Studia Podyplomowe Kadry i Płace

Marta Anna Gruda

Urlop macierzyński i na warunkach macierzyńskiego

Praca kontrolna napisana

pod kierunkiem

dr Krzysztofa Stefańskiego

Łódź 2014

1. Wstęp

2. Charakterystyka urlopu macierzyńskiego.

1. Wymiar urlopu macierzyńskiego i zasady jego wykorzystania

1. Dodatkowy urlop macierzyński

2. Skrócenie lub przerwanie urlopu macierzyńskiego

2. Urlop macierzyński dla pracownika-ojca

3. Uprawnienia przysługujące pracownikowi w trakcie urlopu macierzyńskiego

1. Prawo do zasiłku macierzyńskiego

2. Ochrona trwałości zatrudnienia

4. Podsumowanie

• 1. Wstęp

Dla wielu ludzi istotnym w życiu jest możliwość pogodzenia pracy zawodowej z założeniem rodziny. Dzięki regulacjom prawnym przewidzianym w Kodeksie Pracy możliwe jest powiększenie rodziny bez konieczności zrywania stosunku pracy. W wyniku zajścia w ciążę przez pracownika-kobietę nabywa ona pewne szczególne prawa zarezerwowane tylko dla niej. Natomiast po porodzie, zarówno pracownik-kobieta jak i pracownik-mężczyzna, mogą skorzystać z urlopu macierzyńskiego oraz dodatkowego urlopu macierzyńskiego jednak na warunkach szczegółowo określonych dla każdego z rodzica. Zmiany w Kodeksie Pracy dotyczą zarówno urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu na prawach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na prawach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego. Zmianom uległy również ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. mówiąca o zasadach przyznawania świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w przypadku choroby i macierzyństwa w zakresie zasiłku macierzyńskiego.

• 2. Charakterystyka urlopu macierzyńskiego.

Jak dotąd chęć korzystania przez pracownicę z urlopu macierzyńskiego mogła być kojarzona przez pracodawców, jako „utrata” pracownika-kobiety na czas jego wykorzystania. Zmiany w przepisach Kodeksu Pracy związane z prawami nabytymi po urodzeniu dziecka przez rodziców mają na celu nie tylko zwiększenie wymiaru urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego, ale umożliwienie korzystania z tychże uprawnień także przez pracownika-ojca. Nowe regulacje prawne, które weszły w życie z dniem 17 czerwca 2013 roku pozwoliły nie tylko zapewnić niezbędną opiekę niemowlęciu, ale również umożliwiły pogodzenie realizowania się zarówno w pracy jak i życiu prywatnym obojgu rodzicom.

• 2.1. Wymiar urlopu macierzyńskiego i zasady jego wykorzystania

Poród w ujęciu prawnym to zakończenie ciąży trwającej przynajmniej 22 tygodnie. Urlop macierzyński przysługuje pracownicy w związku z urodzeniem dziecka. Prawo do niego pracownica-matka nabywa niezależnie od podstawy nawiązania stosunku pracy. Może być to umowa o pracę zarówno w pełnym jak i niepełnym wymiarze, powołanie, wybór, mianowanie lub spółdzielcza umowa o pracę, umowa zlecenie czy nawet samo zatrudnienie. Na możliwość korzystania z urlopu macierzyńskiego nie ma również wpływu staż pracy. Urlop ten ma na celu nie tylko zwiększenie możliwości opieki nad dzieckiem w pierwszym roku jego życia, ale również ochronę zdrowia pracownicy po porodzie. Dlatego też kobieta nie może w całości zrezygnować z wykorzystania urlopu macierzyńskiego. Może jedynie przekazać prawo do części przysługującego jej urlopu ojcu dziecka. Sama natomiast nie może po porodzie wykorzystać mniej niż 14 tygodni tego urlopu.

Zgodnie z art. 180 §1 Kodeksu Pracy wymiar podstawowy urlopu macierzyńskiego przysługujący pracownicy wynosi:

- 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
- 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
- 33 tygodnie w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
- 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
- 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Podstawowy urlop macierzyński przysługuje pracownicy obligatoryjnie i może być wykorzystany tylko przez nią. Wyjątek stanowi choroba kobiety po porodzie z koniecznością dłuższej hospitalizacji. W takim wypadku urlop macierzyński, w wymiarze czasu równym pozostawaniu pracownicy w szpitalu, przysługuje pracownikowi-ojcu jednak nie wcześniej niż po upływie 8 tygodni tego urlopu.

W sytuacji urodzenia martwego dziecka lub gdy nastąpi zgon dziecka w trakcie porodu oraz w okresie do 8 tygodni po porodzie matce nadal przysługuje prawo do urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni od porodu jednak nie krócej niż przez okres 7 dni. Natomiast przy ciąży mnogiej w przypadku gdy podczas porodu jedno z dzieci urodzi się martwe wówczas kobiecie przysługuje urlop macierzyński w wymiarze odpowiadającym ilości dzieci które przeżyły. Jeżeli zgon dziecka nastąpi po upływie 8 tygodni od porodu wówczas kobiecie nadal przysługuje prawo do urlopu macierzyńskiego jednak w wymiarze 7 dni po dniu zgonu dziecka.

W przypadku gdy to dziecko po narodzinach wymaga hospitalizacji wówczas matka może przerwać urlop macierzyński i jego pozostałą część wykorzystać po wyjściu dziecka ze szpitala. Rozwiązanie takie może mieć miejsce również pod warunkiem wykorzystania po porodzie przez matkę przynajmniej 8 tygodniu urlopu macierzyńskiego. Gdy na czas pozostawania przez dziecko w szpitalu pracownica-matka korzysta ze zwolnienia lekarskiego na to dziecko nie ma obowiązku powrotu do pracy mimo przerwy w wykorzystywaniu podstawowego urlopu macierzyńskiego. Przerwanie urlopu macierzyńskiego i przeniesienie go na czas zakończenia zwolnienia lekarskiego następuje na pisemny wniosek pracownicy, do którego to pracownica zobowiązana jest dołączyć zaświadczenie lekarskie potwierdzające pobyt dziecka w szpitalu.

W przypadku, gdy to pracownica-matka w trakcie korzystania z urlopu macierzyńskiego wymaga hospitalizacji, uniemożliwiającej jej sprawowanie opieki nad dzieckiem, pracownikowi-ojcu przysługuje prawo do wykorzystania części urlopu macierzyńskiego przypadającego na czas hospitalizacji pracownicy-matki. Urlop ten przydzielany jest na pisemny wniosek pracownika-ojca. Musi on jednak do wniosku dołączyć zaświadczenie, że matka dziecka korzystała po porodzie z urlopu macierzyńskiego przez okres nie krótszy niż 8 tygodni. Dodatkowo musi on przedstawić zaświadczenie z placówki medycznej, w której przebywa pracownica potwierdzające jej hospitalizację lub skierowanie na leczenie szpitalne, zawierające data rozpoczęcia hospitalizacji pracownicy równoznaczna z datą rozpoczęcia korzystania z urlopu macierzyńskiego przez pracownika-ojca. Wniosek taki powinien również zawierać przewidywaną datę zakończenia pobytu pracownicy w szpitalu, a co za tym idzie powrotu pracownika-ojca do pracy.

Kodeks Pracy przewiduje możliwość rozpoczęcia korzystania z urlopu jeszcze przed porodem. Obecnie wymiar urlopu możliwego do wykorzystania przed porodem wynosi 6 tygodni. Po porodzie przysługuje kobiecie dalsza, niewykorzystana część urlopu macierzyńskiego w wymiarze proporcjonalnym do ustalonego w art. 180 §1 Kodeksu Pracy.

Możliwy sposób wykorzystania przez pracujących rodziców dziecka przysługujących im uprawnień dotyczących urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego i wypoczynkowego w przystępny i obrazowy sposób przedstawia na swojej stronie internetowej Ministerstwo Pracy i Polityki społecznej.

Źródło: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej: http://www.rodzicielski.gov.pl/dodatki/kalendarz-urlopow

Jeżeli w czasie korzystania przez pracownicę z urlopu macierzyńskiego pracownica-matka umrze, wówczas prawo do dalszej, niewykorzystanej części urlopu przechodzi na pracownika-ojca.

2.2.1. Dodatkowy urlop macierzyński.

Dodatkowy urlop macierzyński jest to część urlopu z tytułu urodzenia dziecka przypadająca bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Urlop ten jest stosunkowo nowym rozwiązaniem, ponieważ obowiązuje dopiero od  1 stycznia 2010. Wraz z wydłużeniem urlopu macierzyńskiego ustawodawca wprowadził zmiany dotyczące długości dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz sposobu korzystania z niego. W chwili obecnej wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego został wydłużony i zgodnie z art. 182¹ §1 wynosi odpowiednio:

• do 6 tygodni w razie urodzenia jednego dziecka

• do 8 tygodni w razie urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie

Dodatkowy urlop macierzyński udzielany jest bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Ustawodawca przewiduje dwa warianty wykorzystania tego urlopu. Jednorazowo lub w dwóch przypadających po sobie częściach w wymiarze tygodnia bądź jego wielokrotności

Urlop ten przydzielany jest na pisemny wniosek pracownika. Wniosek powinien być złożony nie później niż na 14 dni przed rozpoczęciem tego urlopu. Przy czym pracodawca ma obowiązek uwzględnienia wniosku pracownika.

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:ABeKizopfGoJ:pracujadlaciebie.pl/sejm-6/posiedzenie-53/dzien-1/przebieg/5+&cd=2&hl=pl&ct=clnk&gl=pl

• Bibliografia

Brak źródeł w bieżącym dokumencie.

ZUS wyjaśnienia - zmiany w zasiłkach macierzyńskich - http://www.zus.pl/files/zmiany%20w%20zasilkach%20macierzynskich.pdf

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (http://www.mpips.gov.pl/aktualnosci-wszystkie/prawo-pracy/art,6164,rzad-przyjal-projekt-o-rocznym-urlopie-dla-rodzicow.html)

załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 25 kwietnia 1994 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania, Dz. U. Nr 56, poz. 234

Jaśkowski K., Maniewska E. „Komentarz aktualizowany do ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.98.21.94).” LEX/el., 2013, stan prawny: 2013.10.01

art. 180 § 1 Kodeks Pracy

art. 180¹ § 1 Kodeks Pracy

art. 180¹ § 2 Kodeks Pracy

art. 181 Kodeks Pracy

art. 180 § 6¹, art. 180 § 6² Kodeks Pracy

Jaśkowski K., Maniewska E. „Komentarz aktualizowany do ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.98.21.94).” LEX/el., 2013, stan prawny: 2013.10.01

art. 180 § 3 Kodeks Karny

art. 180 § 4 Kodeks Pracy

art. 180 § 7 Kodeks Pracy

http://www.urlopypracownicze.pl/artykul,83,1930,dodatkowy-urlop-macierzynski-oraz-urlop-na-warunkach-urlopu.html?gclid=CMrXo6ummb0CFQcewwod6kcAmw

art. 182¹ §1 Kodeks Pracy

art. 182¹ §2 Kodeks Pracy

art. 182¹ §3 Kodeks Pracy

8

---