowych (ok. 350-650).

Zastosowanie węglowodorów jako paliw jest zależne od ich budowy. Alkany rozgałęzione, alkeny, cykloalkany i węglowodory aromatyczne są stosowane jako paliwa do silników iskrowych. Alkany o prostym łańcuchu (n-alkany) są używane w silnikach wysokoprężnych(Diesel).

liczba cetanowa (LC) - procentowa zawartość objętościowa cetanu C₁₆H₃₄ w paliwie wzorcowym. Odnosi się do paliw do silników wysokoprężnych, z zapłonem samoczynnym, charakteryzuje zwłokę samozapłonu. Wymagana przez silnik wysokopręż. LC paliwa zależy od jego prędkości obr. - silniki wysokoobr. - LC ponad 45, silniki średnioobr. - LC pow. 30, silniki wolnoobr. - LC pow. 20. LC=1 ma 1metylonaftalen, LC=100 ma cetan C₁₆H₃₄, im większa LC, tym mniejsza jest temperatura zapłonu i zwłoka samozapłonu. liczba oktanowa (LO) - charakteryzuje odporność benzyn na spalanie detonacyjne, wymagana przz silnik minimalna LO benzyn zależna jest od jego stopnia sprężenia. Mieszanka benzynowo-powietrzna w cylindrze silnika powinna spalać się równomiernie i nie za szybko. Zbyt gwałtowne spalenie (detonacyjne) powoduje nierównomierną pracę silnika (tzw. stukanie) i jego przedwczesne zużycie. LO=100 ma 2,2,4-trimetylopentan (izooktan), LO=0 ma n-heptan. LO benzyny można poprawić poprzez dodanie do niej domieszki zwanej antydetonatorem, np.: Pb(CH₂CH₃)₄.

Otrzymywanie kauczuku BUNA:

n(CH₂=CH-CH=CH₂)
-(-CH₂-CH=CH-CH₂-)-_n BUNA; kauczuk butadienowostyrenowy (BUNA S):

CH₂=CH-CH=CH₂ + benzen-CH=CH₂
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-benzen-]-_n;

kauczuk butadienonitrylowy BUNA N:

CH₂=CH-CH=CH₂+CH2=CH-CN
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-CN-]-_n

Sulfonowanie benzenu: benzen + HOSO₃H → benzen-SO₃H + H₂O kw. Benzenosulfonowy

Uzupełnij: CH₄
CH₃Cl
CH₃OH
HC^=O_-H+H₂O

H-COOH

Metan - Reakcje otrzymywania: 1) w łuku elektrycznym: C + 2H₂ → CH₄ 2) redukcja CO wodorem: CO + 3H₂ → CH₄ + H₂O 3) prażenie CH₃COONa z ługiem sodowym NaOH: CH₃COONa + NaOH → CH₄ + Na₂SO₄ 4) hydroliza węglika glinu: Al₄C₃ + 12 H₂O → 3CH₄+4Al(OH)₃5) uwodorowanie nienasyconych: CH2=CH2→ CH3-CH3 / CH≡CH→CH3-CH3

właściwości: mieszanina wybuchowa, gaz bezbarwny i bezwonny, po ogrzaniu do 1000^OC ulega dysocjacji termicznej, rozpada się na C i na 2H₂, dwa razy lżejszy od powietrza, jest składnikiem gazu ziemnego. W przyrodzie powstaje w wyniku beztlwenowego rozkładu szczątków org.Długość wiązań jest stała i wynosi a=109pm, a kąt=109⁰28'. Cząstecczka ma kształt tetraedryczny.Metan jest bierny chemicznie, gdyż wiązanie C-H jest słabo spolaryzowane, więc jest chemicznie trwałe, reaguje tylko z Cl i Br.Ulega reakcji podstwiania. Ulega reakcji spalania: całkowite: CH₄+2O₂→CO₂+2H₂O; półspalanie: CH4+1¹/₂O₂→CO+2H₂O; spalanie niezupełne: CH₄+O₂→C+2H₂O

Reakcja spalania acetylenu: 1) C₂H₂ + 2¹/₂O₂→2CO₂+H₂O+312 ^kcal/_mol 2) C₂H₂ + 1¹/₂O₂→2CO+H₂O 3) 2C₂H₂ + O₂→4C+H₂O; Płomień acetylenowo-tlenowy stosowany do spawania gazowego
i cięcia metali ma temperature 3500⁰C.

Izomeria optyczna. Izomeria jest to zjawisko występowania dwu lub więcej związ. chem. o tym samym wzorze sumar., lecz innej budowie cząsteczki, mające w związku z tym różne właściwości fiz i chem. Izomeria opt. (światła spolaryzowanego) - izomery optyczne mają ten sam wzór sumaryczny, strukturalny, różnią się konfiguracja przestrzenną, mają te same właść fiz i chem za wyjątkiem skręcalności płaszczyzny polaryzacji światła spolaryzowanego. Mają jednak przeogromne znaczenie biochemiczne w organizmach żywych (lekarstwa, trucizny). Warunkiem występowania izomerii optycznej jest chiralność cząsteczki, czyli występowanie w niej asymetrycznego at. C. (np. bromochlorofluorojodometan).

Produkty destylacji ropy naftowej (i zastosowanie) : @ 1) eter naftowy (temp. wrz. 20-60⁰C) - rozpuszczalnik, C₄-C₇ @ 2) benzyna lakowa (ekstrakcyjna) (60-100) - rozpuszczalnik, C₉-C₁₂ @ 3) benzyny silnikowe (40-180) silniki z zapłonem iskrowym, C₇-C₁₀ @ 4) nafty lotnicze (yet fuel) (150-250) paliwo do silników odrzut., C₁₀-C₁₆ @ 5) oleje napędowe (200-350) - paliwo do silników wysokopręż. (gas/diesel oil), ≈C₂₀ @ 6) mazut (pow. 350) - paliwo do kotłów (fuel oil - paliwo ciężkie), >C₂₀ 6a) frakcje olejów smarowych (ok. 350-650).

Zastosowanie węglowodorów jako paliw jest zależne od ich budowy. Alkany rozgałęzione, alkeny, cykloalkany i węglowodory aromatyczne są stosowane jako paliwa do silników iskrowych. Alkany o prostym łańcuchu (n-alkany) są używane w silnikach wysokoprężnych(Diesel).

liczba cetanowa (LC) - procentowa zawartość objętościowa cetanu C₁₆H₃₄ w paliwie wzorcowym. Odnosi się do paliw do silników wysokoprężnych, z zapłonem samoczynnym, charakteryzuje zwłokę samozapłonu. Wymagana przez silnik wysokopręż. LC paliwa zależy od jego prędkości obr. - silniki wysokoobr. - LC ponad 45, silniki średnioobr. - LC pow. 30, silniki wolnoobr. - LC pow. 20. LC=1 ma 1metylonaftalen, LC=100 ma cetan C₁₆H₃₄, im większa LC, tym mniejsza jest temperatura zapłonu i zwłoka samozapłonu. liczba oktanowa (LO) - charakteryzuje odporność benzyn na spalanie detonacyjne, wymagana przz silnik minimalna LO benzyn zależna jest od jego stopnia sprężenia. Mieszanka benzynowo-powietrzna w cylindrze silnika powinna spalać się równomiernie i nie za szybko. Zbyt gwałtowne spalenie (detonacyjne) powoduje nierównomierną pracę silnika (tzw. stukanie) i jego przedwczesne zużycie. LO=100 ma 2,2,4-trimetylopentan (izooktan), LO=0 ma n-heptan. LO benzyny można poprawić poprzez dodanie do niej domieszki zwanej antydetonatorem, np.: Pb(CH₂CH₃)₄.

Otrzymywanie kauczuku BUNA:

n(CH₂=CH-CH=CH₂)
-(-CH₂-CH=CH-CH₂-)-_n BUNA; kauczuk butadienowostyrenowy (BUNA S):

CH₂=CH-CH=CH₂ + benzen-CH=CH₂
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-benzen-]-_n;

kauczuk butadienonitrylowy BUNA N:

CH₂=CH-CH=CH₂+CH2=CH-CN
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-CN-]-_n

Sulfonowanie benzenu: benzen + HOSO₃H → benzen-SO₃H + H₂O kw. Benzenosulfonowy

Uzupełnij: CH₄
CH₃Cl
CH₃OH
HC^=O_-H+H₂O

H-COOH

Metan - Reakcje otrzymywania: 1) w łuku elektrycznym: C + 2H₂ → CH₄ 2) redukcja CO wodorem: CO + 3H₂ → CH₄ + H₂O 3) prażenie CH₃COONa z ługiem sodowym NaOH: CH₃COONa + NaOH → CH₄ + Na₂SO₄ 4) hydroliza węglika glinu: Al₄C₃ + 12 H₂O → 3CH₄+4Al(OH)₃5) uwodorowanie nienasyconych: CH2=CH2→ CH3-CH3 / CH≡CH→CH3-CH3

właściwości: mieszanina wybuchowa, gaz bezbarwny i bezwonny, po ogrzaniu do 1000^OC ulega dysocjacji termicznej, rozpada się na C i na 2H₂, dwa razy lżejszy od powietrza, jest składnikiem gazu ziemnego. W przyrodzie powstaje w wyniku beztlwenowego rozkładu szczątków org.Długość wiązań jest stała i wynosi a=109pm, a kąt=109⁰28'. Cząstecczka ma kształt tetraedryczny.Metan jest bierny chemicznie, gdyż wiązanie C-H jest słabo spolaryzowane, więc jest chemicznie trwałe, reaguje tylko z Cl i Br.Ulega reakcji podstwiania. Ulega reakcji spalania: całkowite: CH₄+2O₂→CO₂+2H₂O; półspalanie: CH4+1¹/₂O₂→CO+2H₂O; spalanie niezupełne: CH₄+O₂→C+2H₂O

Reakcja spalania acetylenu: 1) C₂H₂ + 2¹/₂O₂→2CO₂+H₂O+312 ^kcal/_mol 2) C₂H₂ + 1¹/₂O₂→2CO+H₂O 3) 2C₂H₂ + O₂→4C+H₂O; Płomień acetylenowo-tlenowy stosowany do spawania gazowego
i cięcia metali ma temperature 3500⁰C.

Izomeria optyczna. Izomeria jest to zjawisko występowania dwu lub więcej związ. chem. o tym samym wzorze sumar., lecz innej budowie cząsteczki, mające w związku z tym różne właściwości fiz i chem. Izomeria opt. (światła spolaryzowanego) - izomery optyczne mają ten sam wzór sumaryczny, strukturalny, różnią się konfiguracja przestrzenną, mają te same właść fiz i chem za wyjątkiem skręcalności płaszczyzny polaryzacji światła spolaryzowanego. Mają jednak przeogromne znaczenie biochemiczne w organizmach żywych (lekarstwa, trucizny). Warunkiem występowania izomerii optycznej jest chiralność cząsteczki, czyli występowanie w niej asymetrycznego at. C. (np. bromochlorofluorojodometan).

Produkty destylacji ropy naftowej (i zastosowanie) : @ 1) eter naftowy (temp. wrz. 20-60⁰C) - rozpuszczalnik, C₄-C₇ @ 2) benzyna lakowa (ekstrakcyjna) (60-100) - rozpuszczalnik, C₉-C₁₂ @ 3) benzyny silnikowe (40-180) silniki z zapłonem iskrowym, C₇-C₁₀ @ 4) nafty lotnicze (yet fuel) (150-250) paliwo do silników odrzut., C₁₀-C₁₆ @ 5) oleje napędowe (200-350) - paliwo do silników wysokopręż. (gas/diesel oil), ≈C₂₀ @ 6) mazut (pow. 350) - paliwo do kotłów (fuel oil - paliwo ciężkie), >C₂₀ 6a) frakcje olejów smarowych (ok. 350-650).

Zastosowanie węglowodorów jako paliw jest zależne od ich budowy. Alkany rozgałęzione, alkeny, cykloalkany i węglowodory aromatyczne są stosowane jako paliwa do silników iskrowych. Alkany o prostym łańcuchu (n-alkany) są używane w silnikach wysokoprężnych(Diesel).

liczba cetanowa (LC) - procentowa zawartość objętościowa cetanu C₁₆H₃₄ w paliwie wzorcowym. Odnosi się do paliw do silników wysokoprężnych, z zapłonem samoczynnym, charakteryzuje zwłokę samozapłonu. Wymagana przez silnik wysokopręż. LC paliwa zależy od jego prędkości obr. - silniki wysokoobr. - LC ponad 45, silniki średnioobr. - LC pow. 30, silniki wolnoobr. - LC pow. 20. LC=1 ma 1metylonaftalen, LC=100 ma cetan C₁₆H₃₄, im większa LC, tym mniejsza jest temperatura zapłonu i zwłoka samozapłonu. liczba oktanowa (LO) - charakteryzuje odporność benzyn na spalanie detonacyjne, wymagana przz silnik minimalna LO benzyn zależna jest od jego stopnia sprężenia. Mieszanka benzynowo-powietrzna w cylindrze silnika powinna spalać się równomiernie i nie za szybko. Zbyt gwałtowne spalenie (detonacyjne) powoduje nierównomierną pracę silnika (tzw. stukanie) i jego przedwczesne zużycie. LO=100 ma 2,2,4-trimetylopentan (izooktan), LO=0 ma n-heptan. LO benzyny można poprawić poprzez dodanie do niej domieszki zwanej antydetonatorem, np.: Pb(CH₂CH₃)₄.

Otrzymywanie kauczuku BUNA:

n(CH₂=CH-CH=CH₂)
-(-CH₂-CH=CH-CH₂-)-_n BUNA; kauczuk butadienowostyrenowy (BUNA S):

CH₂=CH-CH=CH₂ + benzen-CH=CH₂
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-benzen-]-_n;

kauczuk butadienonitrylowy BUNA N:

CH₂=CH-CH=CH₂+CH2=CH-CN
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-CN-]-_n

Sulfonowanie benzenu: benzen + HOSO₃H → benzen-SO₃H + H₂O kw. Benzenosulfonowy

Uzupełnij: CH₄
CH₃Cl
CH₃OH
HC^=O_-H+H₂O

H-COOH

Metan - Reakcje otrzymywania: 1) w łuku elektrycznym: C + 2H₂ → CH₄ 2) redukcja CO wodorem: CO + 3H₂ → CH₄ + H₂O 3) prażenie CH₃COONa z ługiem sodowym NaOH: CH₃COONa + NaOH → CH₄ + Na₂SO₄ 4) hydroliza węglika glinu: Al₄C₃ + 12 H₂O → 3CH₄+4Al(OH)₃5) uwodorowanie nienasyconych: CH2=CH2→ CH3-CH3 / CH≡CH→CH3-CH3

właściwości: mieszanina wybuchowa, gaz bezbarwny i bezwonny, po ogrzaniu do 1000^OC ulega dysocjacji termicznej, rozpada się na C i na 2H₂, dwa razy lżejszy od powietrza, jest składnikiem gazu ziemnego. W przyrodzie powstaje w wyniku beztlwenowego rozkładu szczątków org.Długość wiązań jest stała i wynosi a=109pm, a kąt=109⁰28'. Cząstecczka ma kształt tetraedryczny.Metan jest bierny chemicznie, gdyż wiązanie C-H jest słabo spolaryzowane, więc jest chemicznie trwałe, reaguje tylko z Cl i Br.Ulega reakcji podstwiania. Ulega reakcji spalania: całkowite: CH₄+2O₂→CO₂+2H₂O; półspalanie: CH4+1¹/₂O₂→CO+2H₂O; spalanie niezupełne: CH₄+O₂→C+2H₂O

Reakcja spalania acetylenu: 1) C₂H₂ + 2¹/₂O₂→2CO₂+H₂O+312 ^kcal/_mol 2) C₂H₂ + 1¹/₂O₂→2CO+H₂O 3) 2C₂H₂ + O₂→4C+H₂O; Płomień acetylenowo-tlenowy stosowany do spawania gazowego
i cięcia metali ma temperature 3500⁰C.

Izomeria optyczna. Izomeria jest to zjawisko występowania dwu lub więcej związ. chem. o tym samym wzorze sumar., lecz innej budowie cząsteczki, mające w związku z tym różne właściwości fiz i chem. Izomeria opt. (światła spolaryzowanego) - izomery optyczne mają ten sam wzór sumaryczny, strukturalny, różnią się konfiguracja przestrzenną, mają te same właść fiz i chem za wyjątkiem skręcalności płaszczyzny polaryzacji światła spolaryzowanego. Mają jednak przeogromne znaczenie biochemiczne w organizmach żywych (lekarstwa, trucizny). Warunkiem występowania izomerii optycznej jest chiralność cząsteczki, czyli występowanie w niej asymetrycznego at. C. (np. bromochlorofluorojodometan).

Produkty destylacji ropy naftowej (i zastosowanie) : @ 1) eter naftowy (temp. wrz. 20-60⁰C) - rozpuszczalnik, C₄-C₇ @ 2) benzyna lakowa (ekstrakcyjna) (60-100) - rozpuszczalnik, C₉-C₁₂ @ 3) benzyny silnikowe (40-180) silniki z zapłonem iskrowym, C₇-C₁₀ @ 4) nafty lotnicze (yet fuel) (150-250) paliwo do silników odrzut., C₁₀-C₁₆ @ 5) oleje napędowe (200-350) - paliwo do silników wysokopręż. (gas/diesel oil), ≈C₂₀ @ 6) mazut (pow. 350) - paliwo do kotłów (fuel oil - paliwo ciężkie), >C₂₀ 6a) frakcje olejów smarowych (ok. 350-650).

Zastosowanie węglowodorów jako paliw jest zależne od ich budowy. Alkany rozgałęzione, alkeny, cykloalkany i węglowodory aromatyczne są stosowane jako paliwa do silników iskrowych. Alkany o prostym łańcuchu (n-alkany) są używane w silnikach wysokoprężnych(Diesel).

liczba cetanowa (LC) - procentowa zawartość objętościowa cetanu C₁₆H₃₄ w paliwie wzorcowym. Odnosi się do paliw do silników wysokoprężnych, z zapłonem samoczynnym, charakteryzuje zwłokę samozapłonu. Wymagana przez silnik wysokopręż. LC paliwa zależy od jego prędkości obr. - silniki wysokoobr. - LC ponad 45, silniki średnioobr. - LC pow. 30, silniki wolnoobr. - LC pow. 20. LC=1 ma 1metylonaftalen, LC=100 ma cetan C₁₆H₃₄, im większa LC, tym mniejsza jest temperatura zapłonu i zwłoka samozapłonu. liczba oktanowa (LO) - charakteryzuje odporność benzyn na spalanie detonacyjne, wymagana przz silnik minimalna LO benzyn zależna jest od jego stopnia sprężenia. Mieszanka benzynowo-powietrzna w cylindrze silnika powinna spalać się równomiernie i nie za szybko. Zbyt gwałtowne spalenie (detonacyjne) powoduje nierównomierną pracę silnika (tzw. stukanie) i jego przedwczesne zużycie. LO=100 ma 2,2,4-trimetylopentan (izooktan), LO=0 ma n-heptan. LO benzyny można poprawić poprzez dodanie do niej domieszki zwanej antydetonatorem, np.: Pb(CH₂CH₃)₄.

Otrzymywanie kauczuku BUNA:

n(CH₂=CH-CH=CH₂)
-(-CH₂-CH=CH-CH₂-)-_n BUNA; kauczuk butadienowostyrenowy (BUNA S):

CH₂=CH-CH=CH₂ + benzen-CH=CH₂
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-benzen-]-_n;

kauczuk butadienonitrylowy BUNA N:

CH₂=CH-CH=CH₂+CH2=CH-CN
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-CN-]-_n

Sulfonowanie benzenu: benzen + HOSO₃H → benzen-SO₃H + H₂O kw. Benzenosulfonowy

Uzupełnij: CH₄
CH₃Cl
CH₃OH
HC^=O_-H+H₂O

H-COOH

Metan - Reakcje otrzymywania: 1) w łuku elektrycznym: C + 2H₂ → CH₄ 2) redukcja CO wodorem: CO + 3H₂ → CH₄ + H₂O 3) prażenie CH₃COONa z ługiem sodowym NaOH: CH₃COONa + NaOH → CH₄ + Na₂SO₄ 4) hydroliza węglika glinu: Al₄C₃ + 12 H₂O → 3CH₄+4Al(OH)₃5) uwodorowanie nienasyconych: CH2=CH2→ CH3-CH3 / CH≡CH→CH3-CH3

właściwości: mieszanina wybuchowa, gaz bezbarwny i bezwonny, po ogrzaniu do 1000^OC ulega dysocjacji termicznej, rozpada się na C i na 2H₂, dwa razy lżejszy od powietrza, jest składnikiem gazu ziemnego. W przyrodzie powstaje w wyniku beztlwenowego rozkładu szczątków org.Długość wiązań jest stała i wynosi a=109pm, a kąt=109⁰28'. Cząstecczka ma kształt tetraedryczny.Metan jest bierny chemicznie, gdyż wiązanie C-H jest słabo spolaryzowane, więc jest chemicznie trwałe, reaguje tylko z Cl i Br.Ulega reakcji podstwiania. Ulega reakcji spalania: całkowite: CH₄+2O₂→CO₂+2H₂O; półspalanie: CH4+1¹/₂O₂→CO+2H₂O; spalanie niezupełne: CH₄+O₂→C+2H₂O

Reakcja spalania acetylenu: 1) C₂H₂ + 2¹/₂O₂→2CO₂+H₂O+312 ^kcal/_mol 2) C₂H₂ + 1¹/₂O₂→2CO+H₂O 3) 2C₂H₂ + O₂→4C+H₂O; Płomień acetylenowo-tlenowy stosowany do spawania gazowego
i cięcia metali ma temperature 3500⁰C.

Izomeria optyczna. Izomeria jest to zjawisko występowania dwu lub więcej związ. chem. o tym samym wzorze sumar., lecz innej budowie cząsteczki, mające w związku z tym różne właściwości fiz i chem. Izomeria opt. (światła spolaryzowanego) - izomery optyczne mają ten sam wzór sumaryczny, strukturalny, różnią się konfiguracja przestrzenną, mają te same właść fiz i chem za wyjątkiem skręcalności płaszczyzny polaryzacji światła spolaryzowanego. Mają jednak przeogromne znaczenie biochemiczne w organizmach żywych (lekarstwa, trucizny). Warunkiem występowania izomerii optycznej jest chiralność cząsteczki, czyli występowanie w niej asymetrycznego at. C. (np. bromochlorofluorojodometan).

Produkty destylacji ropy naftowej (i zastosowanie) : @ 1) eter naftowy (temp. wrz. 20-60⁰C) - rozpuszczalnik, C₄-C₇ @ 2) benzyna lakowa (ekstrakcyjna) (60-100) - rozpuszczalnik, C₉-C₁₂ @ 3) benzyny silnikowe (40-180) silniki z zapłonem iskrowym, C₇-C₁₀ @ 4) nafty lotnicze (yet fuel) (150-250) paliwo do silników odrzut., C₁₀-C₁₆ @ 5) oleje napędowe (200-350) - paliwo do silników wysokopręż. (gas/diesel oil), ≈C₂₀ @ 6) mazut (pow. 350) - paliwo do kotłów (fuel oil - paliwo ciężkie), >C₂₀ 6a) frakcje olejów smarowych (ok. 350-650).

Zastosowanie węglowodorów jako paliw jest zależne od ich budowy. Alkany rozgałęzione, alkeny, cykloalkany i węglowodory aromatyczne są stosowane jako paliwa do silników iskrowych. Alkany o prostym łańcuchu (n-alkany) są używane w silnikach wysokoprężnych(Diesel).

liczba cetanowa (LC) - procentowa zawartość objętościowa cetanu C₁₆H₃₄ w paliwie wzorcowym. Odnosi się do paliw do silników wysokoprężnych, z zapłonem samoczynnym, charakteryzuje zwłokę samozapłonu. Wymagana przez silnik wysokopręż. LC paliwa zależy od jego prędkości obr. - silniki wysokoobr. - LC ponad 45, silniki średnioobr. - LC pow. 30, silniki wolnoobr. - LC pow. 20. LC=1 ma 1metylonaftalen, LC=100 ma cetan C₁₆H₃₄, im większa LC, tym mniejsza jest temperatura zapłonu i zwłoka samozapłonu. liczba oktanowa (LO) - charakteryzuje odporność benzyn na spalanie detonacyjne, wymagana przz silnik minimalna LO benzyn zależna jest od jego stopnia sprężenia. Mieszanka benzynowo-powietrzna w cylindrze silnika powinna spalać się równomiernie i nie za szybko. Zbyt gwałtowne spalenie (detonacyjne) powoduje nierównomierną pracę silnika (tzw. stukanie) i jego przedwczesne zużycie. LO=100 ma 2,2,4-trimetylopentan (izooktan), LO=0 ma n-heptan. LO benzyny można poprawić poprzez dodanie do niej domieszki zwanej antydetonatorem, np.: Pb(CH₂CH₃)₄.

Otrzymywanie kauczuku BUNA:

n(CH₂=CH-CH=CH₂)
-(-CH₂-CH=CH-CH₂-)-_n BUNA; kauczuk butadienowostyrenowy (BUNA S):

CH₂=CH-CH=CH₂ + benzen-CH=CH₂
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-benzen-]-_n;

kauczuk butadienonitrylowy BUNA N:

CH₂=CH-CH=CH₂+CH2=CH-CN
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-CN-]-_n

Sulfonowanie benzenu: benzen + HOSO₃H → benzen-SO₃H + H₂O kw. Benzenosulfonowy

Uzupełnij: CH₄
CH₃Cl
CH₃OH
HC^=O_-H+H₂O

H-COOH

Metan - Reakcje otrzymywania: 1) w łuku elektrycznym: C + 2H₂ → CH₄ 2) redukcja CO wodorem: CO + 3H₂ → CH₄ + H₂O 3) prażenie CH₃COONa z ługiem sodowym NaOH: CH₃COONa + NaOH → CH₄ + Na₂SO₄ 4) hydroliza węglika glinu: Al₄C₃ + 12 H₂O → 3CH₄+4Al(OH)₃5) uwodorowanie nienasyconych: CH2=CH2→ CH3-CH3 / CH≡CH→CH3-CH3

właściwości: mieszanina wybuchowa, gaz bezbarwny i bezwonny, po ogrzaniu do 1000^OC ulega dysocjacji termicznej, rozpada się na C i na 2H₂, dwa razy lżejszy od powietrza, jest składnikiem gazu ziemnego. W przyrodzie powstaje w wyniku beztlwenowego rozkładu szczątków org.Długość wiązań jest stała i wynosi a=109pm, a kąt=109⁰28'. Cząstecczka ma kształt tetraedryczny.Metan jest bierny chemicznie, gdyż wiązanie C-H jest słabo spolaryzowane, więc jest chemicznie trwałe, reaguje tylko z Cl i Br.Ulega reakcji podstwiania. Ulega reakcji spalania: całkowite: CH₄+2O₂→CO₂+2H₂O; półspalanie: CH4+1¹/₂O₂→CO+2H₂O; spalanie niezupełne: CH₄+O₂→C+2H₂O

Reakcja spalania acetylenu: 1) C₂H₂ + 2¹/₂O₂→2CO₂+H₂O+312 ^kcal/_mol 2) C₂H₂ + 1¹/₂O₂→2CO+H₂O 3) 2C₂H₂ + O₂→4C+H₂O; Płomień acetylenowo-tlenowy stosowany do spawania gazowego
i cięcia metali ma temperature 3500⁰C.

Izomeria optyczna. Izomeria jest to zjawisko występowania dwu lub więcej związ. chem. o tym samym wzorze sumar., lecz innej budowie cząsteczki, mające w związku z tym różne właściwości fiz i chem. Izomeria opt. (światła spolaryzowanego) - izomery optyczne mają ten sam wzór sumaryczny, strukturalny, różnią się konfiguracja przestrzenną, mają te same właść fiz i chem za wyjątkiem skręcalności płaszczyzny polaryzacji światła spolaryzowanego. Mają jednak przeogromne znaczenie biochemiczne w organizmach żywych (lekarstwa, trucizny). Warunkiem występowania izomerii optycznej jest chiralność cząsteczki, czyli występowanie w niej asymetrycznego at. C. (np. bromochlorofluorojodometan).

Produkty destylacji ropy naftowej (i zastosowanie) : @ 1) eter naftowy (temp. wrz. 20-60⁰C) - rozpuszczalnik, C₄-C₇ @ 2) benzyna lakowa (ekstrakcyjna) (60-100) - rozpuszczalnik, C₉-C₁₂ @ 3) benzyny silnikowe (40-180) silniki z zapłonem iskrowym, C₇-C₁₀ @ 4) nafty lotnicze (yet fuel) (150-250) paliwo do silników odrzut., C₁₀-C₁₆ @ 5) oleje napędowe (200-350) - paliwo do silników wysokopręż. (gas/diesel oil), ≈C₂₀ @ 6) mazut (pow. 350) - paliwo do kotłów (fuel oil - paliwo ciężkie), >C₂₀ 6a) frakcje olejów smarowych (ok. 350-650).

Zastosowanie węglowodorów jako paliw jest zależne od ich budowy. Alkany rozgałęzione, alkeny, cykloalkany i węglowodory aromatyczne są stosowane jako paliwa do silników iskrowych. Alkany o prostym łańcuchu (n-alkany) są używane w silnikach wysokoprężnych(Diesel).

liczba cetanowa (LC) - procentowa zawartość objętościowa cetanu C₁₆H₃₄ w paliwie wzorcowym. Odnosi się do paliw do silników wysokoprężnych, z zapłonem samoczynnym, charakteryzuje zwłokę samozapłonu. Wymagana przez silnik wysokopręż. LC paliwa zależy od jego prędkości obr. - silniki wysokoobr. - LC ponad 45, silniki średnioobr. - LC pow. 30, silniki wolnoobr. - LC pow. 20. LC=1 ma 1metylonaftalen, LC=100 ma cetan C₁₆H₃₄, im większa LC, tym mniejsza jest temperatura zapłonu i zwłoka samozapłonu. liczba oktanowa (LO) - charakteryzuje odporność benzyn na spalanie detonacyjne, wymagana przz silnik minimalna LO benzyn zależna jest od jego stopnia sprężenia. Mieszanka benzynowo-powietrzna w cylindrze silnika powinna spalać się równomiernie i nie za szybko. Zbyt gwałtowne spalenie (detonacyjne) powoduje nierównomierną pracę silnika (tzw. stukanie) i jego przedwczesne zużycie. LO=100 ma 2,2,4-trimetylopentan (izooktan), LO=0 ma n-heptan. LO benzyny można poprawić poprzez dodanie do niej domieszki zwanej antydetonatorem, np.: Pb(CH₂CH₃)₄.

Otrzymywanie kauczuku BUNA:

n(CH₂=CH-CH=CH₂)
-(-CH₂-CH=CH-CH₂-)-_n BUNA; kauczuk butadienowostyrenowy (BUNA S):

CH₂=CH-CH=CH₂ + benzen-CH=CH₂
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-benzen-]-_n;

kauczuk butadienonitrylowy BUNA N:

CH₂=CH-CH=CH₂+CH2=CH-CN
-[-CH2-CH=CH-CH2-CH-CN-]-_n

Sulfonowanie benzenu: benzen + HOSO₃H → benzen-SO₃H + H₂O kw. Benzenosulfonowy

Uzupełnij: CH₄
CH₃Cl
CH₃OH
HC^=O_-H+H₂O

H-COOH

---