POBUDLIWOŚĆ KOMÓREK I PRZEWODZENIE IMPULSÓW
Komórka nerwowa:
Zbudowana z ciała neuronu z dendrytami oraz bardzo długimi aksonami (do 1metra)
Osłonka mielinowa często otacza akson, jest mało przepuszczalna dla jonów, ma dużą oporność elektryczną
Przewężenia Ranviera- miejsca o obniżonej oporności elektrycznej, stanowiące kontakt z płynem śródtkankowym
Kolbki synaptyczne- znajdują się na końcach aksonu, styka się z ciałem neuronu i dendrytami innych komórek. Znajdują się tam pęcherzyki z neurotransmitterami(30-50nm)
Synapsy- połączenia z komórkami mięśniowymi
Potencjał spoczynkowy
Potencjał spoczynkowy -60mV (niepobudzone komórki). Decyduje o nim stężenie jonów po obu stronach błony komórkowej
Jon |
Stężenie w środku(mMol) |
Stężenie na zewnątrz (mMol) |
Potencjał równowagowy (mV) |
Potasowy(K) |
400 |
20 |
-75 |
Sonowy(Na) |
50 |
440 |
+55 |
Chlorkowy(Cl) |
52 |
560 |
-60 |
Białczany (A) |
385 |
-------- |
-------- |
komórka w stanie niepobudzonym (spoczynkowym)
jest uzależniony od stężeń poszczególnych jonów po obu stronach błony
potencjał spoczynkowy komórek jest ujemny w stosunku do otoczenia (od -40 mV do -100 mV)
potencjał spoczynkowy neuronu wynosi -90mV
Potencjał Donnana- jest to różnica potencjałów w stanie równowagi w roztworach rozcieńczonych( wynosi od kilku do kilkudziesięciu mV)
Potencjał dyfuzyjny- zależy od sumy wszystkich rodzajów jonów występujących po obu stronach błony. Jest zależny głównie od działania pompy sodowo-potasowej. Wyraża się wzorem Nersta ( którego umieć nie musimy ) Pompa sodowo-potasowa działa wbrew gradientowi stężeń
Potencjał czynnościowy
Impuls(informacja) rozprzestrzeniający się wzdłuż włókien zmienia potencjał błony
Depolaryzacja(1)
Repolaryzacja(2)
Refrakcja bezwzględna(1/3 od góry iglicy repolaryzacji)
Refrakcja względna( od 2/3 od góry iglicy repolaryzacji)
Potencjał następczy hiperpolaryzacyjny(3)
Powrót do potencjału spoczynkowego
Próg pobudliwości- musi zostać przekroczony aby bodzoec wytrącił komórke ze stanu równowagi
Mechanizm powstawania potencjału czynnościowego
Zależy od stężenia jonów, zmienia się przez otwarcie kanału sodowego
Pobudzenie komórki nerwowej a przepuszczalność kationów
Faza I - szybka dyfuzja jonów Na+ do komórki, następuje neutralizacja ujemnego potencjału i zmiana na dodatni względem płynu międzykomórkowego na skutek wytworzenia własnego potencjału dyfuzyjnego
Faza II - obniżenie przepuszczalności dla Na+ a podwyższenie przepuszczalności dla K+.
Zmiana stężenia obu jonów podczas pojedynczego procesu depolaryzacji jest nieznaczna(lokalna) i po krótkim czasie zostaje wyrównana dzięki pompie jonowej
Bramkowanie bezpośrednie i pośrednie
Bezpośrednie- transport substancji może być bezpośrednio przez kanał Na/K
Pośrednie- inne receptory prowadzą do aktywacji kanału doprowadzając do fosforylacji białek i otwarcia kanałów
Reakcje na bodźce
Komórki receptorowe
-wejściowe elementy układu
-rodzaj nerwowych komórek reagujących na określone bodźce: chemoreceptory, receptory wzrokowe itp.
Synapsy aktywujące i hamujące
Pobudzają lub hamują sygnał pobudzający powstawanie potencjału czynnościowego
Siła bodźca, częstotliwość i amplituda
Przewodzenie impulsów nerwowych
We włóknach z osłonką prąd przechodzi od przewężenia do przewężenia Ranviera. Pobudzenie rozchodzi się z bardzo dużą szubkością
Na zakończeniu włókna nerwowego fala depolaryzacji powoduje aktywację synaps. Wydzielony neurotransmitter przekazuje impuls na następne włókna
Przenoszenie informacji przez włókna nerwowe
Potencjał generujący - generowany w komórkach receptorowych wywołuje depolaryzację neuronu i wystąpienie potencjału czynnościowego. Zależy od natężenia bodźca
Neuron odpowiada na pojedynczy bodziec różnicą potencjału który odbiera układ nerwowy jako tzw. sygnał szumu
Gdy potencjał generatorowy receptora pobudza neuron ciągle to reaguje on serią impulsów depolaryzacji stanowiących segnał sensowny
Informacja o natężeniu bodźca jest zakodowywana przy przekazywaniu przez układ nerwowy dwojako:
modulacja amplitudy przez receptor
modulacja częstotliwości przez neuron
Przetwarzanie informacji przez sieci nerwowe
Gdy komórka A pobudza komórkę C
Gdy komórka A lub B pobudza komórkę C ( implikacja z alternatywą)
Gdy komórki A i B pobudzają komórkę C (implikacja z koniunkcją)
Przechowywanie informacji w układzie nerwowym
Pamięć- odtworzenie informacji dochodzących do ośrodkowego układ nerwowego po pewnym czasie
Krótkotrwała- trwa sekundy, do kilku minut
Długotrwała- Podłoże tej pamięci jest nieznane, nie zanika przy przejściowych zaburzeniach czynności elektrycznej mózgu, może to być np. biosynteza białek lub utrwalenie połączeń między neuronami
Trwałe usuwanie krótkotrwałej pamięci:
Szok elektryczny lub mechaniczny np. raptowne impulsy elektryczne
Zablokowanie dostępu tlenu do mózgu
Oziębienie tkanki nerwowej