plik


ÿþDYREKTYWA MASZYNOWA Wydanie zaktualizowane Wprowadzanie maszyn na rynek Unii Europejskiej Wymagania techniczne FUNDUSZ WSPÓAPRACY WARSZAWA 1999 Dokument Wspólnot Europejskich opublikowany w niniejszej ksi|ce zostaB przetBumaczony z oryginaBu w jzyku angielskim opublikowanego w Dzienniku Urzdowym Wspólnot Europejskich za zgod jego wydawcy, Biura Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, L-2985 Luksemburg. Oryginalny dokument © Wspólnoty Europejskie 1998 Polskie tBumaczenie © Fundusz WspóBpracy 1999 Opracowanie merytoryczne i redakcyjne Anna Hutyra ISBN 83-87116-96-3 Opracowanie graficzne i przygotowanie do druku Roman GBowinkowski/STUDIO S Druk Goetz - Druk Wydawca Fundusz WspóBpracy, 00-400 Warszawa, ul. Nowy Zwiat 6/12 SPIS TREZCI WPROWADZENIE 5 ROZDZIAA I Zakres obowizywania, wprowadzanie na rynek i swoboda przepBywu 7 ROZDZIAA II Procedury oceny zgodno[ci 15 ROZDZIAA III Oznaczenie CE 19 ROZDZIAA IV Postanowienia koDcowe 20 ZAACZNIK I Podstawowe wymogi w zakresie bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia dotyczce konstrukcji i produk- cji maszyn oraz urzdzeD bezpieczeDstwa 22 1. Podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia 23 2. Podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochro- ny zdrowia dla niektórych kategorii maszyn 50 3. Podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochro- ny zdrowia zapobiegajce szczególnym zagro- |eniom zwizanym z przemieszczaniem si maszyn 54 4. Podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochro- ny zdrowia zapobiegajce szczególnym zagro- |eniom zwizanym z podnoszeniem 68 5. Podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochro- ny zdrowia dla maszyn przewidzianych do prac podziemnych 80 6. Podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochro- ny zdrowia zapobiegajce szczególnym zagro- |eniom zwizanym z podnoszeniem i prze- mieszczaniem osób 82 3 ZAACZNIK II [Tre[ deklaracji zgodno[ci EC] 86 ZAACZNIK III Oznaczenie zgodno[ci CE 89 ZAACZNIK IV Rodzaje maszyn i ich urzdzeD bezpieczeD- stwa wymagajce zastosowania procedur, o których mowa w Artykule 8(2) (b) i (c) 90 ZAACZNIK V Deklaracja zgodno[ci EC 93 ZAACZNIK VI Badanie typu EC 96 ZAACZNIK VII Minimalne kryteria brane pod uwag przez paDstwa czBonkowskie przy notyfikowaniu jed- nostek 99 ZAACZNIK VIII 101 ZAACZNIK IX Tabela korelacyjna 103 4 Wprowadzenie Jedn z najdBu|ej utrzymujcych si barier, które utrudniaj swobodny przepByw towarów w ramach Wspólnego Rynku Unii Eu- ropejskiej jest odmienno[ regulacji technicznych w poszczegól- nych paDstwach czBonkowskich. Pocztkowo Wspólnota Europejska staraBa si ujednolica te roz- bie|ne przepisy, wydajc akty prawne (dyrektywy) bardzo szczegó- Bowo opisujce ró|norodne wymogi techniczne, które musiaBy speB- nia poszczególne grupy produktów. Ta metoda okazaBa si jednak bardzo powolna i nieskuteczna. Od 1985 r. rozpoczto stosowanie tzw. Nowego Podej[cia do harmonizacji regulacji technicznych we Wspólnocie. Jego istota sprowadza si do kilku podstawowych reguB: - harmonizacji podlegaj wyBcznie podstawowe wymagania zwizane z bezpieczeDstwem, zdrowiem i ochron [rodowiska, - produkt, który speBnia te wymagania i oznaczony jest znakiem  CE ma prawo by wprowadzony na rynek dowolnego paDstwa czBonkowskiego Wspólnoty, - przyjmuje si, |e produkt speBnia podstawowe wymagania rów- nie| wtedy, gdy wytwarzany jest zgodnie z odpowiednimi nor- mami technicznymi zharmonizowanymi na szczeblu europej- skim (normy EN). Do chwili obecnej Unia Europejska wprowadziBa kilkana[cie dyrektyw Nowego Podej[cia precyzujcych podstawowe wymaga- nia w odniesieniu do du|ych grup wyrobów. Jedn z nich jest Dyrek- tywa Maszynowa, której polskie tBumaczenie jest przedmiotem ni- niejszej publikacji. 5 *** Tekst bdcy przedmiotem niniejszej publikacji stanowi tBumacze- nie na jzyk polski Dyrektywy 98/37/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z 22 czerwca 1998 r. o zbli|eniu praw paDstw czBonkowskich odnoszcych si do ma- szyn (OJ L207, 23.07.1998, p.1) Dyrektywa niniejsza uchyla i zastpuje poprzednio obowizujc dyrektyw 89/392/EEC wraz ze zmianami w dyrektywach 91/368/EEC, 93/44/EEC, 93/68/EEC. Pominito preambuB do dyrektywy. Tekst niniejszy jest tekstem nieoficjalnym. ZostaB wydany w celu uBatwienia polskim przedsibiorstwom dostpu do obowizujcych w Unii Europejskiej przepisów prawnych. Skrót OJ oznacza Official Journal of the European Communities (Dziennik Urzdowy Wspólnot Europejskich) 6 ROZDZIAA I Zakres obowizywania, wprowadzanie na rynek i swoboda przepBywu ArtykuB 1 1. Dyrektywa niniejsza ma zastosowanie do maszyn, okre[lajc dla nich podstawowe wymogi w zakresie bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia, zgodnie z opisem w ZaBczniku I. Nale|y j równie| sto- sowa do urzdzeD bezpieczeDstwa, wprowadzanych na rynek oddzielnie. 2. Na u|ytek niniejszej Dyrektywy: (a) termin  maszyna oznacza bdzie: - zestaw poBczonych wzajemnie cz[ci lub podzespoBów, z których przynajmniej jeden jest ruchomy, przy czym odpo- wiednie czBony wykonawcze, obwody sterowania i zasilania itp., poBczone s w caBo[ dla wykonania konkretnej czyn- no[ci, szczególnie dla przetwarzania, obróbki, przemiesz- czania lub pakowania materiaBów, - zespóB maszyn poBczonych i sterowanych tak, aby sBu|c do osignicia tego samego celu funkcjonowaBy jako jedna caBo[, - sprzt wymienny, modyfikujcy funkcjonowanie maszyn, umieszczany na rynku w celu zamontowania go w maszynie lub szeregu ró|nych maszyn lub w cigniku, przez samego obsBugujcego, o ile sprzt ten nie jest cz[ci zapasow lub narzdziem; 7 (b)  urzdzenia bezpieczeDstwa oznaczaj element maszyny nie bdcy sprztem zamiennym, oferowany na rynku przez pro- ducenta lub jego upowa|nionego przedstawiciela ustanowio- nego we Wspólnocie, dla wypeBnienia podczas eksploatacji funkcji zabezpieczajcej, której niespeBnienie zagra|a bezpie- czeDstwu lub zdrowiu osób nara|onych na dziaBanie maszyny. 3. Wyklucza si z zakresu obowizywania niniejszej Dyrektywy, co nastpuje: - maszyny bezpo[rednio napdzane jedynie siB mi[ni ludz- kich, chyba, |e s to maszyny przeznaczone do podnoszenia i opuszczania Badunków, - maszyny o zastosowaniu medycznym w bezpo[rednim kontak- cie z pacjentami, - maszyny specjalne stosowane w wystawach lub placach za- baw, - kotBy parowe, zbiorniki i zbiorniki ci[nieniowe, - maszyny zaprojektowane specjalnie dla zastosowania w urz- dzeniach jdrowych, mogce w przypadku awarii emitowa pro- mieniowanie radioaktywne, - zródBa promieniowania radioaktywnego bdce cz[ci maszy- ny, - broD paln, - rurocigi i zbiorniki do przechowywania benzyny, oleju napdo- wego, pBynów (cieczy lub gazów) Batwopalnych i substancji nie- bezpiecznych, - [rodki transportu, tj. pojazdy wraz z przyczepami przeznaczone wyBcznie do przewozu osób drog powietrzn, w sieci drogowej, kolejowej lub wodnej, jak równie| [rodki transportu w zakresie w jakim przeznaczone s one do transportowania towarów dro- g komunikacji powietrznej, w sieci dróg publicznych, kolej oraz w transporcie wodnym. Wykluczeniu spod dyrektywy nie podlegaj pojazdy wykorzystywane w przemy[le wydobywczym. 8 - jednostki peBnomorskie oraz ruchomy sprzt do poszuki- waD/wierceD przybrze|nych wraz z wyposa|eniem na ich po- kBadzie, - wycigi linowe, w tym koleje linowe dla publicznego lub prywat- nego transportu osób, - cigniki rolnicze i le[nicze, zgodnie z ich okre[leniem w artyku- (1) le 1(1) Dyrektywy Rady 74/150/EEC , - maszyny specjalnie zaprojektowane i wykonane dla wojska lub policji, - dzwigi na staBe obsBugujce okre[lone pitra budowli i budyn- ków, wyposa|one w kabin posuwajc si midzy sztywnymi prowadnicami odchylonymi pod ktem wikszym ni| 15 stopni od poziomu, zaprojektowane dla przewozu: - osób; - osób i towarów; - samych towarów, je|eli kabina jest dostpna, tzn. mo|e do niej bez trudu wsi[ osoba, oraz wyposa|ona w urzdzenia sterujce wewntrz kabiny, lub w zasigu osoby znajdujcej si w niej, - [rodki transportu osób wykorzystujce pojazdy szynowe nap- dzane poprzez mechanizm zbatkowy, - górniczy sprzt wycigowy, - podno[niki teatralne, - maszyny podnoszce stosowane na placach budowy przezna- czone do podnoszenia osób lub osób i towarów. 4. W przypadkach, gdzie zagro|enia dotyczce maszyn lub ich urzdzeD bezpieczeDstwa, opisywane w niniejszej Dyrektywie, s w caBo[ci lub w cz[ci objte szczegóBowymi dyrektywami Wspólnoty, niniejsza Dyrektywa nie bdzie obowizywaBa lub przestanie obowizywa, w odniesieniu do tych maszyn lub tych urzdzeD bezpieczeDstwa, oraz tych zagro|eD, od momentu wdro|enia wspomnianych dyrektyw szczegóBowych. 9 5. W przypadku maszyn, gdzie charakter zagro|eD jest gBównie po- chodzenia elektrycznego, zastosowanie bdzie miaBa wyBcznie (2) Dyrektywa 73/23/EEC . ArtykuB 2 1. PaDstwa czBonkowskie podejm wszelkie odpowiednie dziaBania zapewniajce, |e maszyny i ich urzdzenia bezpieczeDstwa ob- jte niniejsz Dyrektyw bd umieszczane na rynku i oddawa- ne do eksploatacji tylko, je[li po wBa[ciwej instalacji, konserwa- cji i podczas eksploatacji zgodnej z przeznaczeniem, nie bd zagra|aBy zdrowiu lub bezpieczeDstwu osób, oraz, w odpowied- nich przypadkach, zwierzt domowych i majtku. 2. Dyrektywa niniejsza nie bdzie miaBa wpBywu na uprawnienie paDstw czBonkowskich do ustanawiania wymogów jakie, prze- strzegajc ustaleD Traktatu, uznaj za konieczne dla zapewnie- nia osobom, a w szczególno[ci pracownikom, ochrony podczas korzystania z rzeczonych maszyn i ich urzdzeD bezpieczeD- stwa, o ile nie bdzie to oznaczaBo ich modyfikacji w sposób nie- uwzgldniony w niniejszej Dyrektywie. 3. Podczas targów, wystaw, pokazów, itp. paDstwa czBonkowskie nie bd zabraniaBy prezentowania maszyn i ich urzdzeD bez- pieczeDstwa nie speBniajcych postanowieD niniejszej Dyrekty- wy, o ile widoczne oznaczenie jasno informuje, |e maszyny i urzdzenia te nie speBniaj wymogów i nie zostan dopuszczo- ne do obrotu a| do chwili ich speBnienia przez producenta lub je- go autoryzowanego przedstawiciela ustanowionego we Wspól- nocie. Podczas pokazów nale|y zapewni ochron osób po- przez odpowiednie [rodki bezpieczeDstwa. 10 ArtykuB 3 Maszyny i ich urzdzenia bezpieczeDstwa objte niniejsz Dy- rektyw powinny speBnia podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia wyszczególnione w ZaBczniku I. ArtykuB 4 1. PaDstwa czBonkowskie nie mog zabrania, ogranicza ani utrud- nia wprowadzania na rynek i do u|ytku maszyn i ich urzdzeD bezpieczeDstwa, które speBniaj wymogi niniejszej Dyrektywy. 2. PaDstwa czBonkowskie nie mog zabrania, ogranicza ani utrudnia wprowadzania na rynek maszyn, co do których produ- cent lub jego upowa|niony przedstawiciel ustanowiony we Wspólnocie o[wiadczy zgodnie z ZaBcznikiem II(B), |e maj by wBczone do maszyn, lub montowane do innych maszyn tak, aby stanowi maszyny objte niniejsz Dyrektyw, oprócz przypad- ków, gdy te maszyny lub urzdzenia bezpieczeDstwa mog funk- cjonowa samodzielnie. W znaczeniu stosowanym w trzecim akapicie ArtykuBu1(2)(a),  sprzt wymienny musi by w ka|dym przypadku opatrzony oznaczeniem CE, oraz posiada towarzyszc deklaracj zgod- no[ci EC, o której mowa w ZaBczniku II(A). 3. PaDstwa czBonkowskie nie mog zabrania, ogranicza ani utrudnia umieszczania na rynku urzdzeD bezpieczeDstwa, okre[lonych w Artykule 1(2), którym towarzyszy deklaracja zgod- no[ci EC ze strony producenta lub jego autoryzowanego przed- stawiciela ustanowionego we Wspólnocie, o której mowa w Za- Bczniku II(C). 11 ArtykuB 5 1. PaDstwa czBonkowskie bd uznawaBy za odpowiadajce wszyst- kim postanowieniom niniejszej Dyrektywy, w tym procedurom sprawdzania zgodno[ci opisanym w Rozdziale II: - maszyny posiadajce oznaczenie CE, którym towarzyszy dekla- racja zgodno[ci EC wzmiankowana w ZaBczniku II(A), - urzdzenia bezpieczeDstwa, którym towarzyszy Deklaracja Zgodno[ci EC, wzmiankowana w ZaBczniku II(C). W razie braku zharmonizowanych norm, paDstwa czBonkowskie podejm wszelkie kroki, jakie uznaj za konieczne dla zwróce- nia uwagi zainteresowanych stron na dotychczasowe krajowe normy techniczne i specyfikacje uznane za istotne lub wa|ne dla wBa[ciwego wdro|enia podstawowych wymogów bezpieczeD- stwa i ochrony zdrowia opisanych w ZaBczniku I. 2. W przypadkach, gdy norma krajowa odpowiadajca normie zharmonizowanej, której symbol opublikowany zostaB w Dzienni- ku Urzdowym Wspólnot Europejskich, obejmuje jeden lub wi- cej z podstawowych wymogów bezpieczeDstwa, maszyny i ich urzdzenia bezpieczeDstwa skonstruowane zgodnie z t norm bd uznawane za speBniajce odpowiednie podstawowe wymo- gi. PaDstwa czBonkowskie maj obowizek publikowania symbo- li norm krajowych odpowiadajcych normom zharmonizowa- nym. 3. PaDstwa czBonkowskie zapewni podjcie odpowiednich [rod- ków w celu umo|liwienia czynnikom spoBecznym uzyskania na poziomie ogólnokrajowym wpBywu na proces przygotowywania i kontrolowania norm zharmonizowanych. 12 ArtykuB 6 1. W przypadkach, gdy paDstwo czBonkowskie lub Komisja uzna, |e normy zharmonizowane, o których mowa w Artykule 5(2) niecaBko- wicie speBniaj podstawowe wymogi, o których mowa w Artykule 3, Komisja lub odpowiednie paDstwo czBonkowskie wniesie spraw przed komitet ustanowiony w ramach Dyrektywy 83/189/EEC, po- dajc przyczyny takiego kroku. Komitet niezwBocznie wyda sw opi- ni. Po otrzymaniu opinii komitetu, Komisja powiadomi paDstwa czBonkowskie o tym, czy zachodzi konieczno[ usunicia tych norm z publikowanej informacji wspomnianej w Artykule 5(2). 2. Zostanie powoBany komitet staBy, zBo|ony z przedstawicieli paDstw czBonkowskich, pod przewodnictwem przedstawiciela Komisji. Komitet staBy opracuje swe wBasne zasady proceduralne. Ka|da kwestia dotyczca wdro|enia i praktycznego zastosowania ni- niejszej Dyrektywy mo|e zosta wniesiona przed komitet staBy, zgodnie z nastpujc procedur: Przedstawiciel Komisji przedBo|y komitetowi projekt zalecanych [rodków. Komitet wyda sw opini o projekcie, w ramach czaso- wych, jakie mo|e wyznaczy przewodniczcy, zgodnie z pilno[ci danej sprawy. Je[li oka|e si to konieczne, komitet podejmie de- cyzj drog gBosowania. Opinia ta zostanie zapisana w protokole; ponadto, ka|demu z paDstw czBonkowskich bdzie przysBugiwaBo prawo do wniesie- nia swego stanowiska do protokoBu. Komisja rozpatrzy z najwy|sz uwag opini przedstawion przez komitet. Poinformuje ona komitet o sposobie uwzgldnie- nia tej opinii. 13 ArtykuB 7 1. W przypadkach, gdy paDstwo czBonkowskie uzna, |e maszyny z oznaczeniem CE lub urzdzenia bezpieczeDstwa, którym towa- rzyszy deklaracja zgodno[ci EC, przy ich stosowaniu zgodnie z przeznaczeniem mog stanowi zagro|enie dla osób, lub, w odpowiednich przypadkach, dla zwierzt lub majtku, paD- stwo podejmie wszelkie odpowiednie [rodki dla usunicia ta- kich maszyn lub urzdzeD bezpieczeDstwa z rynku, zabronienia ich wprowadzania na rynek, oddawania do eksploatacji lub u|y- wania, oraz dla ograniczenia ich swobodnego przepBywu. PaD- stwa czBonkowskie niezwBocznie powiadomi Komisj o podjciu tego rodzaju [rodków, wskazujc na przyczyn swej decyzji i w szczególno[ci na to, czy niezgodno[ wynika z: (a) niespeBnienia podstawowych wymogów, o których mowa w Artykule 3; (b) niewBa[ciwego zastosowania norm opisanych w Artykule 5(2); (c) braków w samych normach, o których mowa w Artykule 5(2). 2. Komisja niezwBocznie podejmie rozmowy z zainteresowanymi stronami. Tam, gdzie Komisja uzna, po wspomnianych rozmo- wach, |e podjte [rodki s uzasadnione, natychmiast poinformu- je o tym paDstwo czBonkowskie, które podjBo inicjatyw oraz in- ne paDstwa czBonkowskie. W przypadku, gdy Komisja uzna, po wspomnianych rozmowach, |e dziaBanie jest nieuzasadnione, na- tychmiast powiadomi o tym paDstwo czBonkowskie, które podjBo inicjatyw oraz producenta lub jego upowa|nionego przedstawi- ciela ustanowionego we Wspólnocie. W przypadku, gdy decyzja, o której mowa w punkcie 1 podjta zostaBa w oparciu o braki w samych normach, a paDstwo czBonkowskie podejmujce decy- 14 zj podtrzymuje swe stanowisko, Komisja niezwBocznie powiado- mi komitet, dla podjcia dziaBaD, o których mowa w Artykule 6(1). 3. W przypadku, gdy: - maszyny nie speBniajce wymogów posiada bd oznaczenie CE, - urzdzeniu bezpieczeDstwa, które nie speBnia wymogów, towa- rzyszy deklaracja zgodno[ci EC, wBa[ciwe paDstwo czBonkowskie podejmie odpowiednie dziaBa- nia przeciw osobie lub podmiotowi, który umie[ciB oznaczenie lub sporzdziB deklaracj, o czym powiadomi Komisj i inne paD- stwa czBonkowskie. 4. Komisja zapewni, aby paDstwa czBonkowskie byBy informowane o przebiegu i wynikach tego postpowania. ROZDZIAA II Procedury oceny zgodno[ci ArtykuB 8 1. Producent, lub jego upowa|niony przedstawiciel ustanowiony we Wspólnocie ma obowizek, w celu za[wiadczenia o zgodno- [ci maszyn i ich urzdzeD bezpieczeDstwa z niniejsz Dyrekty- w, sporzdza dla wszelkich maszyn oraz urzdzeD bezpie- czeDstwa deklaracj zgodno[ci EC, na podstawie wzoru podane- go w ZaBczniku II, A lub C, odpowiednio. 15 Ponadto, w odniesieniu do samych maszyn, producent lub jego upowa|niony przedstawiciel ustanowiony we Wspólnocie ma obowizek umie[ci na nich oznaczenie CE. 2. Przed umieszczeniem maszyny na rynku, producent lub jego upowa|niony przedstawiciel ustanowiony we Wspólnocie: (a) je[li maszyna nie figuruje w ZaBczniku IV, opracuje doku- mentacj przewidzian w ZaBczniku V; (b) je[li maszyna figuruje w ZaBczniku IV, a jej producent nie speBnia, lub speBnia jedynie cz[ciowo, normy, o których mo- wa w Artykule 5(2) lub je[li normy takie nie istniej, przedsta- wi egzemplarz maszyny do badaD typu EC, o których mowa w ZaBczniku VI; (c) je[li maszyna figuruje w ZaBczniku IV i jest produkowana zgodnie z normami, o których mowa w Artykule 5(2): - opracuje dokumentacj, o której mowa w ZaBczniku VI i przeka|e j jednostce notyfikowanej, która niezwBocznie potwierdzi otrzymanie dokumentacji i zatrzyma j, lub - przeka|e dokumentacj, o której mowa w ZaBczniku VI jed- nostce notyfikowanej, która jedynie potwierdzi, |e normy, o których mowa w Artykule 5(2) zostaBy zastosowane popraw- nie, i wystawi dokumentacji za[wiadczenie poprawno[ci, lub - przedBo|y egzemplarz maszyny do badania typu EC, o któ- rym mowa w ZaBczniku VI. 3. W przypadkach, gdy ma zastosowanie pierwszy akapit punktu 2(c), bdzie miaBo tak|e zastosowanie pierwsze zdanie punktu 5 i punkt 7 ZaBcznika VI. W przypadkach, gdy ma zastosowanie drugi akapit punktu 2(c), za- stosowanie bd równie| miaBy punkty 5, 6 oraz 7 ZaBcznika VI. 4. W przypadkach, gdy ma zastosowanie punkt 2(a) oraz pierwszy i drugi akapit punktu 2(c), deklaracja zgodno[ci EC powinna 16 stwierdza wyBcznie zgodno[ z podstawowymi wymogami ni- niejszej Dyrektywy. W przypadkach, gdy ma zastosowanie punkt 2(b) oraz trzeci akapit punktu 2(c), deklaracja zgodno[ci EC powinna stwierdza zgodno[ z egzemplarzem poddanym badaniu typu EC. 5. Urzdzenia bezpieczeDstwa bd poddawane postpowaniu certyfikacyjnemu dla maszyn zgodnie z punktami 2, 3 i 4. Po- nadto, podczas badania typu EC, jednostka notyfikowana po- twierdzi zdolno[ urzdzenia bezpieczeDstwa do speBniania funkcji zabezpieczajcych deklarowanych przez producenta. 6. (a) W przypadkach, gdy maszyny podlegaj innym dyrekty- wom, dotyczcym innych aspektów, które równie| przewiduj naniesienie oznaczenia CE, bdzie ono oznaczaBo, |e zakBa- da si i| maszyna speBnia równie| postanowienia tych innych dyrektyw. (b) Jednak w przypadkach, gdy jedna lub wicej z tych dyrek- tyw zezwala producentowi w okresie przej[ciowym na doko- nanie wyboru przyjtych wymogów, do których ma si stoso- wa, oznaczenie CE bdzie oznaczaBo zgodno[ jedynie z dy- rektywami zastosowanymi przez producenta. W takim przy- padku, odno[niki do zastosowanych dyrektyw, zgodnie z tek- stem opublikowanym w Dzienniku Urzdowym Wspólnot Eu- ropejskich, musz zosta zamieszczone w dokumentach, na- pisach ostrzegawczych lub instrukcjach wymaganych dyrekty- wami i towarzyszcych maszynom. 7. W przypadkach, gdy ani producent, ani jego upowa|niony przed- stawiciel ustanowiony we Wspólnocie nie wypeBni obowizków wymienionych w punktach 1 - 6, obowizki te spadaj na ka|d osob umieszczajc maszyn lub urzdzenie zabezpieczajce na rynku Wspólnoty. Te same obowizki dotycz ka|dej osoby 17 dokonujcej monta|u maszyny, lub jej cz[ci, oraz urzdzeD bez- pieczeDstwa rozmaitego pochodzenia, lub budujcej maszyny bdz urzdzenia bezpieczeDstwa dla wBasnego u|ytku. 8. Obowizki wyszczególnione w punkcie 7 nie bd dotyczyBy osób montujcych do maszyny lub cignika sprzt wymienny, zgodny z ArtykuBem 1, o ile cz[ci pasuj wzajemnie, a ka|dy z elementów skBadowych gotowej maszyny nosi oznaczenie CE i towarzyszy mu deklaracja zgodno[ci EC. ArtykuB 9 1. Ka|de z paDstw czBonkowskich ma obowizek informowa Komi- sj i pozostaBe paDstwa czBonkowskie o jednostkach zatwierdzo- nych, które wyznaczyBo do przeprowadzania procedury, o której mowa w Artykule 8, wraz z wyszczególnieniem zakresu przydzie- lonych im zadaD i numerami identyfikacyjnymi przydzielonymi im wcze[niej przez Komisj. Komisja opublikuje w Dzienniku Urz- dowym Wspólnot Europejskich list jednostek notyfikowanych, ich numery identyfikacyjne oraz zakres czynno[ci, dla których zo- staBy notyfikowane. Komisja zapewni staB aktualizacj tej listy. 2. PaDstwa czBonkowskie zastosuj kryteria podane w ZaBczniku VII w ocenie jednostek przewidzianych do uwzgldnienia w ta- kiej notyfikacji. SpeBnianie przez jednostki kryteriów oceny za- mieszczonych w odpowiednich normach zharmonizowanych uznawa si bdzie za speBnianie niniejszych kryteriów. 3. PaDstwo czBonkowskie, które zatwierdziBo dan jednostk, obo- wizane jest wycofa notyfikacj w przypadku stwierdzenia, |e jednostka nie speBnia ju| kryteriów, o których mowa w ZaBczni- ku VII. PaDstwo niezwBocznie powiadomi o tym fakcie Komisj oraz inne paDstwa czBonkowskie. 18 ROZDZIAA III Oznaczenie CE ArtykuB 10 1. Oznaczenie zgodno[ci CE skBadaBo si bdzie z inicjaBów  CE . Wzór oznaczenia pokazano w ZaBczniku III. 2. Oznaczenie zgodno[ci CE powinno by umieszczane na maszy- nach w sposób widoczny i wyrazny, zgodnie z punktem 1.7.3 w ZaBczniku I. 3. Umieszczanie na maszynach znaków, mogcych zmyli trzeci stron co do znaczenia i formy oznaczenia CE, jest zabronione. Na maszynach wolno umieszcza wszelkie inne znaki, o ile nie wpBynie to ujemnie na widoczno[ i czytelno[ oznaczenia CE. 4. Bez uszczerbku dla postanowieD ArtykuBu 7: (a) W przypadkach, gdy paDstwo czBonkowskie uzna, |e oznacze- nie CE umieszczone zostaBo nieprzepisowo, producent lub jego upowa|niony przedstawiciel ustanowiony we Wspólno- cie obowizany bdzie doprowadzi do tego, aby produkt speBniaB postanowienia dotyczce oznaczenia CE oraz za- przesta naruszeD zgodnie z warunkami naBo|onymi przez paDstwo czBonkowskie; (b) W przypadkach dalszego nieprzestrzegania przepisu, paDstwo czBonkowskie ma obowizek podj wszelkie odpowiednie [rodki, aby ograniczy lub zapobiec umieszczaniu na rynku produktu, o który chodzi, lub zapewni jego wycofanie z rynku zgodnie z postpowaniem przedstawionym w Artykule 7. 19 ROZDZIAA IV Postanowienia koDcowe ArtykuB 11 Ka|da podejmowana na podstawie niniejszej Dyrektywy decy- zja ograniczajca umieszczanie na rynku i wprowadzanie do eksploatacji maszyny lub urzdzenia bezpieczeDstwa wyszcze- gólnia powinna podstaw na której decyzj podjto. Taka de- cyzja zostanie niezwBocznie zakomunikowana zainteresowane- mu podmiotowi, który powiadomiony zostanie jednocze[nie o przysBugujcych mu prawnych [rodkach zaradczych w ra- mach przepisów wBa[ciwego paDstwa czBonkowskiego, oraz o ograniczeniach czasowych jakim podlegaj te [rodki prawne. ArtykuB 12 Komisja podejmie niezbdne kroki dla zapewnienia informacji o wszelkich istotnych decyzjach w zakresie wykonywania niniej- szej Dyrektywy. ArtykuB 13 1. PaDstwa czBonkowskie zapoznaj Komisj z tekstem przepisów ich prawa krajowego, które przyjm w zakresie tematycznym ni- niejszej Dyrektywy. 2. Do dnia 1 stycznia 1994 r. Komisja zbada postpy dokonane w zakresie prac normalizacyjnych dotyczcych niniejszej Dyrek- tywy i zaproponuje ewentualne dalsze [rodki. 20 ArtykuB 14 1. Dyrektywy wyszczególnione w ZaBczniku VIII(A) niniejszym uchy- la si, bez uszczerbku dla zobowizaD paDstw czBonkowskich do- tyczcych terminów przeniesienia i obowizywania wspomnia- nych dyrektyw, tak jak zostaBo to okre[lone w ZaBczniku VIII(B). 2. Odno[niki do uchylonych dyrektyw powinny by tworzone jako odno[niki do niniejszej Dyrektywy i odczytywane zgodnie z tabe- l korelacyjn podan w ZaBczniku IX. ArtykuB 15 Niniejsza Dyrektywa wchodzi w |ycie w dwudziestym dniu od dnia jej publikacji w Dzienniku Urzdowym Wspólnot Europejskich. ArtykuB 16 Niniejsza Dyrektywa przeznaczona jest dla paDstw czBonkowskich. Sporzdzono w Luksemburgu 22 czerwca 1998 r. (1) Dyrektywa Rady 74/150/EEC z 4 marca 1974 dotyczca zbli|ania przepisów paDstw czBonkowskich w zakresie certyfikacji koBowych cigników rolniczych lub le[niczych (OJ L84, 28.3.1974, p.10). (2) Dyrektywa Rady 73/23/EEC z 19 lutego 1973 o harmonizacji przepisów paDstw czBonkowskich dotyczcych sprztu elektrycznego zaprojektowanego dla okre[lonych przedziaBów napi (OJ L77, 26.3.1973 p.29). Dyrektywa zgodna z ostatni poprawk w dyrektywie 93/68/EEC (OJ L220, 30.8.1993, p.1). 21 ZAACZNIK I Podstawowe wymogi w zakresie bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia dotyczce konstrukcji i produkcji maszyn oraz urzdzeD bezpieczeDstwa Na u|ytek niniejszego ZaBcznika,  maszyny oznacza bd ma- szyny lub urzdzenia bezpieczeDstwa, zgodnie z ich definicj w Ar- tykule 1(2). Uwagi wstpne 1. Poszczególne obowizki wynikajce z podstawowych wymogów bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia maj zastosowanie tylko wtedy, gdy dana maszyna stwarza okre[lone zagro|enie bdc eksplo- atowana w warunkach zgodnych z przewidywaniami producenta. W ka|dym przypadku, wymogi 1.1.2, 1.7.3 i 1.7.4 maj zastosowa- nie do wszystkich maszyn objtych niniejsz Dyrektyw. 2. Podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia przed- stawione w niniejszej Dyrektywie s obowizujce. Biorc jed- nak pod uwag aktualny poziom techniki, speBnienie celów przez nie wyznaczonych mo|e si okaza niemo|liwe. W takim przypadku, maszyny musz by skonstruowane i wyprodukowa- ne w taki sposób, aby zapewni maksymalne zbli|enie si do osignicia tych celów. 3. Podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia zostaBy uporzdkowane wedBug powstajcych zagro|eD. Maszyny stwarzaj szereg zagro|eD, które w niniejszym ZaBcz- niku mog figurowa pod wicej ni| jednym tytuBem. 22 Producent zobowizany jest oceni zagro|enia w celu okre[le- nia wszystkich tych, które maj zastosowanie do jego maszyny; nastpnie powinien zaprojektowa i zbudowa maszyn uwzgldniajc t ocen. 1. Podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia 1.1. Uwagi ogólne 1.1.1. Definicje Na u|ytek niniejszej Dyrektywy: 1.  Strefa zagro|enia oznacza wszystkie miejsca wewntrz i/lub wokóB maszyny, w których osoba nara|ona wystawiona jest na zagro|enie swego zdrowia lub bezpieczeDstwa. 2.  Osoba nara|ona oznacza ka|d osob znajdujc si caBkiem lub cz[ciowo w obrbie strefy zagro|enia. 3.  ObsBuga oznacza osob lub osoby, którym przydzielono obo- wizki instalowania, obsBugi, regulacji, konserwacji, czyszczenia, naprawy lub przewozu maszyn. 1.1.2. Zasady zintegrowanego bezpieczeDstwa (a) Maszyny musz by zbudowane w taki sposób, aby odpowied- nio speBniaBy swe funkcje, oraz umo|liwiaBy regulacj i konser- wacj bez nara|ania na szwank osób, je|eli czynno[ci te wyko- nywane bd w warunkach przewidzianych przez producenta. Celem podejmowanych [rodków musi by usunicie wszelkiego ryzyka wypadku przez caBy przewidywalny czas eksploatacji ma- szyny, w tym na etapach monta|u i demonta|u, nawet je[li ry- zyko wypadku miaBoby powsta w wyniku przewidywalnych sytu- acji nienormalnych. 23 (b) Przy doborze najodpowiedniejszych metod, producent winien kie- rowa si nastpujcymi zasadami, wedBug podanej kolejno[ci: - najbardziej jak to mo|liwe, wyklucza lub ogranicza ryzyko (konstruowanie i produkcja maszyn nieodBcznie bezpiecz- nych), - podejmowa niezbdne [rodki ochronne wobec zagro|eD nie dajcych si wykluczy, - powiadamia u|ytkowników o wszelkich pozostaBych zagro|e- niach zwizanych z niedoskonaBo[ciami przyjtych metod ochrony, wskazywa na ewentualn potrzeb konkretnych szkoleD oraz okre[la ewentualn konieczno[ zastosowania osobistego sprztu ochronnego. (c) Przy konstruowaniu i produkcji maszyny, oraz podczas redago- wania instrukcji obsBugi, producent ma obowizek uwzgldni nie tylko normalne jej wykorzystanie, ale równie| sposoby wyko- rzystania, jakich rozsdnie mo|na by si spodziewa. Maszyna powinna by zaprojektowana tak, aby zapobiega nie- wBa[ciwemu jej wykorzystaniu, je|eli wykorzystanie to spowodo- wa miaBoby zagro|enie. W przeciwnym razie, instrukcja obsBu- gi powinna zwraca uwag u|ytkownika na tryby pracy - w prak- tyce niekiedy stosowane - w których maszyna nie powinna pra- cowa. (d) Przy u|ytkowaniu w warunkach zamierzonych przez producen- ta, do minimum ograniczy nale|y niewygod, zmczenie i na- picie nerwowe obsBugujcego, z zastosowaniem zasad ergono- mii. (e) Przy projektowaniu i produkcji maszyny nale|y wzi pod uwa- g ograniczenia, jakim poddany jest obsBugujcy wskutek ko- niecznego lub przewidywalnego zastosowania przedmiotów ochrony osobistej (jak obuwie, rkawice, itp.) (f) Maszynom musz towarzyszy wszelkie niezbdne elementy wy- posa|enia i specjalne narzdzia umo|liwiajce bezpieczn eks- ploatacj, regulacj i konserwacj. 24 1.1.3. MateriaBy i produkty MateriaBy wykorzystywane do produkcji maszyny oraz produkty wy- korzystywane i wytwarzane podczas jej eksploatacji nie mog sta- nowi zagro|enia dla bezpieczeDstwa i zdrowia osób nara|onych. W szczególno[ci, je[li wykorzystywane s pByny, konstrukcja i wyko- nanie maszyny musi przewidywa wolne od zagro|eD napeBnianie, eksploatacj, odzyskiwanie i spust. 1.1.4. O[wietlenie Producent ma obowizek zainstalowa wbudowane o[wietlenie odpowiednie dla warunków eksploatacji, je|eli jego brak mo|e spo- wodowa zagro|enie pomimo wystpowania o[wietlenia zewntrz- nego o normalnym nat|eniu. Obowizkiem producenta jest zapewnienie, |e nie bd wystpo- waBy mczce ol[nienia, uci|liwe zacienienia, oraz, |e o[wietlenie zainstalowane przez producenta nie spowoduje niebezpiecznych efektów stroboskopowych. PodzespoBy wewntrzne wymagajce czstych przegldów, oraz obszary regulacji i konserwacji musz by zaopatrzone w odpo- wiednie o[wietlenie. 1.1.5. Konstrukcja maszyny uBatwiajca manipulowanie ni Maszyna lub ka|da z jej cz[ci skBadowych powinny: - nadawa si do bezpiecznego przemieszczania, - by opakowane lub skonstruowane w sposób umo|liwiajcy ich przechowywanie bezpiecznie i bez uszkodzeD (np. posiadana odpowiednia stabilno[, specjalne podpory, itp.). W przypadkach, gdy masa, gabaryty lub ksztaBt maszyny lub jej po- szczególnych cz[ci skBadowych uniemo|liwiaj ich rczne przemiesz- czanie, maszyna wzgldnie poszczególne jej cz[ci skBadowe musz: 25 - by wyposa|one w zaczepy dla sprztu podnoszcego, lub - by wyposa|one w mo|liwo[ doBczenia takich zaczepów (np. otwory gwintowane), lub - posiada ksztaBty umo|liwiajce Batwe zastosowanie standar- dowych urzdzeD podnoszcych. W przypadkach, gdy maszyna, lub jedna z jej cz[ci skBadowych maj by przemieszczane rcznie, musz one: - by Batwe w przemieszczaniu, lub - by dostosowane do ich podnoszenia (np. uchwyty, itp.) i caBko- wicie bezpiecznego przemieszczania. Nale|y przewidzie specjalne udogodnienia dla manipulowania na- rzdziami i/lub cz[ciami maszyny, nawet o maBej masie, które mogByby spowodowa zagro|enie (ze wzgldu na swe ksztaBty, ma- teriaB, itp.). 1.2. Sterowanie 1.2.1. BezpieczeDstwo i niezawodno[ ukBadów sterowania UkBady sterowania musz by skonstruowane z my[l o ich nieza- wodno[ci i bezpieczeDstwie, w sposób uniemo|liwiajcy powstanie sytuacji zagro|enia. Przede wszystkim, ich konstrukcja i wykonanie musz zapewnia: - wytrzymaBo[ na wymagania normalnej eksploatacji i czynni- ków zewntrznych, - to, aby bBdy logiczne obsBugi nie prowadziBy do zagro|eD. 1.2.2. Urzdzenia sterujce Urzdzenia sterujce powinny: - by Batwo widoczne oraz rozpoznawalne i, je|eli to potrzebne, odpowiednio oznaczone, - by umieszczone w sposób zapewniajcy bezpieczn obsBu- 26 g bez wahania lub straty czasu ze wzgldu na wieloznacz- no[, - by skonstruowane w taki sposób, aby przesunicie byBo spój- ne z powodowanym skutkiem, - by umieszczone poza strefami zagro|enia, z wyjtkiem tych urzdzeD, gdzie jest to konieczne, jak np. awaryjne zatrzymy- wanie, pulpit do  szkolenia robotów, - by umieszczone w sposób zapobiegajcy powstawaniu dodat- kowego zagro|enia podczas ich wykorzystywania, - by skonstruowane lub chronione w taki sposób, by po|dany skutek, je[li zwizane jest z nim zagro|enie, nie mógB by spo- wodowany inaczej, ni| poprzez zamierzon czynno[ obsBugi, - by wykonane w sposób zapewniajcy wytrzymaBo[ na przewi- dywalne obci|enia; nale|y zwróci szczególn uwag na urz- dzenia awaryjnego zatrzymywania, które nara|one by mog na znaczne obci|enia. W przypadkach, gdy urzdzenie sterujce skonstruowano i wyko- nano z my[l o kilku ró|nych funkcjach, a wic tam, gdzie nie wy- stpuje bezpo[rednia relacja przyczynowo-skutkowa (np. klawiatu- ry, itp.), dziaBanie musi by przed jego wykonaniem jednoznacznie wskazane i tam gdzie to konieczne, potwierdzane. Konstrukcja urzdzeD sterujcych pod wzgldem ich rozmieszcze- nia, odlegBo[ci przesuwu i stawianego oporu powinna zapewnia zgodno[ z wykonywanymi funkcjami, przy zachowaniu zasad ergo- nomii. Nale|y przewidzie ograniczenia zwizane z koniecznym lub przewidywalnym zastosowaniem przedmiotów ochrony osobistej (jak rkawice, obuwie, itp.). Maszyna musi by wyposa|ona we wskazniki (zegary, lampki, itp.) wymagane dla bezpiecznej eksploatacji. ObsBuga musi mie mo|- no[ ich odczytywania ze stanowiska sterowania. ObsBugujcy na gBównym stanowisku kierowania musi mie mo|- no[ upewnienia si, i| w strefach zagro|enia nie znajduj si |ad- ne nara|one osoby. 27 Je[li speBnienie powy|szego byBoby niemo|liwe, ukBad sterowania musi posiada konstrukcj i wykonanie przewidujce ostrzegawczy sygnaB akustyczny i/lub wzrokowy przed ka|dym uruchomieniem ma- szyny. Osoba nara|ona musi mie odpowiedni czas i [rodki dla pod- jcia szybkiego dziaBania zapobiegajcego uruchomieniu maszyny. 1.2.3. Uruchamianie Uruchomienie maszyny ma by mo|liwe jedynie poprzez zamierzo- ne wBczenie jej urzdzeniem sterujcym do tego przeznaczonym. Ten sam wymóg ma zastosowanie: - podczas ponownego uruchomienia maszyny po zatrzymaniu, bez wzgldu na jego przyczyn, - podczas wystpienia istotnej zmiany w warunkach pracy (np. szybko[, ci[nienie, itp.) chyba, |e ponowne uruchomienie lub zmiana warunków nie powoduj zagro|enia dla osób nara|o- nych. Ten wymóg podstawowy nie ma zastosowania do ponownego uru- chomienia maszyny lub zmiany w warunkach pracy bdcych nor- maln sekwencj automatycznego cyklu pracy. W przypadkach, gdy maszyna posiada kilka urzdzeD sterowania, a wskutek tego osoby obsBugujce mog spowodowa wzajemne zagro|enie, maszyna musi by wyposa|ona w dodatkowe urzdze- nia (np. blokady lub selektory, pozwalajce ka|dorazowo na wB- czenie tylko jednej cz[ci mechanizmu rozruchowego) dla wyklu- czenia takich zagro|eD. Przywrócenie funkcjonowania zakBadu pracujcego w trybie zauto- matyzowanym, po zatrzymaniu, musi by Batwe je[li speBnione zo- stan wymogi bezpieczeDstwa. 1.2.4. Urzdzenie zatrzymujce Zatrzymywanie w trybie normalnym 28 Ka|da maszyna musi by wyposa|ona w przyrzd sterowniczy, przy pomocy którego mo|na j bezpiecznie i caBkowicie zatrzyma. Ka|de stanowisko pracy musi by wyposa|one w urzdzenie steru- jce zatrzymujce wszystkie lub pewne cz[ci ruchome maszyny, w zale|no[ci od charakteru tworzonego zagro|enia, tak, aby ma- szyna byBa bezpieczna. Urzdzenia sterujce zatrzymaniem maszy- ny musz mie pierwszeDstwo przed urzdzeniami j uruchamiaj- cymi. Po zatrzymaniu maszyny, lub podzespoBów stwarzajcych zagro|e- nie, musi nastpi odcicie zasilania odpowiednich napdów. Zatrzymywanie w trybie awaryjnym Ka|da maszyna musi by wyposa|ona w jeden lub wicej wyBczni- ków awaryjnych, umo|liwiajcych uniknicie istniejcego lub gro- |cego niebezpieczeDstwa. Zastosowanie maj nastpujce wyjt- ki: - maszyny, w których zatrzymanie awaryjne nie zmniejszaBoby zagro|enia, poniewa| albo nie zmniejszyBoby czasu potrzebne- go do zatrzymania, albo nie umo|liwiBoby zastosowania szcze- gólnych [rodków niezbdnych do likwidacji zagro|enia, - maszyny przeno[ne rczne oraz maszyny prowadzone rcznie. WyBcznik taki musi: - posiada Batwo widoczne, Batwo rozró|nialne i Batwo dostpne urzdzenia sterujco-kontrolne, - wstrzymywa niebezpieczny proces najszybciej jak to mo|liwe bez stwarzania dodatkowego zagro|enia, - tam, gdzie to konieczne, uruchamia lub zezwala na urucho- mienie pewnych procesów zabezpieczajcych. Gdy ustanie dziaBanie organu inicjujcego zatrzymanie po wydaniu polecenia zatrzymania, polecenie to musi by podtrzymane po- przez dalsze dziaBanie wyBcznika awaryjnego a| do chwili, gdy dziaBanie to jest celowo zniesione. Nie mo|e istnie mo|liwo[ za- 29 dziaBania wyBcznika bez wydania polecenia zatrzymania; musi ist- nie mo|liwo[ rozBczenia wyBcznika tylko poprzez odpowiedni czynno[, a rozBczenie to nie mo|e ponownie uruchamia maszy- ny, a jedynie zezwala na jej uruchomienie. Instalacje zBo|one W przypadku maszyn lub ich cz[ci zaprojektowanych dla wspólnej pracy, producent ma obowizek tak skonstruowa i wykona ma- szyn, aby urzdzenia zatrzymujce, w tym wyBcznik awaryjny, za- trzymywaBy nie tylko sam maszyn, ale tak|e wszelkie urzdzenia przed lub po tej maszynie w cigu produkcyjnym, je|eli ich dalsze dziaBanie mogBoby stwarza niebezpieczeDstwo. 1.2.5. Wybór trybu pracy Wybrany tryb sterowania musi unieruchamia wszelkie inne ukBa- dy sterowania, za wyjtkiem sterowania wyBcznikiem awaryjnym. Je|eli maszyn skonstruowano i wykonano w sposób zezwalajcy na jej wykorzystanie w kilku trybach sterowania i pracy, przedsta- wiajcych ró|nice si poziomy bezpieczeDstwa (np. przy wykony- waniu regulacji, konserwacji, inspekcji, itp.), musi by ona wyposa- |ona w selektor trybów pracy, który mo|na ustawi trwale w wybra- nej pozycji sterowania lub pracy. Ka|da z pozycji selektora musi od- powiada jednemu trybowi sterowania lub pracy. Korzystanie z selektora mo|e by zastpione innym sposobem wy- boru trybu, zastrzegajcym korzystanie z pewnych funkcji maszy- ny, dla pewnych kategorii obsBugi (np. kody dostpu do pewnych funkcji sterowanych numerycznie, itp.). Je|eli, dla pewnych operacji, maszyna musi by zdolna do pracy z wyBczeniem urzdzeD bezpieczeDstwa, selektor trybów pracy musi jednocze[nie: - odBcza tryb sterowania automatycznego, 30 - zezwala na ruch wywoBany jedynie urzdzeniami sterujcymi wymagajcymi staBego podtrzymania, - zezwala na prac niebezpiecznych cz[ci ruchomych tylko w trybie zwikszonego bezpieczeDstwa (np. zmniejszonej prd- ko[ci, zmniejszonej mocy, krokowo, lub przy innych odpowied- nich zabezpieczeniach) zapobiegajc jednocze[nie zagro|e- niom z tytuBu sekwencji czynno[ci powizanych, - zapobiega jakimkolwiek ruchom mogcym spowodowa za- gro|enie poprzez oddziaBywanie zamierzone lub przypadkowe na wewntrzne czujniki maszyny. Ponadto, obsBuga musi mie mo|no[ sterowania dziaBaniem regu- lowanej cz[ci z miejsca dokonywania regulacji. 1.2.6. Awaria zasilania Przerwanie, wznowienie po przerwie lub dowolnego rodzaju waha- nia zasilania maszyny nie mog prowadzi do powstania sytuacji niebezpiecznych. W szczególno[ci: - maszyna nie mo|e niespodziewanie uruchomi si samoczyn- nie, - nie mo|na powstrzyma zatrzymania maszyny po wydaniu ta- kiego polecenia, - z maszyny nie mo|e wypa[ lub zosta wyrzucony jakikolwiek jej element ruchomy lub przedmiot przez ni przytrzymywany, - automatyczne lub rczne zatrzymywanie dowolnych cz[ci ru- chomych maszyny musi przebiega bez przeszkód, - urzdzenia ochronne musz pozosta w caBkowitej sprawno[ci. 1.2.7. Awaria obwodu sterujcego BBd, jak te| i awaria lub uszkodzenie w ukBadach logicznych obwo- du sterujcego nie mog prowadzi do sytuacji niebezpiecznych. 31 W szczególno[ci: - maszyna nie mo|e uruchomi si niespodziewanie, - nie mo|na powstrzyma zatrzymania maszyny po wydaniu ta- kiego polecenia, - z wntrza maszyny nie mo|e wypa[ lub zosta wyrzucony jaki- kolwiek jej element ruchomy lub przedmiot przez ni przytrzy- mywany, - automatyczne lub rczne zatrzymywanie dowolnych cz[ci ru- chomych maszyny musi przebiega bez przeszkód, - urzdzenia ochronne musz pozosta w caBkowitej sprawno[ci. 1.2.8. Oprogramowanie Interakcyjne oprogramowanie pomidzy obsBugujcym a syste- mem sterowania lub wydawania poleceD w maszynie musi by oprogramowaniem  przyjaznym w obsBudze. 1.3. Ochrona przed zagro|eniami mechanicznymi 1.3.1. Stabilno[ Maszyny, ich podzespoBy i osprzt musz by tak skonstruowane i wykonane, aby zapewniaBy wystarczajc stabilno[ w przewidy- wanych warunkach eksploatacji (je[li trzeba, z uwzgldnieniem warunków klimatycznych) bez zagro|enia przewróceniem, spadni- ciem, lub gwaBtownym przemieszczeniem. Je|eli sam ksztaBt maszyny lub jej przewidzianej instalacji nie za- pewnia wystarczajcej stabilno[ci, odpowiednie jej zakotwiczenie musi by przewidziane i uwzgldnione w instrukcji obsBugi. 1.3.2. Zagro|enie rozpadem podczas pracy Poszczególne cz[ci maszyny i ich poBczenia musz by w stanie 32 wytrzyma napr|enia, którym zostan poddane podczas pracy w warunkach przewidzianych przez producenta. TrwaBo[ u|ytych materiaBów musi by odpowiednia do charakteru miejsca pracy przewidzianego przez producenta, co w szczególno- [ci odnosi si do zjawisk zmczenia materiaBu, jego starzenia si, korozji i [cierania. W instrukcji obsBugi producent ma obowizek wskaza rodzaj i czstotliwo[ przegldów i konserwacji wymaganych z przy- czyn bezpieczeDstwa. Musi on, tam, gdzie to niezbdne, wska- za cz[ci nara|one na zu|ycie oraz kryteria kwalifikujce je do wymiany. Tam, gdzie mimo podjtych [rodków istnieje zagro|enie przetar- ciem lub rozpadem (np. przy tarczach [ciernych), cz[ci ruchome nale|y umie[ci i umocowa w taki sposób, aby ich odBamki pozo- staBy wewntrz maszyny. Zarówno sztywne jak i gitkie rury do transportu pBynów, w szcze- gólno[ci pozostajce pod wysokim ci[nieniem, musz wytrzymy- wa przewidywane napr|enia wewntrzne i zewntrzne, oraz by pewnie zamocowane i/lub chronione przed wszelkimi zewntrzny- mi napr|eniami i odksztaBceniami; nale|y podj [rodki zapobie- gawcze, chronice przed ewentualnym zagro|eniem z tytuBu pk- nicia (gwaBtowne przemieszczenia, strumieD wysokoci[nieniowy, itp.). W przypadkach, gdzie materiaB do obróbki podawany jest pod na- rzdzie automatycznie, nale|y speBni nastpujce wymogi w celu wykluczenia zagro|eD wobec osób nara|onych (np. zBamanie na- rzdzia): - najpózniej w momencie zetknicia si elementu obrabianego z narzdziem, musi ono osign normalne parametry swej pracy, - podczas uruchamiania/zatrzymywania narzdzia (celowego lub przypadkowego) ruch podawania materiaBu musi by zhar- monizowany z ruchem narzdzia. 33 1.3.3. Zagro|enia spowodowane przedmiotami spadajcymi lub wyrzuconymi Nale|y podj [rodki zapobiegawcze wobec ewentualnych zagro- |eD spowodowanych przedmiotami spadajcymi lub wyrzuconymi (np. elementy obrabiane, narzdzia, wióry, odBamki, odpady, itp.). 1.3.4. Zagro|enia spowodowane przez powierzchnie, krawdzie lub naro|a Na tyle, na ile jest to mo|liwe ze wzgldu na ich przeznaczenie, do- stpne elementy maszyny nie powinny mie ostrych krawdzi, ostrych naro|y i szorstkich powierzchni mogcych Batwo spowodo- wa obra|enia ciaBa. 1.3.5. Zagro|enia zwizane z maszynami zBo|onymi W przypadkach, gdy maszyna przeznaczona jest do wykonywania szeregu ró|nych czynno[ci z rcznym wyjciem elementu pomi- dzy poszczególnymi operacjami (maszyny zBo|one), jej konstrukcja i wykonanie musi przewidywa wzajemnie niezale|ne wykorzysty- wanie poszczególnych elementów, bez stworzenia niebezpieczeD- stwa lub zagro|enia wobec osoby nara|onej. W tym celu musi istnie mo|liwo[ niezale|nego uruchamiania i za- trzymywania poszczególnych elementów, które nie s zabezpieczone. 1.3.6. Zagro|enia zwizane ze zmianami w prdko[ci obrotowej narzdzi Je|eli konstrukcja i wykonanie maszyny przewiduj jej wykorzysta- nie w ró|nych warunkach pracy (np. ró|ne prdko[ci lub zasilanie), musz one tak|e przewidywa mo|liwo[ bezpiecznego i nieza- wodnego wybierania i regulacji tych warunków. 34 1.3.7. Zapobieganie zagro|eniom pochodzcym od ruchomych cz[ci Ruchome cz[ci maszyn musz by skonstruowane, wykonane i rozplanowane tak, aby unikn zagro|eD, a tam, gdzie zagro|enia pozostaj, zaopatrzone w osBony lub konstrukcje ochronne, unie- mo|liwiajce wszelki kontakt mogcy prowadzi do wypadku. Nale|y podj wszelkie niezbdne [rodki dla zapobiegania przy- padkowemu blokowaniu si pracujcych cz[ci ruchomych. W przypadkach, gdy pomimo podjtych [rodków, zablokowanie si jest prawdopodobne, producent maszyny zobowizany jest do za- pewnienia specjalnych konstrukcji ochronnych lub narzdzi, in- strukcji obsBugi i ewentualnie oznakowania maszyny dla jej bez- piecznego odblokowania. 1.3.8. Wybór ochrony przed zagro|eniami zwizanymi z ruchomy- mi cz[ciami OsBony lub konstrukcje ochronne zabezpieczajce przed zagro|e- niami spowodowanymi przez ruchome cz[ci musz by wybierane na podstawie rodzaju spodziewanego zagro|enia. W podejmowa- niu decyzji nale|y kierowa si nastpujcymi wskazówkami: A. Ruchome cz[ci przenoszenia napdu OsBony, majce chroni osoby nara|one przed zagro|eniami pocho- dzcymi z ruchomych cz[ci przeBo|eD (jak koBa linowe, pasy, koBa zbate, mechanizmy zbatkowe, waBy, itp.) musz by: - przytwierdzone na staBe, speBniajce wymogi 1.4.1 oraz 1.4.2.1, lub - ruchome, speBniajce wymogi 1.4.1 oraz 1.4.2.2(A). W miejscach, gdzie przewidywany jest czsty dostp, nale|y mon- towa osBony ruchome. 35 B. Cz[ci ruchome uczestniczce bezpo[rednio w procesie tech- nologicznym OsBony lub konstrukcje ochronne zabezpieczajce przed zagro- |eniami spowodowanymi przez ruchome cz[ci uczestniczce w samej obróbce, (jak np. narzdzia skrawajce, ruchome cz- [ci pras, walce, elementy poddawane obróbce skrawaniem, itp.) musz by: - tam, gdzie to mo|liwe osBonami przytwierdzonymi na staBe, speBniajcymi warunek 1.4.1 i 1.4.2.1, - w innych przypadkach, osBonami ruchomymi speBniajcymi wa- runek 1.4.1 i 1.4.2.2(B) lub konstrukcjami ochronnymi, takimi jak czujniki i wykrywacze (np. bariery niematerialne, chodniki czujnikowe, itp.), konstrukcje ochronne wymagajce zdalnego podtrzymywania (np. sterowanie dwurczne), oraz konstrukcje ochronne zapobiegajce wej[ciu cz[ci lub caBego ciaBa obsBu- gujcego w obszar zagro|enia, zgodnie z wymogami 1.4.1 oraz 1.4.3. Jednak tam, gdzie pewne cz[ci ruchome bezpo[rednio wykorzy- stywane w procesie technologicznym nie mog zosta caBkowicie lub cz[ciowo odgrodzone od obsBugujcego ze wzgldu na spo- sób wymagajcy interwencji obsBugi w ich pobli|u, gdzie jest to technicznie mo|liwe, elementy te powinny by wyposa|one w: - osBony przytwierdzone na staBe, speBniajce wymogi 1.4.1 i 1.4.2.1, uniemo|liwiajce dostp do tych fragmentów cz[ci ruchomych, które nie uczestnicz w procesie, - osBony regulowane, speBniajce wymogi 1.4.1 i 1.4.2.3 ograni- czajce dostp do tych fragmentów cz[ci ruchomych, które s bezpo[rednio przeznaczone do pracy. 1.4. Wymagania dla osBon i konstrukcji ochronnych 1.4.1. Wymogi ogólne 36 OsBony i konstrukcje ochronne musz: - by solidnej budowy, - nie powodowa |adnych dodatkowych zagro|eD, - by trudne do ominicia lub demonta|u, - by umieszczone w odpowiedniej odlegBo[ci od strefy zagro|e- nia, - powodowa mo|liwie najmniejsze ograniczenia w widoczno[ci procesu technologicznego, - umo|liwia przeprowadzanie podstawowych czynno[ci w zakre- sie instalowania i/lub wymiany narzdzi oraz konserwacji, ogra- niczajc dostp tylko do obszaru, gdzie ma by wykonana praca, je[li mo|liwe, bez demonta|u samej konstrukcji ochronnej. 1.4.2. Wymagania szczególne dla osBon 1.4.2.1. OsBony przytwierdzone na staBe OsBony przytwierdzone na staBe musz by pewnie zamocowane. Musz one by mocowane przy pomocy systemów otwieralnych je- dynie przy pomocy narzdzi. Tam, gdzie to mo|liwe, osBony nie po- winny pozostawa na swoim miejscu bez elementów mocujcych. 1.4.2.2. OsBony ruchome A. OsBony ruchome typu A musz: - w miar mo|no[ci, w pozycji otwartej pozostawa przymocowa- ne do maszyny, - by sprz|one z podzespoBem blokujcym, uniemo|liwiajcym uruchomienie cz[ci ruchomych maszyny dopóki s one dostp- ne, oraz podajcym polecenie zatrzymania po ich otwarciu. B. OsBony ruchome typu B musz by skonstruowane i wmontowa- ne w ukBad sterowania w sposób, który: 37 - uniemo|liwia uruchomienie cz[ci ruchomych podczas gdy po- zostaj w zasigu obsBugujcego, - uniemo|liwia osobie nara|onej dostp do cz[ci ruchomych po ich uruchomieniu, - umo|liwia ich regulowanie tylko przy pomocy celowego dziaBa- nia, np. przy wykorzystaniu narzdzia, klucza, itp., - uniemo|liwia uruchomienie lub dalsz prac cz[ci ruchomych w przypadku braku lub awarii jednego z ich podzespoBów, - poprzez odpowiedni przegrod zapewnia ochron przed ryzy- kiem ewentualnego wyrzucenia. 1.4.2.3. Regulowane osBony ograniczajce dostp Regulowane osBony ograniczajce dostp jedynie do tych obszarów cz[ci ruchomych, które s konieczne do wykonywania pracy, musz: - by regulowane rcznie lub automatycznie zgodnie z rodzajem wykonywanej pracy, - by Batwo regulowane bez zastosowania narzdzi, - maksymalnie ogranicza ryzyko wyrzucenia. 1.4.3. Wymagania szczególne wobec konstrukcji ochronnych Konstrukcje ochronne musz by zaprojektowane i zintegrowane z ukBadem sterowniczym w taki sposób, aby: - cz[ci ruchome nie mogBy by uruchomione, dopóki pozostaj w zasigu obsBugujcego, - osoba nara|ona nie miaBa mo|liwo[ci dosignicia cz[ci ru- chomych po ich uruchomieniu, - ich regulowanie byBo mo|liwe jedynie poprzez celowo wykona- n czynno[, jak np. zastosowanie klucza, narzdzia, itp., - brak lub awaria jednego z elementów skBadowych spowodowa- By niemo|no[ uruchomienia lub zatrzymanie cz[ci rucho- mych. 38 1.5. Ochrona przed innymi zagro|eniami 1.5.1. Zasilanie elektryczno[ci Maszyny przeznaczone do zasilania elektrycznego musz by skon- struowane, wykonane i wyposa|one w taki sposób, aby unikn lub umo|liwi uniknicie wszelkich zagro|eD natury elektrycznej. Obowizujce szczegóBowe przepisy dotyczce sprztu elektrycz- nego przeznaczonego do pracy w ramach pewnych zakresów na- picia powinny by zastosowane do maszyn pracujcych w tych za- kresach. 1.5.2. Elektryczno[ statyczna Maszyny musz by skonstruowane i wykonane tak, aby zapobie- ga, bdz ogranicza, powstawanie potencjalnie groznych Badun- ków elektrostatycznych oraz/lub musz posiada zamontowany ukBad ich rozBadowywania. 1.5.3. Nieelektryczne zródBa zasilania Maszyny przeznaczone do zasilania ze zródeB innych ni| elektrycz- ne (np. hydrauliczne, pneumatyczne, cieplne, itp.), musz by tak skonstruowane, wykonane i wyposa|one, aby unikn powstawa- nia wszelkich zagro|eD zwizanych z danym rodzajem zasilania. 1.5.4. BBdy w instalacji Przewidywalne bBdy w instalowaniu lub ponownym instalowaniu pewnych cz[ci, mogce stanowi zródBo zagro|enia musz by uniemo|liwione poprzez konstrukcj tych cz[ci, lub, je[li to nie- mo|liwe, poprzez podanie informacji na samych cz[ciach lub na ich obudowie. Podobna informacja musi zosta podana na cz- 39 [ciach ruchomych i/lub ich obudowie, je[li dla uniknicia zagro|e- nia obsBugujcy musi zna wBa[ciwy kierunek ruchu. Wszelkie inne informacje, które mog by niezbdne nale|y poda w instrukcji obsBugi. W miejscach, gdzie zródBem zagro|enia mogBoby by niewBa[ciwe podBczenie do zasilania, niewBa[ciwe poBczenia przepBywowe, w tym przewodniki elektryczno[ci, musi to by uniemo|liwione po- przez konstrukcj, lub, gdy to niemo|liwe, poprzez informacj po- dan na rurach, przewodach, i/lub zBczach. 1.5.5. Skrajne temperatury Nale|y podj [rodki wykluczajce zagro|enie uszkodzeniem ciaBa wynikajcym z blisko[ci lub zetknicia si z cz[ci maszyny lub materiaBami o bardzo wysokich lub niskich temperaturach. Nale|y oceni zagro|enie wyrzuceniem gorcego lub zimnego ma- teriaBu. Tam, gdzie zagro|enie takie istnieje, musz zosta podjte niezbdne [rodki dla jego wykluczenia, a tam gdzie to niemo|liwe, nale|y zapewni bezpieczeDstwo. 1.5.6. Po|ar Maszyny musz by skonstruowane i wykonane w sposób wyklucza- jcy wszelkie zagro|enie po|arem lub przegrzaniem spowodowanym przez sam maszyn, bdz przez gazy, ciecze, pyBy, opary, lub inne substancje wytwarzane lub wykorzystywane przez maszyn. 1.5.7. Wybuch Maszyny musz by skonstruowane i wykonane z my[l o zapobie- ganiu wszelkim zagro|eniom wybuchem powodowanym przez sa- m maszyn, bdz przez gazy, ciecze, pyBy, opary, lub inne substan- cje wytwarzane lub wykorzystywane przez urzdzenie. 40 W tym celu producent ma obowizek podj kroki dla: - uniknicia niebezpiecznych st|eD produktów, - zapobiegnicia zapBonowi potencjalnej mieszaniny wybucho- wej, - ograniczenia wszelkich wybuchów, jakie mog mie miejsce tak, aby nie zagra|aBy one otoczeniu. Te same [rodki zapobiegawcze nale|y zastosowa w przypadku, je- |eli producent przewiduje wykorzystanie maszyn w [rodowisku za- gro|onym wybuchem. Wyposa|enie elektryczne bdce cz[ci maszyny musi by zgod- ne, w zakresie zapobiegania zagro|eniu wybuchem, z postanowie- niami obowizujcych dyrektyw szczegóBowych. 1.5.8. HaBas Maszyny musz by skonstruowane i wykonane w sposób zapew- niajcy, |e zagro|enia wynikajce z emisji haBasu przenoszonego drog powietrzn ograniczone zostan do jak najni|szego pozio- mu, biorc pod uwag aktualny postp techniczny i dostpno[ [rodków ograniczajcych haBas, w szczególno[ci u jego zródBa. 1.5.9. Wibracje Maszyny musz by skonstruowane i wykonane w sposób zapew- niajcy, |e zagro|enia wynikajce z wytworzonych przez nie drgaD ograniczone zostan do jak najni|szego poziomu, biorc pod uwa- g aktualny postp techniczny i dostpno[ [rodków ograniczaj- cych wibracje, w szczególno[ci u ich zródBa. 1.5.10. Promieniowanie Maszyny musz by skonstruowane i wykonane w sposób zapew- niajcy |e jakakolwiek emisja promieniowania ograniczona bdzie 41 do poziomu niezbdnego dla funkcjonowania maszyny, oraz |e je- go wpByw na osoby nara|one bdzie zerowy lub ograniczony do po- ziomu nie stanowicego zagro|enia. 1.5.11. Promieniowanie zewntrzne Maszyny musz by skonstruowane, wykonane i/lub wyposa|one w sposób zapewniajcy, |e promieniowanie zewntrzne nie spowo- duje zakBócenia ich funkcjonowania. 1.5.12. Wyposa|enie laserowe W przypadkach zastosowania sprztu laserowego, nale|y wzi pod uwag nastpujce postanowienia: - sprzt laserowy zainstalowany w maszynie musi by skonstru- owany i wykonany w sposób uniemo|liwiajcy powstanie przy- padkowego napromieniowania, - sprzt laserowy zainstalowany w maszynie musi zapewnia od- powiedni ochron, tak, aby promieniowanie skuteczne, pro- mieniowanie pochodzce z odbicia, oraz promieniowanie wtór- ne nie stanowiBy zagro|enia zdrowia, - sprzt optyczny sBu|cy do obserwacji lub regulowania urz- dzeD laserowych musi dziaBa tak, aby promienie laserowe nie stanowiBy zagro|enia dla zdrowia. 1.5.13. Emisja pyBów, gazów, itp. Maszyny musz by skonstruowane i wykonane w sposób zapew- niajcy uniknicie zagro|eD spowodowanych przez gazy, ciecze, pyB, opary i inne materiaBy odpadowe przez nie wydzielane. W przypadkach, gdy istnieje zagro|enie ww. substancjami, maszy- na musi by odpowiednio wyposa|ona dla ich gromadzenia i/lub usunicia. 42 W przypadkach, gdy maszyna podczas normalnej pracy nie znajdu- je si w pomieszczeniu, podzespoBy sBu|ce do gromadzenia i/lub usuwania substancji musz by umieszczone jak najbli|ej zródBa wydzielania substancji. 1.5.14. Zagro|enie uwizieniem wewntrz maszyny Maszyny musz by skonstruowane, wykonane lub wyposa|one w sposób uniemo|liwiajcy zamknicie osoby nara|onej wewntrz maszyny, lub, tam gdzie to niemo|liwe, umo|liwiajcy wezwanie pomocy. 1.5.15. Zagro|enie po[lizgniciem, potkniciem lub upadkiem Cz[ci maszyn, na których mog sta lub porusza si osoby, mu- sz by odpowiednio skonstruowane i wykonane, aby uniemo|liwi po[lizgnicie, potknicie lub upadek na nie lub spadnicie z nich. 1.6. Konserwacja 1.6.1. Konserwacja maszyn Punkty regulacji, smarowania i konserwacji musz znajdowa si poza strefami zagro|enia. Dokonywanie regulacji, konserwacji, na- praw, czyszczenia i czynno[ci serwisowych powinno by mo|liwe podczas postoju maszyny. Je[li jeden lub wicej z powy|szych wymogów nie jest mo|liwy do speBnienia z przyczyn technicznych, wykonanie tych czynno[ci nie mo|e pociga za sob zagro|enia (patrz 1.2.5). W przypadku maszyn zautomatyzowanych, oraz, je[li to konieczne, innych maszyn, producent ma obowizek przedsiwzi [rodki umo|liwiajce podBczenie urzdzeD diagnostycznych lokalizuj- cych miejsca awarii. 43 PodzespoBy maszyn zautomatyzowanych, wymagajce czstej wy- miany, w szczególno[ci przy zmianie profilu produkcji oraz tam, gdzie s one podatne na zu|ycie lub przypadkowe zniszczenie, mu- sz by Batwo i bezpiecznie wymienialne. Dostp do tych podzespo- Bów musi umo|liwia dokonywanie tych czynno[ci przy pomocy nie- zbdnych [rodków technicznych (narzdzi, urzdzeD pomiarowych, itp.) zgodnie z metod dziaBania zalecan przez producenta. 1.6.2. Dostp do stanowisk roboczych i punktów podlegajcych okresowemu serwisowi. Producent zobowizany jest zapewni mo|liwo[ bezpiecznego do- stpu (schodki, drabiny, pomosty robocze, itp.) do wszystkich ob- szarów wykorzystywanych w pracach produkcyjnych, regulacyjnych i konserwacyjnych. 1.6.3. OdBczenie od zródeB zasilania Wszelkie maszyny musz posiada mo|liwo[ odBczenia ich od wszelkich zródeB zasilania. Takie odBczniki musz by wyraznie roz- poznawalne. OdBczniki musz posiada mo|liwo[ ryglowania, na wypadek zagro|enia osób nara|onych przy ponownym podBczeniu. W przypadku maszyn zasilanych elektrycznie poprzez wtyczk wB- czan do sieci, wystarczajce jest odBczenie wtyczki. OdBcznik musi posiada mo|liwo[ ryglowania tak|e w przypad- kach, gdy obsBugujcy nie miaBby mo|liwo[ci, z dowolnego miejsca, do którego ma dostp, sprawdzi czy zasilanie jest nadal odBczone. Po odBczeniu zasilania musi by mo|liwe normalne wytracenie energii pozostajcej lub magazynowanej w obwodach maszyny bez zagro|enia dla osób nara|onych. W drodze wyjtku od powy|szych wymogów, niektóre obwody mo- g pozosta podBczone do swego zródBa zasilania w celach, na przykBad, przytrzymywania cz[ci, ochrony danych, o[wietlania 44 wntrz, itp. W takiej sytuacji konieczne s [rodki zabezpieczajce obsBug maszyny. 1.6.4. Ingerencja obsBugujcego Maszyny musz by skonstruowane, wykonane i wyposa|one w sposób ograniczajcy ingerencj osoby obsBugujcej do mini- mum. W przypadkach, gdy ingerencja obsBugujcego jest nieunik- niona, musi by mo|liwe jej Batwe i bezpieczne dokonanie. 1.6.5. Czyszczenie cz[ci wewntrznych Maszyny musz by skonstruowane, wykonane i wyposa|one w sposób umo|liwiajcy czyszczenie ich wewntrznych cz[ci, uprzednio zawierajcych niebezpieczne substancje lub preparaty, bez wchodzenia do wntrza maszyny; wszelkie niezbdne odbloko- wywanie musi by te| mo|liwe z zewntrz. Je[li wej[cie osoby czyszczcej do wntrza maszyny jest absolutnie konieczne, kon- strukcja maszyny musi przewidywa [rodki umo|liwiajce dokona- nie jej czyszczenia z jak najmniejszym zagro|eniem. 1.7. Wskazniki 1.7.0. Przyrzdy informacyjne Informacja niezbdna do sterowania maszyn musi by jedno- znaczna i Batwo zrozumiaBa. Jej nadmiar nie powinien powodowa nadmiernego obci|enia ob- sBugujcego. W przypadkach, gdy poprzez bBd w pracy nie nadzorowanej ma- szyny mo|e powsta zagro|enie dla zdrowia lub |ycia osób nara|o- nych, maszyna musi by wyposa|ona w odpowiedni sygnalizacj ostrzegawcz dzwikow lub [wietln. 45 1.7.1. Urzdzenia ostrzegawcze W przypadkach, gdy maszyny wyposa|one s w urzdzenia ostrze- gawcze (jak np. lampki, itp.) musz by one wyrazne i Batwo do- strzegalne. ObsBugujcy musi posiada w dowolnej chwili mo|liwo[ sprawdze- nia dziaBania takich przyrzdów ostrzegawczych. Konieczne jest przestrzeganie postanowieD dyrektyw szczegóBo- wych dotyczcych kolorów i sygnalizacji ostrzegawczej. 1.7.2. Ostrzeganie o pozostajcych zagro|eniach W przypadkach, gdy mimo wszystkich podjtych [rodków pozosta- j pewne zagro|enia lub w przypadkach zagro|eD potencjalnych, które nie s oczywiste (np. szafki elektryczne, zródBa promieniowa- nia, wycieki z obwodów hydraulicznych, zagro|enia w obszarze nie- widocznym, itp.), obowizkiem producenta jest zapewnienie ostrze|eD. Ostrze|enia takie powinny, je[li mo|liwe, posBugiwa si Batwo zro- zumiaBymi piktogramami i/lub by sformuBowane w jednym z jzy- ków kraju, w którym maszyny bd eksploatowane, oraz, na zamó- wienie, jzykach zrozumiaBych dla obsBugi. 1.7.3. Oznakowanie Ka|da maszyna musi by oznaczona w sposób czytelny i nieusu- walny przynajmniej z podaniem nastpujcych szczegóBów: - nazwa i adres producenta, - oznaczenie CE (patrz ZaBcznik III), - oznaczenie serii lub typu, - numer fabryczny, je[li posiada, - rok budowy. 46 Ponadto, w przypadkach, gdy producent przewiduje wykorzystanie maszyny w [rodowisku zagro|onym wybuchem, fakt ten musi by na niej zaznaczony. Na maszynie powinny by równie| naniesione informacje dotycz- ce danego typu i niezbdne do jej bezpiecznej eksploatacji (np. prdko[ maksymalna pewnych cz[ci obrotowych, maksymalna [rednica montowanych narzdzi, masa, itp.). W przypadkach, gdy cz[ maszyny przewidziana jest do prze- mieszczania podczas pracy przy pomocy urzdzenia podnoszce- go, jej masa musi by oznaczona czytelnie, trwale i wyraznie. Sprzt wymienny wspomniany w Artykule 1(2), ust. trzeci, musi by oznaczony w analogiczny sposób. 1.7.4. Instrukcje (a) Wszelkim maszynom musz towarzyszy instrukcje, zawieraj- ce co najmniej poni|sze informacje: - powtórzenie informacji podanej na maszynie, oprócz numeru fabrycznego (patrz 1.7.3), wraz z odpowiednimi dalszymi infor- macjami uBatwiajcymi konserwacj (np. adresy importera, za- kBadów naprawczych, itp.), - przewidywane zastosowanie maszyny w znaczeniu 1.1.2 (C), - stanowisko(-a) robocze, które zajmowa mo|e obsBuga, - instrukcje dla bezpiecznego/bezpiecznej: - oddania do u|ytku, - eksploatacji, - przemieszczania, z podaniem masy maszyny i jej poszcze- gólnych podzespoBów je|eli s one normalnie przewo|one oddzielnie, - monta|u i demonta|u, - regulacji, - konserwacji (przegldów i napraw), - je[li to konieczne, szkolenia, 47 - tam, gdzie to konieczne, podstawowe dane narzdzi, jakie mo|na domontowa do maszyny. Je[li to konieczne, instrukcja powinna zwraca uwag na nie- dozwolone sposoby eksploatacji maszyny. (b) Producent lub jego upowa|niony przedstawiciel ustanowiony we Wspólnocie ma obowizek sformuBowa instrukcje w jed- nym z jzyków Wspólnoty. W chwili oddania do eksploatacji, ka|dej maszynie towarzyszy musi instrukcja w jzyku lub jzy- kach kraju, w którym bdzie ona eksploatowana oraz instruk- cja w jzyku oryginaBu. TBumaczenie musi zosta dokonane na zlecenie producenta lub jego upowa|nionego przedstawiciela we Wspólnocie, lub osoby wprowadzajcej maszyn na dany obszar jzykowy. Jako odstpstwo od powy|szego wymogu, in- strukcje dla wyspecjalizowanego personelu zatrudnianego przez producenta lub jego upowa|nionego przedstawiciela ustanowionego we Wspólnocie mog by sformuBowane w jed- nym tylko z jzyków Wspólnoty, zrozumiaBym dla tego persone- lu. (c) Instrukcje musz zawiera odpowiednie rysunki i schematy nie- zbdne przy oddaniu maszyny do eksploatacji, jej konserwacji, przegldach, sprawdzaniu poprawnego dziaBania, oraz, w odpo- wiednich przypadkach, jej naprawie, jak równie| wszelkie przy- datne wskazówki, w szczególno[ci w zakresie bezpieczeDstwa. (d) Opisy maszyny nie mog zawiera niezgodno[ci z instrukcj w kwestiach bezpieczeDstwa. Dokumentacja techniczna opisu- jca maszyn musi podawa informacje o emisji haBasu przeno- szonego drog powietrzn, o których mowa w (f) oraz, w przy- padku maszyn prowadzonych rcznie i/lub rcznie sterowa- nych, informacje dotyczce wibracji, o których mowa w pkt. 2.2. (e) Tam, gdzie to konieczne, instrukcje musz podawa wymogi do- tyczce instalowania i monta|u umo|liwiajcego zmniejszenie haBasu lub wibracji (np. wykorzystanie amortyzatorów drgaD, ro- dzaj i masa bloku fundamentowego, itp.). 48 (f) W instrukcjach musi by podana informacja dotyczca emitowa- nego przez maszyn haBasu przenoszonego drog powietrzn, na podstawie pomiarów w warunkach rzeczywistych lub warto- [ci z pomiarów dokonanych przy urzdzeniu identycznym: - równowa|ny staBy poziom ci[nienia akustycznego z korekcj ty- pu A, mierzony na stanowiskach pracy, je|eli przekracza 70 dB(A); je|eli nie przekracza poziomu 70 dB(A) fakt ten musi by uwidoczniony, - chwilowy poziom ci[nienia akustycznego z korekcj typu C na stanowiskach pracy, je[li przekracza ono 63 Pa (130 dB w od- niesieniu do 20 Pa), - poziom dzwiku emitowanego przez maszyn, gdzie równowa|- ny staBy poziom ci[nienia akustycznego z korekcj typu A na stanowiskach pracy przekracza 85 dB(A). W przypadkach maszyn bardzo du|ych, zamiast poziomu dzwiku, mo|na podawa równowa|ne staBe ci[nienie akustyczne w okre[lo- nych poBo|eniach wokóB maszyny. W przypadkach, gdy nie stosuje si norm zharmonizowanych, po- ziom haBasu mierzy nale|y najbardziej odpowiedni metod dla danego typu maszyny. Producent obowizany jest wskaza w jakich warunkach pracy i zgodnie z jak metod dokonano pomiaru. W przypadkach, gdy umiejscowienie stanowisk pracy pozostaje nieokre[lone lub nie mo|e by okre[lone, pomiaru ci[nienia aku- stycznego dokonuje si w odlegBo[ci 1 metra od powierzchni ma- szyny i na wysoko[ci 160 cm ponad podBog lub pomostem dla ob- sBugi. Umiejscowienie i warto[ maksymalnego ci[nienia akustycz- nego musi by oznaczone. (g) Je|eli producent przewiduje, i| maszyna bdzie eksploatowana w atmosferze potencjalnie wybuchowej, w instrukcjach powinny znajdowa si wszystkie niezbdne informacje. (h) W przypadku maszyn przewidzianych do obsBugi równie| przez osoby niefachowe, sformuBowania i ukBad instrukcji obsBugi mu- 49 si, przy speBnieniu innych wymagaD podstawowych podanych powy|ej, bra pod uwag ogólny poziom wyksztaBcenia i ogólnej sprawno[ci umysBowej, jakiej mo|na spodziewa si od takich osób. 2. Podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia dla niektórych kategorii maszyn 2.1 Maszyny do przetwórstwa spo|ywczego W przypadkach maszyn przewidzianych do przygotowywania i prze- twarzania |ywno[ci (np. gotowanie, chBodzenie, rozmra|anie, pBu- kanie, przemieszczanie, pakowanie, przechowywanie, transport i dystrybucja), musz by one skonstruowane i wykonane w sposób zapobiegajcy powstanie zagro|enia zaka|eniem, chorob czy za- ra|eniem, oraz zapewniajcy przestrzeganie nastpujcych zasad ochrony zdrowia: (a) materiaBy majce kontakt, lub przewidziane do stykania si z |ywno[ci musz speBnia wymogi wyszczególnione w odpo- wiednich dyrektywach. Maszyny powinny by skonstruowane i wykonane tak, by materiaBy te mogBy by doprowadzone do czy- sto[ci przed ka|dym u|yciem maszyny; (b) wszystkie powierzchnie, Bcznie z ich poBczeniami, musz by gBadkie i nie mog mie krawdzi ani szczelin, w których mo- gByby zalega materiaBy organiczne; (c) zmontowane podzespoBy powinny by zaprojektowane w sposób ograniczajcy do minimum wystpy, krawdzie i wgBbienia. Preferowan technik Bczenia jest spawanie, lub zgrzewy typu cigBego. Nale|y unika stosowania wkrtów, [rubek i nitów, chyba, |e jest to technicznie nieodzowne; (d) wszelkie powierzchnie stykajce si z |ywno[ci powinny by Batwe w czyszczeniu i odka|aniu, tam gdzie to mo|liwe po zdj- ciu Batwo zdejmowalnych cz[ci. Powierzchnie wewntrzne po- 50 winny mie krzywizny o promieniu pozwalajcym na dokBadne oczyszczenie; (e) pByny pochodzce z |ywno[ci jak te| pByny czyszczce, odka- |ajce i pBuczce powinny by bez przeszkód odprowadzalne z maszyny (na ile to mo|liwe, w ramach odrbnego trybu  Czyszczenie ); (f) maszyny musz by tak skonstruowane i wykonane, aby zapo- biega przedostawaniu si pBynów i |ywych stworzeD, w szcze- gólno[ci owadów i wszelkich substancji organicznych do miejsc nie pozwalajcych na ich czyszczenie, np. w przypadku maszyn nie spoczywajcych na stopkach lub kóBkach, poprzez umieszczenie uszczelki midzy maszyn a jej podstaw, po- przez zastosowanie zestawów fabrycznie uszczelnionych, itp.; (g) maszyny powinny by tak skonstruowane i wykonane, aby |adne substancje eksploatacyjne (np. smary, itp.) nie miaBy mo|no[ci przedostania si do |ywno[ci. Tam, gdzie to nie- zbdne, maszyny powinny by skonstruowane i wykonane tak, aby umo|liwi bie|ce kontrolowanie speBniania tego wy- mogu. Instrukcje Poza informacjami wymaganymi zgodnie z dziaBem 1, instrukcje powinny tak|e wyszczególnia produkty i metody zalecane w czysz- czeniu, odka|aniu i pBukaniu (nie tylko w miejscach Batwo dostp- nych, ale te| w miejscach, do których dostp jest niemo|liwy lub nie zalecany, takich jak rury, i które trzeba czy[ci in situ). 2.2. Przeno[ne maszyny rczne i/lub prowadzone rcznie Przeno[ne, rczne i/lub prowadzone rcznie maszyny musz speB- nia nastpujce podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia: 51 - zale|nie od rodzaju maszyny, musi mie ona powierzchni pod- stawy o odpowiedniej wielko[ci i posiada wystarczajc liczb uchwytów oraz podpór o odpowiedniej wielko[ci i rozmieszcze- niu, aby zapewni maszynie stabilno[ w warunkach eksplo- atacyjnych przewidzianych przez producenta, - oprócz sytuacji, gdzie jest to technicznie niemo|liwe lub gdzie zainstalowane jest niezale|ne sterowanie, w przypadku uchwy- tów, których nie mo|na zwolni caBkowicie bezpiecznie, maszy- na musi by wyposa|ona w przyrzdy uruchamiajce i zatrzy- mujce, którymi obsBuga mogBaby posBugiwa si bez zwalnia- nia uchwytów, - musi by skonstruowana, wykonana lub wyposa|ona tak, aby unikn zagro|enia nieumy[lnym uruchomieniem i/lub dalsz prac po zwolnieniu uchwytów przez obsBug. Gdyby ten waru- nek byB technicznie nie do speBnienia, obowizuje podjcie [rodków równowa|nych, - przeno[ne maszyny rczne/prowadzone rcznie musz by skonstruowane i wykonane tak, aby pozwalaBy, gdzie to ko- nieczne, na wzrokowe sprawdzenie, |e narzdzie utrzymuje styczno[ z obrabianym materiaBem. Instrukcje W instrukcjach musi by podana nastpujca informacja dotycz- ca drgaD wytwarzanych przez przeno[ne maszyny rczne/prowa- dzone rcznie: wa|ona warto[ skuteczna przyspieszenia dziaBajcego na ramio- 2 na, je|eli przekracza ono 2,5 m/s , okre[lone poprzez odpowied- ni metodyk badania. W przypadkach, gdy przyspieszenia nie 2 przekraczaj 2,5 m/s , fakt ten musi by odnotowany. Je[li nie istnieje odpowiednio znormalizowana metodyka badania, producent ma obowizek wskaza zastosowane metody pomiaru oraz warunki w jakich go dokonano. 52 2.3. Maszyny do obróbki drewna i materiaBów pokrewnych Maszyny przeznaczone do obróbki drewna oraz maszyny do ob- róbki materiaBów o wBasno[ciach fizycznych przypominajcych drewno, jak korek, ko[, utwardzona guma, utwardzone tworzy- wo sztuczne, oraz inne podobne materiaBy twarde musz odpo- wiada nastpujcym podstawowym wymogom bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia: (a) maszyna musi by skonstruowana, wykonana i wyposa|ona w sposób zapewniajcy, |e obrabiany element bdzie umiesz- czony i prowadzony bezpiecznie; w przypadkach, gdy element ten jest przytrzymywany rcznie na stole warsztatowym, ten ostatni musi zapewnia dostateczn stabilno[ podczas pra- cy i nie powinien utrudnia przesuwania elementu obrabiane- go; (b) w przypadkach, gdy zachodzi prawdopodobieDstwo, |e ma- szyna bdzie wykorzystywana w warunkach stwarzajcych za- gro|enie wyrzuceniem obrabianego elementu drewnianego, powinna by ona skonstruowana, wykonana i wyposa|ona w sposób wykluczajcy takie wyrzucenie, lub je[li tak nie jest, w sposób zapewniajcy, |e wyrzuceniu nie bdzie towarzyszy- Bo zagro|enie dla obsBugi i/lub dla osób nara|onych; (c) maszyna musi by wyposa|ona w automatyczny hamulec za- trzymujcy narzdzie obrabiajce w czasie odpowiednio krót- kim, je|eli zachodzi zagro|enie kontaktem z narzdziem pod- czas jego zwalniania wybiegu; (d) w przypadkach, gdy narzdzie obrabiajce stanowi cz[ ma- szyny nie w peBni zautomatyzowanej, ta ostatnia musi by skonstruowana i wykonana w sposób wykluczajcy lub zmniejszajcy zagro|enie powa|nym wypadkiem, na przykBad poprzez zastosowanie walcowych gBowic strugarskich, ograni- czenie gBboko[ci skrawania, itp. 53 3. Podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochrony zdro- wia zapobiegajce szczególnym zagro|eniom zwiza- nym z przemieszczaniem si maszyn Maszyny stanowice zagro|enie ze wzgldu na swe przemiesz- czanie musz by skonstruowane i wykonane tak, aby speB- nia wymogi podane poni|ej. Zagro|enia zwizane z przemieszczaniem istniej zawsze w odniesieniu do maszyn samojezdnych, holowanych lub pchanych, lub przewo|onych przez inne maszyny czy cigniki, eksploatowanych na terenach roboczych, których eksploata- cja wymaga przemieszczania si podczas pracy, czy to cigBe- go, czy z przerwami, pomidzy szeregiem staBych stanowisk ro- boczych. Zagro|enia zwizane z przemieszczaniem mog równie| zaist- nie w przypadku maszyn dziaBajcych bez przemieszczania, lecz wyposa|onych w sposób umo|liwiajcy ich Batwy transport z miejsca na miejsce (maszyny zaopatrzone w koBa, rolki, pBozy, itp., lub umieszczone na suwnicach bramowych, wózkach, itp.). Aby sprawdzi, czy kultywator obrotowy lub brona napdzana nie stanow nadmiernego zagro|enia dla osób nara|onych, producent lub jego upowa|niony przedstawiciel ustanowiony we Wspólnocie obowizany jest wykona odpowiednie próby lub zleci ich wykonanie dla ka|dego z typów maszyn. 3.1. Postanowienia ogólne 3.1.1. Definicja Okre[lenie  kierujcy oznacza osob obsBugujc odpowiedzialn za przemieszczanie maszyny. Kierujcy mo|e sam by wieziony przez maszyn, mo|e porusza si pieszo, towarzyszc maszynie, 54 lub mo|e ni kierowa przez przyrzd zdalnego sterowania (prze- wodowy, radiowy, itp.). 3.1.2. O[wietlenie Je[li producent przewiduje wykorzystanie maszyny samojezdnej w miejscach nie o[wietlonych, musi ona by wyposa|ona w przy- rzd o[wietlajcy odpowiedni dla wykonywanej pracy, bez uszczerbku dla innych przepisów majcych zastosowanie (przepisy ruchu drogowego, przepisy nawigacyjne, itp.). 3.1.3. Konstrukcja maszyny uBatwiajca manipulowanie Podczas manipulacji maszyn i/lub jej cz[ciami nie mo|e po- wsta mo|liwo[ nagBego przesunicia, lub innych zagro|eD zwi- zanych z niestabilno[ci, je[li tylko maszyna i/lub jej cz[ci s traktowane zgodnie z instrukcjami producenta. 3.2. Stanowiska pracy 3.2.1. Stanowisko kierujcego Stanowisko kierujcego musi uwzgldnia odpowiednie zasa- dy ergonomii. Mog istnie dwa lub wicej stanowiska kieruj- cego i w takich przypadkach ka|de z nich musi posiada wszystkie niezbdne urzdzenia sterujce. W przypadkach ist- nienia dwu lub wicej stanowisk kierujcego, konstrukcja ma- szyny musi uniemo|liwia korzystanie z wicej ni| jednego z nich równocze[nie, za wyjtkiem czynno[ci zatrzymywania awaryjnego. Widoczno[ ze stanowiska kierujcego musi wy- starcza, aby mógB on caBkowicie bezpiecznie dla siebie i osób nara|onych kierowa prac maszyny i jej narzdzi w warun- kach u|ytkowania dla nich przewidzianych. Wtedy, gdy to ko- nieczne, musz by zastosowane odpowiednie urzdzenia 55 w celu zlikwidowania zagro|eD spowodowanych niedostatecz- n widoczno[ci bezpo[redni. Maszyny musz by skonstruowane i wykonane w sposób wyklu- czajcy dla osoby na stanowisku kierujcego i dla obsBugi zagro|e- nie spowodowane nieumy[lnym kontaktem z koBami jezdnymi lub z gsienicami. Stanowisko kierujcego na maszynie musi by tak skonstruowane i wykonane, aby wykluczy jakiekolwiek zagro|enie dla zdrowia spowodowane gazami wydechowymi i/lub brakiem tlenu. Stanowisko kierujcego musi by skonstruowane i wykonane w sposób zapewniajcy mo|liwo[ zamontowania kabiny ochron- nej dla kierujcego, je|eli tylko jest odpowiednia ilo[ miejsca. W takim przypadku, w kabinie musi znalez si miejsce dla instruk- cji potrzebnych kierujcemu i/lub obsBudze. Stanowisko kierujce- go musi zosta wyposa|one w odpowiedni kabin, je[li istnieje zagro|enie z tytuBu niebezpiecznego [rodowiska pracy. W przypadkach, gdy maszyna wyposa|ona jest w kabin, kabina musi by skonstruowana, wykonana i/lub wyposa|ona w sposób zapewniajcy kierujcemu dobre warunki pracy i chronicy go przed ewentualnymi zagro|eniami (np. niedostateczne ogrzewanie czy wentylacja, nadmiar haBasu i wibracji, niedostateczna widocz- no[, spadajce przedmioty, przedmioty przebijajce, zagro|enie wywróceniem, itp.). Wyj[cie z kabiny musi zapewnia mo|liwo[ szybkiego jej opuszczenia. Ponadto, kabina musi by wyposa|ona w wyj[cie awaryjne w kierunku innym, ni| wyj[cie robocze. MateriaBy konstrukcyjne kabiny i jej wyposa|enia musz by ognio- odporne. 3.2.2. Siedzenia Siedzenie kierujcego jakkolwiek maszyn musi umo|liwia mu utrzymanie stabilnej pozycji i by skonstruowane z zachowaniem zasad ergonomii. 56 Siedzenie musi zapewnia ograniczenie przenoszenia wibracji na kierujcego do najni|szego osigalnego normalnymi metodami po- ziomu. Mocowania siedzenia musz wytrzyma wszelkie napr|e- nia, na które mog by nara|one, w szczególno[ci w przypadku wy- wrócenia si maszyny. Je|eli pod stopami kierujcego nie ma pod- Bogi, stanowisko musi by wyposa|one w podnó|ki pokryte mate- riaBem przeciwpo[lizgowym. Je[li maszyna zaopatrzona jest w mo|liwo[ montowania kon- strukcji chronicej przed skutkami wywrócenia, siedzenie musi by wyposa|one w pas bezpieczeDstwa lub inne równowa|ne urzdze- nie uniemo|liwiajce wypadnicie kierujcego z jego siedzenia, bez ograniczania ruchów koniecznych dla kierowania maszyn, ani ruchów przenoszonych od jej zawieszenia. 3.2.3. Inne miejsca Je[li warunki eksploatacji przewiduj, |e obsBugujcy inny ni| sam kierujcy bywa czasami lub regularnie przewo|ony przez maszyn lub na niej pracuje, musi mie ona odpowiednie miejsca dla jego przewozu lub pracy bez zagro|enia, w szczególno[ci zagro|enia upadkiem. Tam, gdzie warunki pracy na to zezwalaj, miejsca te powinny by wyposa|one w siedzenia. Gdy stanowisko kierujcego jest wyposa|one w kabin, pozostaBe miejsca musz równie| uzyska ochron przed zagro|eniami, któ- re uzasadniaBy ochron stanowiska kierujcego. 3.3. Urzdzenia sterujce 3.3.1. Oprzyrzdowanie Kierujcy musi mie mo|liwo[ wBczania ze swego stanowiska wszelkich wymaganych do kierowania maszyn urzdzeD steruj- 57 cych, z wyjtkiem funkcji, które mo|na bezpiecznie uruchamia je- dynie przez wykorzystanie urzdzeD sterujcych umiejscowionych z dala od stanowiska kierujcego. Dotyczy to w szczególno[ci sta- nowisk pracy innych ni| stanowisko kierujcego, za które odpowie- dzialni s inni czBonkowie obsBugi, lub do których kierujcy musi przemie[ci si ze swojego stanowiska, aby bezpiecznie wykona manewr. Je|eli w wyposa|eniu znajduj si pedaBy, musz by one skonstru- owane, wykonane i wyposa|one w sposób umo|liwiajcy ich bez- pieczne wykorzystanie przez kierujcego z jak najmniejsz mo|li- wo[ci przypadkowych pomyBek; musz one posiada powierzch- ni przeciwpo[lizgow i by Batwe w czyszczeniu. Je|eli ich dziaBanie mo|e prowadzi do zagro|eD, w szczególno[ci niebezpiecznych ruchów, organy sterujce maszyn, oprócz organów posiadajcych tylko okre[lone poBo|enia, musz, po ich zwolnieniu przez obsBugujcego, powraca do poBo|enia spoczynkowego. W przypadku maszyn zaopatrzonych w koBa jezdne, ukBad kierowni- czy musi by skonstruowany i wykonany w sposób ograniczajcy si- B nagBych ruchów kierownicy lub dzwigni kierujcej spowodowa- nych wstrzsami przenoszonymi na koBa kierowane. Urzdzenia sterujce blokujce mechanizm ró|nicowy musz by skonstruowane i wykonane w sposób pozwalajcy na odblokowanie mechanizmu w czasie jazdy maszyny. Ostatnie zdanie podpunktu 1.2.2 nie dotyczy funkcji jazdy maszyny. 3.3.2. Rozruch/jazda Maszyny samojezdne z kierujcym na pokBadzie musz by wypo- sa|one w sposób zniechcajcy niepowoBane osoby do uruchomie- nia silnika. Przemieszczanie si maszyny samojezdnej z kierujcym na pokBa- dzie mo|e by mo|liwe tylko wtedy, gdy kierujcy jest obecny przy urzdzeniach sterowania. 58 W przypadkach gdy dla celów eksploatacyjnych do maszyny trzeba domontowa konstrukcje wykraczajce gabarytami poza normaln stref jej obrysu (np. stabilizatory, wysigniki, itp.), kierujcy musi mie mo|liwo[ Batwego sprawdzenia przed jazd maszyny, |e kon- strukcje te pozostaj w poBo|eniu umo|liwiajcym bezpieczn jaz- d. Dotyczy to tak|e wszystkich innych cz[ci, które musz znajdowa si w szczególnym poBo|eniu, je[li trzeba - zablokowanym, dla umo|liwienia bezpiecznej jazdy. Tam, gdzie to technicznie i ekonomicznie mo|liwe, mo|liwo[ jazdy maszyny powinna by uzale|niona od bezpiecznego rozmieszcze- nia ww. cz[ci. Nie mo|e istnie mo|liwo[ jazdy maszyny podczas uruchamiania jej silnika. 3.3.3. Funkcja jezdna Bez uszczerbku dla przepisów ruchu drogowego, maszyny samo- jezdne oraz ich przyczepy musz speBnia wymogi dotyczce zwal- niania, zatrzymywania si, hamowania i unieruchomienia, tak aby zapewni bezpieczeDstwo w ka|dych warunkach eksploatacji, Ba- dowania, szybko[ci, nawierzchni i nachylenia drogi przewidzianych przez producenta i odpowiadajcych warunkom spotykanym pod- czas normalnej eksploatacji. Kierujcy musi mie mo|liwo[ zwolnienia i zatrzymania maszyny samojezdnej przy pomocy gBównego ukBadu hamujcego. W przy- padkach podyktowanych bezpieczeDstwem, na wypadek awarii gBównego ukBadu hamujcego, lub braku zasilania koniecznego do jego uruchomienia, musi istnie mo|liwo[ skorzystania z ukBadu awaryjnego o caBkowicie niezale|nych i Batwo dostpnych przyrz- dach sterujcych dla hamowania i zatrzymywania maszyny. Je[li bezpieczeDstwo tego wymaga, maszyna musi by wyposa|o- na w hamulec postojowy, dla zabezpieczenia jej unieruchomienia. 59 Hamulec taki mo|e by poBczony z jednym z ukBadów, o których mowa w ust. drugim, pod warunkiem, |e jego dziaBanie jest wyBcz- nie mechaniczne. Maszyny o sterowaniu zdalnym musz by skonstruowane i wyko- nane w sposób zapewniajcy ich automatyczne zatrzymanie na wy- padek utraty panowania przez kierujcego. Podpunkt 1.2.4 nie ma zastosowania do funkcji jezdnej. 3.3.4. Jazda maszyn sterowanych przez pieszego Ruch maszyn samojezdnych sterowanych przez pieszego mo|e od- bywa si tylko wskutek cigBego oddziaBywania osoby kierujcej na odpowiedni przyrzd sterowania. W szczególno[ci, nie mo|e ist- nie mo|liwo[ jazdy maszyny podczas uruchamiania jej silnika. Konstrukcja ukBadów sterowania maszyn samojezdnych sterowa- nych przez pieszego musi przewidywa ograniczenie zagro|eD wy- nikajcych z niezamierzonego ruchu maszyny w stron kierujce- go. W szczególno[ci: (a) zmia|d|enia; (b) obra|eD spowodowanych wirujcymi narzdziami. Ponadto, normalna szybko[ ruchu maszyny musi by dostosowa- na do chodu kierujcego pieszego. W przypadku maszyn wyposa|anych w narzdzia wirujce, nie mo- |e istnie mo|liwo[ uruchomienia narzdzia podczas wBczenia ruchu wstecznego, oprócz przypadków, gdy ruch maszyny jest po- wodowany ruchem narzdzia. W takim przypadku, szybko[ ruchu wstecznego nie mo|e powodowa zagro|enia dla kierujcego. 3.3.5. Awaria obwodu sterujcego Awaria zasilania ukBadu wspomagajcego kierowanie kóB, je[li taki zamontowano, nie mo|e uniemo|liwia kierowania maszyn przez czas niezbdny dla jej zatrzymania. 60 3.4. Ochrona przed zagro|eniami mechanicznymi 3.4.1. Ruch nie kontrolowany Po zatrzymaniu cz[ci maszyny, wszelkie jej odchylenia od pozycji zatrzymania z przyczyn innych ni| czynno[ci dokonywane urzdze- niami sterowania nie mog stanowi zagro|enia dla osób nara|o- nych. Maszyny musz by skonstruowane, wykonane i w odpowiednich przypadkach umieszczone na ruchomej podstawie w sposób za- pewniajcy, |e podczas ruchu nie kontrolowane wahania poBo|enia [rodka ci|ko[ci nie wpByn na ich stabilno[ ani nie bd powo- dowaBy nadmiernych napr|eD w ich konstrukcji. 3.4.2. Zagro|enie rozpadem podczas pracy Cz[ci maszyn wirujce z du| prdko[ci, które, pomimo podj- tych [rodków, mogByby ulec rozbiciu, rozdrobnieniu lub rozpadowi, musz by umocowane i zabezpieczone w sposób zapewniajcy, w przypadku rozpadu, przechwycenie odBamków, lub, gdzie to nie- mo|liwe, niewyrzucenie ich w kierunku stanowisk kierujcego i/lub obsBugi. 3.4.3. Wywrócenie W przypadkach dotyczcych maszyn samojezdnych przewo|cych kierujcego i ewentualnie obsBug na pokBadzie, gdy istnieje zagro- |enie wywróceniem, w maszynie powinny by zainstalowane moco- wania dla wyposa|enia jej w konstrukcj chronic przed skutka- mi wywrócenia (tzw. ROPS). Konstrukcja ta musi by takiego rodzaju, aby w przypadku wywró- cenia zapewniaBa przewo|onemu kierujcemu i ewentualnej obsBu- 61 dze odpowiedni objto[ciowo przestrzeD ograniczajc odksztaB- cenia (tzw. DLV). Dla potwierdzenia, |e konstrukcja jest zgodna z wymogami poda- nymi w ust. drugim producent lub jego upowa|niony przedstawiciel ustanowiony we Wspólnocie ma obowizek dla ka|dego z rodzajów konstrukcji dokona odpowiednich badaD lub zleci takie badania. Ponadto, wymienione ni|ej rodzaje sprztu do robót ziemnych o mocy przekraczajcej 15 kW musz by wyposa|one w konstruk- cje chronice przed skutkami wywrócenia: - Badowarki gsienicowe lub koBowe, - koparko-Badowarki podsibierne, - cigniki gsienicowe lub koBowe, - zgarniarki, tak|e samoBadujce, - równiarki, - wywrotki przegubowe. 3.4.4. Spadajce przedmioty W przypadkach, dotyczcych maszyn samojezdnych przewo|cych kierujcego i ewentualnie obsBug na pokBadzie, gdy istnieje zagro- |enie ze strony spadajcych przedmiotów lub materiaBów, i pozwa- laj na to rozmiary maszyny, w maszynie musz by zainstalowane mocowania dla wyposa|enia jej w konstrukcj chronic przed spadajcymi przedmiotami (tzw. FOPS). Konstrukcja ta musi by takiego rodzaju, aby w przypadku spada- jcych przedmiotów lub materiaBu zapewniaBa przewo|onemu kie- rowcy i ewentualnej obsBudze odpowiedni objto[ciowo prze- strzeD ograniczajc odksztaBcenia (tzw. DLV). Dla potwierdzenia, |e konstrukcja jest zgodna z wymogami poda- nymi w ust. drugim producent lub jego upowa|niony przedstawi- ciel ustanowiony we Wspólnocie ma obowizek dla ka|dego z ro- dzajów konstrukcji dokona odpowiednich badaD lub zleci takie badania. 62 3.4.5. Zrodki dostpu Uchwyty i stopnie powinny by skonstruowane, wykonane i umiej- scowione w sposób umo|liwiajcy obsBudze instynktowne z nich korzystanie i niewykorzystywanie w tym celu przyrzdów steruj- cych. 3.4.6. Maszyny do holowania Wszelkie maszyny u|ywane do holowania lub holowane musz mie zamontowane konstrukcje holownicze lub zaczepowe, któ- rych budowa, wykonanie i rozmieszczenie zapewnia Batwe i bez- pieczne przyBczanie i odBczanie oraz uniemo|liwia przypadkowe odBczenie si podczas eksploatacji. Na tyle, na ile wymaga obci|enie drga holowniczego, maszyny takie musz by wyposa|one w podpor o powierzchni no[nej od- powiedniej dla Badunku i dla nawierzchni. 3.4.7. Przeniesienie napdu z maszyny samojezdnej (lub cignika) do maszyny odbiorczej WaBy napdowe o przegubach uniwersalnych Bczce maszyny samojezdne (lub cigniki) z pierwszym staBym Bo|yskiem ma- szyny odbiorczej musz by chronione od strony maszyny sa- mojezdnej oraz od strony urzdzenia odbiorczego oraz na caBej dBugo[ci waBu wraz z towarzyszcymi przegubami uniwersalny- mi. Po stronie maszyny samojezdnej (lub cignika), punkt odbioru mocy, do którego przyBczony jest waB napdowy musi by osBo- nity przy pomocy osBony przymocowanej do samej maszyny samojezdnej (lub cignika) lub innej maszyny zapewniajcej równorzdny stopieD bezpieczeDstwa. 63 Po stronie maszyny holowanej, waB wej[ciowy musi by zabezpie- czony obudow ochronn mocowan do maszyny. Do napdu ze zBczem uniwersalnym mo|na montowa ogranicz- nik momentu obrotowego lub sprzgBo jednokierunkowe jedynie od strony maszyny napdzanej. Na wale napdowym z przegubem uniwersalnym musz by odpowiednie oznaczenia. Wszystkie maszyny holowane, których dziaBanie wymaga przyBcze- nia ich do maszyny samojezdnej lub cignika musz posiada ukBad Bczenia waBu napdowego zapewniajcy, i| po rozBczeniu maszyn, waB napdowy i jego osBona nie ulegn uszkodzeniu po- przez kontakt z ziemi lub z inn cz[ci maszyny. Zewntrzne cz[ci osBony musz by skonstruowane, wykonane i wyposa|one w sposób uniemo|liwiajcy ich obracanie si wraz z waBem napdowym. OsBona musi przykrywa waB napdowy a| po koDce wideBek wewntrznych w przypadku prostych przegubów uni- wersalnych, oraz przynajmniej do [rodka zewntrznego przegubu lub przegubów w przypadku przegubów uniwersalnych  szeroko- ktnych . W ramach projektowania dostpu do stanowisk pracy blisko waBu napdowego z przegubem uniwersalnym producent musi uniemo|- liwi wykorzystanie osBony waBu opisanej w szóstym akapicie jako stopnia, chyba, |e jej konstrukcja to przewiduje. 3.4.8. Ruchome cz[ci przeniesienia napdu W drodze odstpstwa od punktu 1.3.8(A), w przypadku silników spalinowych, zdejmowalne osBony chronice przed dostpem do cz[ci ruchomych silnika nie musz mie urzdzeD ryglujcych, je- [li otwieranie ich mo|liwe jest tylko za pomoc narzdzi lub kluczy, lub poprzez urzdzenie sterujce, umieszczone przy stanowisku kierujcego, je|eli mie[ci si ono w caBkowicie zamknitej kabinie zamykanej na klucz dla uniemo|liwienia dostpu osób nieupowa|- nionych. 64 3.5. Ochrona przed innymi zagro|eniami 3.5.1. Baterie Obudowa baterii (akumulatorów) musi by odpowiednio skonstru- owana i umiejscowiona, a bateria odpowiednio zamocowana, tak aby zapobiega w jak najwikszym stopniu zagro|eniu wylaniem si pBynu elektrolitycznego na obsBugujcego w przypadku wywró- cenia si maszyny, oraz gromadzeniem si oparów w miejscach zajmowanych przez obsBug. Maszyny musz by tak skonstruowane i wykonane, aby umo|li- wia odBczenie baterii przy pomocy Batwo dostpnego urzdzenia przewidzianego do tego celu. 3.5.2. Po|ar W zale|no[ci od przewidywanych przez producenta zagro|eD eks- ploatacyjnych, maszyny musz, je[li pozwalaj na to ich wymiary: - umo|liwia instalowanie Batwo dostpnych ga[nic, lub - by zaopatrzone we wbudowany ukBad ga[niczy. 3.5.3. Emisja pyBów, gazów, itp. Tam, gdzie istniej tego rodzaju zagro|enia, pojemniki, o któ- rych mowa w podpunkcie 1.5.13 mo|na zastpowa innymi [rodkami, np. spryskiwaniem wodnym. Je|eli gBównym zadaniem maszyny jest samo spryskiwanie pro- duktów, ustp drugi i trzeci podpunktu 1.5.13 nie maj zasto- sowania. 3.6. Wskazania eksploatacyjne 3.6.1. Oznakowanie i ostrze|enia 65 Maszyny musz posiada [rodki sygnalizacji i/lub tabliczki z in- strukcjami dotyczcymi zastosowania, regulacji i konserwacji, gdzie to konieczne, dla zapewnienia zdrowia i bezpieczeDstwa osób nara|onych. Oznakowanie i ostrze|enia musz by dobrane, skonstruowane i wykonane w sposób zapewniajcy wyrazn wi- doczno[ i nieusuwalno[. Bez uszczerbku dla przestrzegania przepisów ruchu na drogach publicznych, maszyny z kierujcym na pokBadzie musz by wypo- sa|one w nastpujcy sprzt: - urzdzenie do ostrzegania akustycznego dla zwrócenia uwagi osób nara|onych, - ukBad sygnalizacji [wietlnej odpowiedni dla przewidywanych warunków eksploatacji, taki jak [wiatBa zatrzymywania, cofa- nia, oraz wirujce [wiatBa ostrzegawcze. Ostatni warunek nie dotyczy maszyn przewidzianych wyBcznie do prac podziem- nych i nie wyposa|onych w zasilanie elektryczne. Maszyny sterowane zdalnie, które w normalnych warunkach eks- ploatacji wystawiaj osoby nara|one na zagro|enie uderzeniem lub zgnieceniem, musz by wyposa|one w odpowiednie [rodki sy- gnalizowania ich ruchów lub w inne [rodki chronice osoby nara|o- ne przed tymi zagro|eniami. To samo dotyczy maszyn powtarzaj- cych cyklicznie podczas pracy ruchy do przodu i do tyBu wzdBu| jed- nej osi, je[li tyB maszyny nie jest bezpo[rednio widoczny dla kieru- jcego. Maszyny musz by tak skonstruowane i wykonane, aby nie istnia- Ba mo|liwo[ nieumy[lnego odBczenia wszystkich urzdzeD ostrzegawczych i sygnalizacyjnych. Je[li ma to podstawowe znacze- nie dla bezpieczeDstwa, urzdzenia takie musz by wyposa|one w mo|liwo[ sprawdzenia ich stanu technicznego, a ich awaria mu- si by widoczna dla obsBugi. Je|eli ruchy maszyny lub jej narzdzi stanowi szczególne zagro|e- nie, oznakowanie na niej musi ostrzega przed zbli|aniem si doD podczas pracy; oznakowanie to musi by czytelne z odpowiedniej 66 odlegBo[ci, aby zapewni bezpieczeDstwo osób, których obecno[ w pobli|u jest konieczna. 3.6.2. Oznakowanie Wymogi minimalne wyszczególnione w 1.7.3 nale|y uzupeBni o na- stpujce: - moc znamionowa w kW, - masa w kg w najbardziej typowej konfiguracji roboczej, oraz, w odpowiednich przypadkach: - maksymalna warto[ ucigu na zaczepie przewidziana przez producenta, wyra|ona w N, - maksymalne obci|enie pionowe zaczepu przewidziane przez producenta, wyra|one w N. 3.6.3. Instrukcja obsBugi Poza speBnieniem wymogów minimalnych wyszczególnionych w 1.7.4, broszura instrukcji obsBugi musi zawiera nastpujce in- formacje: (a) dotyczce drgaD wytwarzanych przez maszyn, jako warto[ zmierzona, lub wynikajca z pomiarów dokonanych na ma- szynie identycznej: - wa|ona warto[ skuteczna przyspieszenia, jakiemu podda- 2 ne s ramiona, je[li warto[ ta przekracza 2,5 m/s ; je[li nie 2 przekracza 2,5 m/s , fakt ten powinien by odnotowany, - wa|ona warto[ skuteczna przyspieszenia, jakiemu podda- ne jest ciaBo (stopy lub po[ladki), je|eli warto[ ta przekra- 2 cza 0,5 m/s , je[li nie przekracza tej warto[ci, fakt ten powi- nien by odnotowany. Tam, gdzie nie s stosowane normy zharmonizowane, po- miar wibracji musi by dokonywany wedBug metody najodpo- wiedniejszej dla danego typu maszyn. 67 Producent ma obowizek wskaza, w jakich warunkach robo- czych dokonano pomiaru oraz jakie metody pomiaru zasto- sowano; (b) w przypadku maszyn o kilku zastosowaniach w zale|no[ci od zastosowanego osprztu, zarówno producent maszyny pod- stawowej, do której montowane bd elementy osprztu wy- miennego, jak te| i producent tego ostatniego maj obowi- zek dostarczenia niezbdnej informacji dla bezpiecznego zmontowania i eksploatacji maszyny. 4. Podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia zapobiegajce szczególnym zagro|eniom zwizanym z podnoszeniem Maszyny tworzce zagro|enia w zwizku z podnoszeniem (gBównie zagro|enia upadku Badunku i jego zderzeD, lub zagro|enia przechy- Bem spowodowanym przez podnoszenie) musz by skonstruowa- ne i wykonane zgodnie z poni|ej wymienionymi wymogami. Zagro|enia zwizane z podnoszeniem istniej szczególnie w przy- padku maszyn przewidzianych dla przemieszczania Badunku z jed- noczesn zmian jego wysoko[ci podczas przemieszczania. Aadu- nek mo|e skBada si z przedmiotów, materiaBów lub towarów. 4.1. Uwagi ogólne 4.1.1. Definicje (a)  osprzt dzwigowy oznacza elementy lub sprzt nie przymoco- wany do maszyny, umieszczany midzy maszyn a Badunkiem lub na samym Badunku, w celu jego podczepienia; (b)  oddzielne elementy osprztu dzwigowego to elementy wyposa- |enia przydatne do skonstruowania i eksploatacji zawiesia, jak np. zaczepy oczkowe, kabBki, pier[cienie, [ruby oczkowe, itp.; 68 (c)  Badunek prowadzony oznacza Badunek, którego caBkowite przemieszczanie odbywa si wzdBu| sztywnych lub elastycznych prowadnic, których poBo|enie wyznaczaj punkty staBe; (d)  wspóBczynnik bezpieczeDstwa oznacza arytmetyczny stosu- nek wielko[ci obci|enia, do którego producent gwarantuje wy- trzymaBo[ elementu, osprztu lub maszyny do maksymalnego udzwigu oznaczonego na elemencie, osprzcie, lub maszynie; (e)  wspóBczynnik przeci|enia oznacza stosunek wielko[ci obci- |enia, przy którym dokonano badaD statycznych lub dynamicz- nych danego elementu, osprztu lub maszyny do maksymalne- go udzwigu oznaczonego na danym elemencie, osprzcie lub maszynie; (f)  próba statyczna oznacza badanie, podczas którego maszyna lub osprzt dzwigowy poddany jest najpierw ogldzinom a na- stpnie obci|eniu odpowiadajcemu udzwigowi pomno|one- mu przez odpowiedni wspóBczynnik przeci|enia dla prób sta- tycznych, a nastpnie po zwolnieniu obci|enia poddany jest po- nownym ogldzinom dla stwierdzenia, |e nie powstaBy uszkodze- nia podczas badaD; (g)  próba dynamiczna jest badaniem, podczas którego maszyna wykonuje wszystkie czynno[ci robocze we wszystkich mo|liwych konfiguracjach przy maksymalnym udzwigu, ze zwróceniem uwagi na dynamiczne zachowanie si maszyny dla sprawdzenia, czy maszyna i jej urzdzenie bezpieczeDstwa dziaBaj wBa[ciwie. 4.1.2. Ochrona przed zagro|eniami mechanicznymi 4.1.2.1. Zagro|enia spowodowane brakiem stabilno[ci Maszyna musi by skonstruowana i wykonana w sposób zapewnia- jcy stabilno[ wymagan podpunktem 1.3.1 zarówno podczas eksploatacji jak i poza ni, w tym podczas wszystkich etapów transportu, monta|u i demonta|u, podczas przewidywalnych awa- 69 rii podzespoBów, oraz podczas testów przeprowadzanych zgodnie z instrukcj obsBugi. W tym celu, producent lub jego upowa|niony przedstawiciel usta- nowiony we Wspólnocie zobowizany jest do korzystania z odpo- wiednich metod sprawdzajcych; w szczególno[ci, w przypadku sa- mojezdnych podno[ników przemysBowych o wysoko[ci podnosze- nia przekraczajcej 1,80 m, producent lub jego upowa|niony przedstawiciel ustanowiony we Wspólnocie obowizany jest wyko- na lub zleci wykonanie dla ka|dego z typów podno[nika przemy- sBowego badanie stabilno[ci podstawy lub podobn prób. 4.1.2.2. Prowadnice i tory szynowe Maszyny musz by wyposa|one w urzdzenia oddziaBujce na prowadnice lub na tory dla uniemo|liwienia wykolejenia. Je[li jednak pomimo tego wyposa|enia zdarzy si wykolejenie, awaria szyny lub elementu jezdnego, musi istnie zabezpieczenie uniemo|liwiajce upadek elementu, podzespoBu, lub Badunku, czy przewrócenie maszyny. 4.1.2.3 WytrzymaBo[ mechaniczna Maszyny, osprzt dzwigowy i elementy wymienne musz wytrzymy- wa napr|enia, jakim bd poddawane, zarówno podczas eksplo- atacji, jak i w odpowiednich przypadkach, poza eksploatacj, w warunkach instalacji i pracy przewidzianych przez producenta oraz we wszystkich wBa[ciwych konfiguracjach, z uwzgldnieniem, gdzie to wBa[ciwe, wpBywu czynników atmosferycznych oraz siB wywiera- nych przez osoby. Warunek ten musi by równie| speBniany pod- czas przewozu, monta|u i demonta|u. Konstrukcja i wykonanie maszyn i osprztu dzwigowego musi unie- mo|liwia awari spowodowan zmczeniem lub zu|yciem, biorc pod uwag ich prawidBowe zastosowanie. 70 Dobór materiaBów dokonywany by musi na podstawie [rodowiska pracy przewidywanego przez producenta, ze specjalnym uwzgld- nieniem korozji, [cierania, udarów, krucho[ci na zimno i starzenia. Maszyny i osprzt dzwigowy musz by skonstruowane i wykonane tak, aby byBy wytrzymaBe na przeci|enia w próbie statycznej bez doznania trwaBych odksztaBceD lub widocznych uszkodzeD. Ich ob- liczenie musi uwzgldnia warto[ci wybranego wspóBczynnika przeci|enia statycznego dla zapewnienia odpowiedniego pozio- mu bezpieczeDstwa: wspóBczynnik ten przyjmuje, z zasady, nast- pujce warto[ci: (a) dla maszyn i osprztu dzwigowego napdzanych siB mi[ni: 1,5; (b) dla innych maszyn: 1,25. Konstrukcja i wykonanie maszyn musi zapewnia bezawaryjn wy- trzymaBo[ na rygory badania dynamicznego przy obci|eniu mak- symalnym pomno|onym przez wspóBczynnik przeci|enia dyna- micznego. WspóBczynnik ten dobierany jest pod ktem zagwaran- towania odpowiedniego poziomu bezpieczeDstwa: jego warto[ jest z reguBy równa 1,1. Badania przeci|eD dynamicznych musz zosta przeprowadzone na maszynach gotowych do oddania do eksploatacji w warunkach normalnych. Z reguBy, badania te bd wykonywane przy prdko- [ciach znamionowych podanych przez producenta. Je[li obwody sterujce maszyny zezwalaj na wykonywanie jednocze[nie kilku ruchów (np. obrót wraz z przemieszczeniem Badunku), badanie mu- si by przeprowadzane w warunkach najmniej sprzyjajcych, tj. zwykle przy poBczeniu odpowiednich ruchów. 4.1.2.4. KoBa linowe, bbny, BaDcuchy i liny KoBa linowe, bbny nawijarek i koBa BaDcuchowe musz mie [red- nic wspóBmiern do wymiaru liny lub BaDcucha, w jaki mog by wyposa|one. 71 Bbny i koBa BaDcuchowe musz by odpowiednio skonstruowane, wykonane i zainstalowane, tak aby liny lub BaDcuchy na nie nawija- ne nie spadaBy z nich. Liny stosowane bezpo[rednio do podnoszenia lub zawieszania Ba- dunków nie mog by zaplatane oprócz swych zakoDczeD (zaplata- nie jest dopuszczalne w instalacjach zaprojektowanych do regular- nej adaptacji do zmiennych potrzeb). CaBe liny i ich zakoDczenia maj wspóBczynnik bezpieczeDstwa dobrany z my[l o zapewnie- niu wBa[ciwego poziomu bezpieczeDstwa; generalnie stosowany jest wspóBczynnik o warto[ci równej 5. AaDcuchy podnoszce maj wspóBczynnik bezpieczeDstwa dobra- ny tak, aby zagwarantowa odpowiedni poziom bezpieczeDstwa; generalnie stosowany jest wspóBczynnik o warto[ci równej 4. Dla potwierdzenia, |e przyjto odpowiedni wspóBczynnik bezpie- czeDstwa producent lub jego upowa|niony przedstawiciel ustano- wiony we Wspólnocie ma obowizek, dla ka|dego z rodzajów BaD- cucha i liny stosowanych w bezpo[rednim podnoszeniu Badunków, oraz dla koDcówek lin i BaDcuchów, dokona odpowiednich badaD lub zleci takie badania. 4.1.2.5. Oddzielne elementy osprztu dzwigowego Elementy osprztu dzwigowego musz mie wymiary uwzgldnia- jce procesy zmczenia i starzenia si podczas liczby cykli odpo- wiadajcych ich przewidywanej trwaBo[ci wyszczególnionej w wa- runkach eksploatacyjnych dla ka|dego ich zastosowania. Ponadto: (a) wspóBczynnik bezpieczeDstwa dla poBczeD liny metalowej z jej koDcówk dobierany jest pod ktem gwarantowania odpowiedniego poziomu bezpieczeDstwa: jego warto[ jest, z reguBy, równa 5. W linach nie mo|na umieszcza |adnych BczeD splotowych ani ptli oprócz samych ich koDcówek; 72 (b) je[li stosowane s BaDcuchy o ogniwach spawanych, mu- sz to by BaDcuchy krótkoogniwowe. WspóBczynnik bez- pieczeDstwa dla BaDcuchów wszelkich typów dobierany jest pod ktem gwarantowania odpowiedniego poziomu bezpieczeDstwa: jego warto[ jest z reguBy równa 4; (c) wspóBczynnik bezpieczeDstwa dla lin oraz zawiesi wykona- nych z wBókien zale|ny jest od materiaBu, metody produk- cji, wymiarów i zastosowania. WspóBczynnik ten dobierany jest pod ktem gwarantowania odpowiedniego poziomu bezpieczeDstwa: jego warto[ jest, z reguBy, równa 7, za- kBadajc, |e dobrane materiaBy s dowiedzionej bardzo wysokiej jako[ci a metoda produkcji odpowiada przewidy- wanemu zastosowaniu. Je[li tak nie jest, wspóBczynnik ustanawiany jest z reguBy na poziomie wy|szym, dla za- pewnienia odpowiedniego bezpieczeDstwa. Liny i zawiesia nie mog posiada |adnych zaplotów, poBczeD i supBów, oprócz swoich zakoDczeD, za wyjtkiem zawiesi zamkni- tych (bez koDców); (d) wszelkie elementy metalowe tworzce lub wykorzystywa- ne wraz z zawiesiami musz posiada wspóBczynnik bez- pieczeDstwa dobrany tak, aby gwarantowaB odpowiedni poziom bezpieczeDstwa; wspóBczynnik ten jest z reguBy równy 4; (e) maksymalna wytrzymaBo[ robocza zawiesia wieloramien- nego okre[lana jest na podstawie wspóBczynnika bezpie- czeDstwa najsBabszego ramienia, ilo[ci ramion, oraz wspóBczynnika redukcyjnego uzale|nionego od konfigura- cji zawiesia; (f) dla potwierdzenia, |e przyjto odpowiedni wspóBczynnik bezpieczeDstwa producent lub jego upowa|niony przedsta- wiciel ustanowiony we Wspólnocie ma obowizek, dla ka|- dego z rodzajów elementów wymienionych w (a), (b), (c) i (d), dokona odpowiednich badaD lub zleci takie badania. 73 4.1.2.6. Sterowanie ruchami Urzdzenia przeznaczone do sterowania ruchami musz dziaBa w sposób zapewniajcy bezpieczeDstwo maszynie, w której s one zainstalowane: (a) maszyny musz by tak skonstruowane lub wyposa|one w odpowiednie urzdzenia, aby utrzyma amplitud ruchu poszczególnych swych cz[ci skBadowych w okre[lonych gra- nicach. Uruchomienie tych cz[ci powinno by, w odpowied- nim przypadku, poprzedzone sygnaBem ostrzegawczym; (b) w przypadkach, gdzie kilka maszyn staBych lub szynowych mo|e manewrowa jednocze[nie w tym samym miejscu, za- gra|ajc kolizj, ich konstrukcja i wykonanie powinno umo|- liwia zamontowanie w nich ukBadów zapobiegajcych takim zagro|eniom; (c) mechanizmy maszyn musz by skonstruowane i wykonane w sposób uniemo|liwiajcy stopniowe niebezpieczne prze- mieszczanie si Badunku lub jego niespodziewany i nie kon- trolowany upadek, nawet w sytuacji cz[ciowej bdz caBkowi- tej awarii zasilania, lub gdy obsBugujcy zatrzyma maszyn; (d) w warunkach normalnej pracy nie mo|e istnie mo|liwo[ opuszczania Badunku jedynie przy pomocy hamulca cierne- go, oprócz przypadków maszyn, których funkcja wymaga ta- kiego wBa[nie dziaBania; (e) urzdzenia chwytajce musz by skonstruowane i wykona- ne w sposób uniemo|liwiajcy nieumy[lne upuszczenie Ba- dunku. 4.1.2.7. Manipulowanie Badunkami Stanowisko kierujcego w maszynach musi by tak umiejscowio- ne, aby zapewni jak najszerszy kt widzenia torów ruchu cz[ci ruchomych, dla uniknicia mo|liwych kolizji z osobami lub sprz- 74 tem, lub z innymi maszynami, które mogByby manewrowa w tym samym czasie i powodowa prawdopodobieDstwo zagro|enia. Maszyny o Badunkach prowadzonych w prowadnicach staBych mu- sz by skonstruowane i wykonane w sposób uniemo|liwiajcy uderzenie osób nara|onych Badunkiem lub jego przeciwwag. 4.1.2.8 WyBadowania atmosferyczne Maszyny wymagajce podczas eksploatacji ochrony przed skutka- mi wyBadowaD atmosferycznych musz mie zamontowany system odprowadzania do ziemi powstaBych Badunków elektrycznych. 4.2. Szczególne wymogi dla maszyn, nie napdzanych siB mi[ni 4.2.1. Sterowanie 4.2.1.1. Stanowisko kierujcego Wymogi wyszczególnione w podpunkcie 3.2.1 maj zastosowanie równie| do maszyn stacjonarnych. 4.2.1.2. Siedzenia Wymogi wyszczególnione w podpunkcie 3.2.2, ust. pierwszy i dru- gi, oraz w podpunkcie 3.2.3, maj zastosowanie równie| do ma- szyn stacjonarnych. 4.2.1.3. Urzdzenia sterujce Urzdzenia sterujce ruchami maszyny lub jej podzespoBów musz powraca do swych pozycji spoczynkowych natychmiast po ich zwolnieniu przez obsBugujcego. Jednak, w przypadku ruchów cz- 75 [ciowych lub peBnych, nie powodujcych zagro|enia kolizj dla Ba- dunku ani dla maszyny, wymienione urzdzenia mog by zast- pione przez urzdzenia umo|liwiajce automatyczne zatrzymywa- nie na okre[lonych poziomach bez cigBego oddziaBywania na urz- dzenie sterowania uruchamiajce maszyn. 4.2.1.4. Sterowanie Badowaniem Maszyny o maksymalnym udzwigu nie mniejszym ni| 1000 kilogra- mów lub momencie wywracajcym nie mniejszym ni| 40 000 Nm musz by wyposa|one w urzdzenia ostrzegajce kierujcego i zapobiegajce niebezpiecznym ruchom Badunku na wypadek: - przeci|enia maszyny w wyniku przekroczenia maksymalnego udzwigu, lub w wyniku momentów gncych powstaBych na sku- tek nadmiernego obci|enia Badunkiem, - przekroczenia warto[ci momentu wywracajcego w wyniku podniesienia Badunku. 4.2.2. Instalacje o prowadzeniu linowym Napinanie lin no[nych i napdowych powinno by zapewnione przez obci|niki lub inne urzdzenia pozwalajce na staB kontro- l nacigu. 4.2.3. Zagro|enia wobec osób nara|onych. Dostp do stanowiska kierujcego i do punktów interwencji Maszyny o Badunkach prowadzonych oraz maszyny, w których pod- stawa Badunkowa porusza si po z góry okre[lonych torach musz by wyposa|one w urzdzenia zapobiegajce zagro|eniu osób na- ra|onych. Maszyny obsBugujce wyznaczone poziomy, z których obsBuga ma dostp do podstawy Badunkowej dla rozmieszczania lub zabezpie- czania Badunku, musz by skonstruowane i wykonane w sposób 76 zapobiegajcy nie kontrolowanym ruchom podstawy Badunku, w szczególno[ci podczas zaBadunku i wyBadunku. 4.2.4. Odpowiednio[ dla zastosowania Gdy maszyna wprowadzana jest na rynek lub po raz pierwszy od- dawana do u|ytku, producent lub jego upowa|niony przedstawi- ciel ustanowiony we Wspólnocie musi zapewni, przez podjcie odpowiednich [rodków lub zlecenie ich podjcia, |e osprzt dzwi- gowy i maszyny podnoszce gotowe do u|ytku (czy to napdzane mechanicznie, czy siB mi[ni) s w stanie bezpiecznie wypeBni wyznaczone im funkcje. Wspomniane [rodki musz uwzgldnia zarówno statyczne jak i dynamiczne aspekty eksploatacji maszy- ny. Je|eli maszyna nie mo|e by zmontowana u producenta lub jego upowa|nionego przedstawiciela ustanowionego we Wspólnocie, nale|y podj odpowiednie [rodki w miejscu eksploatacji maszyny. W innych przypadkach, [rodki te mog zosta podjte u producen- ta lub w miejscu eksploatacji. 4.3. Oznaczenia 4.3.1. AaDcuchy i liny Ka|dy odcinek BaDcucha no[nego, liny lub ta[my, nie stanowicy integralnej cz[ci zespoBu, musi by ocechowany, lub, gdy jest to niemo|liwe, posiada plakietk lub niezdejmowalny pier[cieD z na- zw i adresem producenta lub jego upowa|nionego przedstawicie- la ustanowionego we Wspólnocie oraz symbol identyfikujcy odpo- wiedniego atestu. Atest powinien podawa informacje wymagane w normach zhar- monizowanych lub, gdyby te nie istniaBy, co najmniej informacje wy- szczególnione poni|ej: 77 - nazw producenta lub jego upowa|nionego przedstawiciela ustanowionego we Wspólnocie, - adres w obrbie Wspólnoty, odpowiednio producenta lub jego upowa|nionego przedstawiciela, - charakterystyk BaDcucha lub liny, w której zawarto: - znamionowe wymiary, - rodzaj konstrukcji, - materiaB, z jakiego jest wykonany(-a), - ewentualnie zastosowane formy specjalnej obróbki metalur- gicznej materiaBu, - norm, wedBug której przeprowadzono ewentualne badanie, - maksymalne obci|enia, jakim mo|na poddawa BaDcuch lub lin w eksploatacji. Dla poszczególnych zastosowaD mo|na podawa szereg warto[ci. 4.3.2 Osprzt dzwigowy Wszystkie elementy osprztu dzwigowego powinny nosi nastpu- jce informacje: - oznaczenie producenta, - oznaczenie zastosowanego materiaBu (np. jego kategoria mi- dzynarodowa), je|eli ta informacja potrzebna jest dla porówny- walno[ci wymiarowej, - oznaczenie maksymalnego udzwigu, - oznaczenie CE. W przypadku osprztu, w tym cz[ci takich jak liny lub przewo- dy, których cechowanie jest fizycznie niemo|liwe, parametry wy- szczególnione w pierwszym ustpie musz by uwidocznione na tabliczce lub w inny sposób i pewnie przytwierdzone do osprztu. Parametry te musz by czytelne i umieszczone w miejscu, gdzie nie s nara|one na zniknicie w wyniku obróbki, wytarcia, itp., oraz gdzie nie nara|aj wytrzymaBo[ci osprztu. 78 4.3.3. Maszyny Poza podstawowymi danymi wyszczególnionymi w 1.7.3, ka|da maszyna musi nosi czyteln i nieusuwaln informacj o znamio- nowym obci|eniu: (I) w przypadku, gdy chodzi o tylko jedn warto[ znamionow, podan w formie nie zakodowanej i w Batwo zauwa|alnym miejscu na maszynie; (II) w przypadku, gdy obci|enie znamionowe uzale|nione jest od konfiguracji maszyny, przy ka|dym ze stanowisk kieruj- cych musi by umieszczona tabliczka z obci|eniami wskazu- jca, najlepiej w formie schematu lub tabeli, znamionowe ob- ci|enia dla poszczególnych konfiguracji. Maszyny wyposa|one w podstaw Badunkow pozwalajc na do- stp osób i stwarzajc zagro|enie upadkiem musz nosi wyraz- ne i nieusuwalne ostrze|enie zabraniajce podnoszenia osób. Ostrze|enie to musi by widoczne we wszystkich miejscach, z któ- rych mo|liwy jest dostp. 4.4. Broszura instrukcji 4.4.1. Osprzt dzwigowy Ka|demu elementowi osprztu lub ka|dej handlowo niepodzielnej partii tych elementów musi towarzyszy broszura instrukcyjna, omawiajca przynajmniej poni|sze kwestie: - normalne warunki eksploatacji, - instrukcje eksploatacji, monta|u i konserwacji, - ograniczenia eksploatacyjne (w szczególno[ci dla osprztu nie speBniajcego wymogu 4.1.2.6(e)). 79 4.4.2. Maszyny Poza informacj wyszczególnion w punkcie 1.7.4, broszura in- strukcyjna powinna zawiera poni|sze informacje: (a) parametry techniczne maszyny, a w szczególno[ci: - w odpowiednich przypadkach, kopi tabeli obci|eD opisan w podpunkcie 4.3.3 (II), - oddziaBywanie na podpor lub zakotwiczenie i parametry torów, - w odpowiednich przypadkach, okre[lenie oraz sposób zain- stalowania obci|enia balastowego; (b) zawarto[ dziennika eksploatacji maszyny (log), je[li nie to- warzyszy on maszynie; (c) wskazówki odno[nie korzystania, szczególnie w zakresie zre- kompensowania braku bezpo[redniej widoczno[ci Badunku przez obsBugujcego; (d) instrukcje niezbdne dla wykonywania prób poprzedzajcych pierwsze oddanie do u|ytku maszyny nie zmontowanej w ostatecznej formie eksploatacyjnej u producenta. 5. Podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia dla maszyn przewidzianych do prac podziemnych Maszyny przewidziane do prac podziemnych musz by skonstru- owane i wykonane z uwzgldnieniem speBniania wymogów poda- nych poni|ej. 5.1. Zagro|enia spowodowane brakiem stabilno[ci Mechanicznie napdzane podpory stropowe musz by skonstru- owane i wykonane w sposób umo|liwiajcy utrzymanie kierunku ruchu i zapobiegajcy po[lizgom przed i podczas ich obci|ania i odci|ania. Musz by one wyposa|one w zakotwiczenia dla pByt górnych poszczególnych podpór hydraulicznych. 80 5.2. Ruch Mechaniczne podpory stropowe powinny umo|liwia swobodny ruch osób nara|onych. 5.3. O[wietlenie Wymogi wyszczególnione w trzecim ustpie podpunktu 1.1.4 nie s tu stosowane. 5.4. Urzdzenia sterowania Sterowanie przyspieszaniem i hamowaniem maszyn je|d|cych po szynach musi by rczne. Przyrzd czuwakowy mo|e by sterowa- ny no|nie. Urzdzenia sterowania mechanicznych podpór stropowych musz by tak skonstruowane i rozmieszczone, aby podczas czynno[ci przemieszczania obsBuga byBa osBonita przez podpor stacjonar- n. Urzdzenia sterowania musz by chronione przed jakimkol- wiek przypadkowym ich zwolnieniem. 5.5. Zatrzymywanie Maszyny samojezdne szynowe stosowane w pracach podziemnych musz by wyposa|one w przyrzd czuwakowy oddziaBujcy na ob- wody sterujce ruchem maszyny. 5.6. Po|ar Postanowienia ujte w drugim akapicie podpunktu 3.5.2 s wi|- ce w zakresie maszyn zawierajcych cz[ci Batwopalne. UkBad hamulcowy maszyn przeznaczonych do prac podziemnych powinien by skonstruowany i wykonany w sposób zapobiegajcy iskrzeniu lub powstawaniu po|arów. 81 Maszyny z silnikami cieplnymi przeznaczone do pracy pod ziemi mog by wyposa|one jedynie w silniki spalinowe na paliwo o ni- skiej pr|no[ci oparów, nie wykorzystujce iskier o pochodzeniu elektrycznym. 5.7. Emisja pyBów, gazów, itp. Gazy wydechowe z silników spalinowych nie mog by kierowane do góry. 6. Podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia zapobiegajce szczególnym zagro|eniom zwizanym z podnoszeniem i przemieszczaniem osób Maszyny stanowice zagro|enie ze wzgldu na podnoszenie lub przemieszczanie osób musz by skonstruowane i wykonane z uwzgldnieniem poni|szych wymogów. 6.1. Postanowienia ogólne 6.1.1. Definicja Na u|ytek niniejszego dziaBu  podstawa Badunkowa oznacza kon- strukcj, stanowic oparcie dla osób podnoszonych, opuszcza- nych lub przemieszczanych. 6.1.2. WytrzymaBo[ mechaniczna WspóBczynniki bezpieczeDstwa okre[lone w dziale 4 s niewy- starczajce dla maszyn przeznaczonych dla podnoszenia lub przemieszczania osób, i w zasadzie nale|y przyj wspóBczynniki podwojone. PodBoga podstawy Badunkowej musi by skonstru- owana i wykonana w sposób zapewniajcy powierzchni i wytrzy- 82 maBo[ odpowiadajc maksymalnej ilo[ci przewo|onych osób i maksymalnemu udzwigowi ustalonemu przez producenta. 6.1.3. Sterowanie Badowaniem w przypadku maszyn o napdzie in- nym ni| siBa mi[ni Wymogi 4.2.1.4 maj zastosowanie bez wzgldu na wielko[ udzwigu. Wymóg ten nie ma zastosowania do maszyn, wobec któ- rych producent jest w stanie dowie[ brak zagro|enia przeci|e- niem i/lub wywróceniem. 6.2. Urzdzenia sterujce 6.2.1. W przypadkach, gdy wymogi bezpieczeDstwa nie narzucaj innych rozwizaD: Konstrukcja i wykonanie podstawy Badunkowej musi z zasady umo|liwia osobom znajdujcym si wewntrz sterowanie ru- chem w kierunku pionowym oraz, w odpowiednich przypadkach, ruchem poziomym podstawy Badunkowej w odniesieniu do ma- szyny. DziaBanie tych przyrzdów musi by nadrzdne wobec innych przyrzdów sterujcych ruchem w tych samych pBaszczyznach, za wyjtkiem przyrzdów zatrzymywania awaryjnego. Urzdzenia sterowania tymi ruchami musz by urzdzeniami wymagajcymi cigBego oddziaBywania, oprócz maszyn obsBugu- jcych okre[lone poziomy. 6.2.2. Je[li maszyna dla podnoszenia lub przemieszczania osób mo|e by przesuwana z podstaw Badunkow w pozycji in- nej ni| spoczynkowa, musi by skonstruowana i wykonana w sposób dajcy osobie lub osobom na podstawie Badunkowej [rodki zapobiegania zagro|eniom wynikajcym z ruchu maszy- ny. 83 6.2.3. Maszyny przeznaczone do podnoszenia lub przemieszcza- nia osób musz by skonstruowane, wykonane i wyposa|one w sposób uniemo|liwiajcy powstanie zagro|eD spowodowanych nadmiern prdko[ci podstawy Badunkowej. 6.3. NiebezpieczeDstwo spadnicia osób z podstawy Badunkowej 6.3.1. Je[li [rodki, o których mowa w 1.1.15 bd niewystarczaj- ce, podstawy Badunkowe musz zosta wyposa|one w odpowied- ni ilo[ punktów zaczepowych dla maksymalnej ilo[ci osób korzy- stajcych z podstawy Badunkowej, o wytrzymaBo[ci wystarczajcej na przyBczenie osobistego sprztu chronicego przed niebezpie- czeDstwem spadnicia. 6.3.2. Wszelkie wBazy podBogowe lub sufitowe, oraz drzwiczki boczne musz otwiera si w kierunku wykluczajcym niebez- pieczeDstwo wypadnicia osób na wypadek ich nagBego otworze- nia si. 6.3.3. Maszyny przeznaczone do podnoszenia lub przemieszcza- nia musz by skonstruowane i wykonane w sposób zapewniajcy, |e podBoga podstawy Badunkowej nie bdzie przechylaBa si w stop- niu powodujcym niebezpieczeDstwo wypadnicia pasa|erów, rów- nie| podczas jej ruchu. Podstawa Badunkowa musi posiada podBog przeciwpo[lizgow. 6.4. Zagro|enie upadkiem lub wywróceniem podstawy Badunkowej 6.4.1. Maszyny przeznaczone do podnoszenia lub przewozu osób musz by skonstruowane i wykonane w sposób uniemo|liwiajcy upadek lub wywrócenie podstawy Badunkowej. 84 6.4.2. Przyspieszanie i hamowanie podstawy Badunkowej lub wago- nika, uruchamiane pod kontrol obsBugujcego, lub przez urzdze- nie bezpieczeDstwa, w warunkach maksymalnego obci|enia i maksymalnej prdko[ci podanej przez producenta, nie mog po- wodowa zagro|enia dla osób nara|onych. 6.5. Oznaczenia W przypadkach, gdy jest to niezbdne dla zapewnienia bezpieczeD- stwa, na podstawie Badunkowej musz by podane odpowiednie in- formacje podstawowe. 85 ZAACZNIK II (1) A. Tre[ deklaracji zgodno[ci EC dla maszyn Deklaracja zgodno[ci maszyn musi zawiera nastpujce szczegóBy: - nazwa i adres producenta lub jego upowa|nionego przedsta- (2) wiciela ustanowionego we Wspólnocie , (3) - opis maszyny , - wszelkie istotne przepisy speBniane przez maszyn, - w odpowiednich przypadkach, nazwa i adres jednostki noty- fikowanej oraz numer certyfikatu badania typu EC, - w odpowiednich przypadkach, nazwa i adres jednostki noty- fikowanej do której przesBano dokumentacj zgodnie z pierwszym akapitem ArtykuBu 8(2)(C), - w odpowiednich przypadkach, nazwa i adres jednostki noty- fikowanej, która dokonaBa weryfikacji, o której mowa w dru- gim akapicie ArtykuBu 8(2)(C), - w odpowiednich przypadkach, odniesienie do norm zharmo- nizowanych, - w odpowiednich przypadkach, odniesienie do zastosowa- nych krajowych norm technicznych i specyfikacji, - okre[lenie osoby upowa|nionej do podpisywania w imieniu producenta, lub jego upowa|nionych przedstawicieli. B. Tre[ deklaracji producenta lub jego upowa|nionego przed- stawiciela ustanowionego we Wspólnocie (Art. 4(2)) O[wiadczenie producenta, o którym mowa w Artykule 4(2) musi za- wiera nastpujce szczegóBy: - nazwa i adres producenta lub jego upowa|nionego przedstawiciela, 86 - opis maszyny lub cz[ci maszyny, - w odpowiednich przypadkach, nazwa i adres jednostki notyfikowanej oraz numer certyfikatu badania typu EC, - w odpowiednich przypadkach, nazwa i adres jednostki notyfikowanej, do której przesBano dokumentacj zgod- nie z pierwszym akapitem ArtykuBu 8(2)(C), - w odpowiednich przypadkach, nazwa i adres jednostki notyfikowanej, która dokonaBa weryfikacji, o której mo- wa w drugim akapicie ArtykuBu 8(2)(C), - w odpowiednich przypadkach, odniesienie do norm zharmonizowanych, - informacja, |e maszyny nie wolno odda do eksploatacji przed zadeklarowaniem speBniania postanowieD dyrek- tywy przez urzdzenie, którego cz[ci ma by maszyna, której o[wiadczenie dotyczy, - okre[lenie to|samo[ci osoby podpisujcej. C. Tre[ deklaracji zgodno[ci EC dla urzdzeD bezpieczeDstwa (1) umieszczanych na rynku oddzielnie Deklaracja zgodno[ci EC musi zawiera nastpujce dane szcze- góBowe: - nazwa i adres producenta lub jego upowa|nionego przedsta- (2) wiciela ustanowionego we Wspólnocie , (4) - opis urzdzenia bezpieczeDstwa , - wypeBniana przez element funkcja bezpieczeDstwa, je[li nie wynika to z opisu, - w odpowiednich przypadkach, nazwa i adres jednostki noty- fikowanej i numer certyfikatu badania typu EC, - w odpowiednich przypadkach, nazwa i adres jednostki noty- fikowanej, do której przesBano akta zgodnie z pierwszym akapitem ArtykuBu 8(2)(C), - w odpowiednich przypadkach, nazwa i adres jednostki noty- 87 fikowanej, która dokonaBa weryfikacji, o której mowa w dru- gim akapicie ArtykuBu 8(2)(C), - w odpowiednich przypadkach, odniesienie do norm zharmo- nizowanych, - w odpowiednich przypadkach, odniesienie do zastosowa- nych krajowych norm technicznych i specyfikacji, - okre[lenie osoby upowa|nionej do podpisywania w imieniu producenta, lub jego upowa|nionych przedstawicieli usta- nowionych we Wspólnocie. (1) Deklaracja ta musi by sporzdzona w tym samym jzyku, co instrukcje (patrz ZaBcz- nik I, podpunkt 1.7.4(b)), w maszynopisie lub odrcznym pismem drukowanym. Musi jej towarzyszy tBumaczenie na jeden z urzdowych jzyków kraju, w którym maszy- na bdzie eksploatowana. TBumaczenie to musi by sporzdzone wedBug reguB stoso- wanych do tBumaczenia instrukcji. (2) nazwa firmy i jej peBny adres; upowa|nieni przedstawiciele musz równie| poda peB- n nazw firmow i adres producenta. (3) opis maszyny (marka, model, numer fabryczny, itp.) (4) opis urzdzenia bezpieczeDstwa (marka, model, numer fabryczny, je[li istnieje, itp.) 88 ZAACZNIK III Oznaczenie zgodno[ci CE Oznaczenie zgodno[ci CE powinno by zBo|one z inicjaBów CE, w podanej ni|ej formie: - je|eli oznaczenie CE zostanie zmniejszone lub zwikszone, musz zosta zachowane proporcje podane na powy|szym ry- sunku. - poszczególne skBadniki oznaczenia CE musz posiada z zasa- dy te same wymiary pionowe, które nie mog wynosi mniej ni| 5 mm. Ten warunek wymiarowy mo|e by uchylony dla maszyn o maBych wymiarach. 89 ZAACZNIK IV Rodzaje maszyn i ich urzdzeD bezpieczeDstwa wymagajce zastosowania procedur, o których mowa w Artykule 8 (2) (b) i (c) A. Maszyny 1. PiBy tarczowe (jedno- i wielotarczowe) do obróbki drewna i po- dobnych materiaBów oraz misa i podobnych materiaBów. 1.1. Pilarki z ustalonym poBo|eniem narzdzia podczas pracy, z rcznym posuwem przedmiotu obrabianego lub odBczalnym posuwem. 1.2. Pilarki z ustalonym poBo|eniem narzdzia podczas pracy, po- siadajce stóB lub wózek z posuwem rcznym posuwisto- zwrotnym. 1.3. Pilarki z ustalonym poBo|eniem narzdzia podczas pracy, z wbudowanym mechanicznym posuwem przedmiotu obrabia- nego, o rcznym Badowaniu i/lub wyBadowywaniu. 1.4. Pilarki ze zmiennym poBo|eniem narzdzia podczas pracy, z mechanicznym posuwem oraz rcznym Badowaniem i/lub wyBadowywaniem. 2. Strugarki do obróbki drewna z rcznym posuwem. 3. Wyrówniarki jednostronne o Badowaniu i/lub wyBadowywaniu rcznym, do obróbki drewna. 4. PiBy ta[mowe o staBym bdz ruchomym stole oraz piBy ta[mo- we o ruchomym wózku, z rcznym Badowaniem i wyBadunkiem, dla obróbki drewna i materiaBów podobnych oraz misa i ma- teriaBów podobnych. 5. Maszyny Bczone zBo|one z typów, o których mowa w 1 - 4 i 7 dla obróbki drewna i materiaBów podobnych. 90 6. Czopiarki do obróbki drewna wielowrzecionowe, z posuwem rcznym. 7. Kopiarki z pionowym wrzecionem o posuwie rcznym do ob- róbki drewna i podobnych materiaBów. 8. Przeno[ne piBy BaDcuchowe do obróbki drewna. 9. Prasy, w tym prasy krawdziowe do obróbki metali na zimno, z rcznym Badowaniem i/lub wyBadowaniem, których ruchome cz[ci robocze maj skok powy|ej 6 mm, oraz szybko[ po- nad 30 mm/s. 10. Wtryskarki lub wytBaczarki do tworzyw sztucznych o Badowaniu lub wyBadowywaniu rcznym. 11. Wtryskarki lub wytBaczarki do gumy o Badowaniu lub wyBadowy- waniu rcznym. 12. Maszyny do prac podziemnych nastpujcych typów: - maszyny szynowe: lokomotywy i wagony hamulcowe, - hydrauliczne podpory stropowe, - silniki spalinowe przeznaczone dla maszyn do prac podziemnych. 13. Rcznie Badowane pojazdy do zbierania odpadów domowych posiadajce mechanizm ich zgniatania. 14. OsBony wraz z odBczalnymi waBami napdowymi z przegubami uniwersalnymi, o których mowa w podpunkcie 3.4.7. 15. Podno[niki samochodowe serwisowe. 16. Urzdzenia przeznaczone do podnoszenia osób, stwarzajce potencjalne zagro|enie upadkiem z wysoko[ci powy|ej trzech metrów. 17. Maszyny do produkcji pirotechnicznej. B. Urzdzenia bezpieczeDstwa 1. Urzdzenia czujnikowe elektryczne skonstruowane w szcze- gólno[ci dla wykrywania obecno[ci osób dla zapewnienia im bezpieczeDstwa (zapory niematerialne, chodniki czujnikowe, czujniki elektromagnetyczne, itp.) 91 2. UkBady logiczne umo|liwiajce wykonywanie funkcji zabezpie- czajcych w urzdzeniach sterujcych dwurcznych. 3. Automatyczne ruchome osBony ochraniajce prasy i wytBa- czarki, o których mowa w 9, 10 i 11. 4. Konstrukcje chronice przed skutkami wywrócenia (ROPS). 5. Konstrukcje chronice przed spadajcymi przedmiotami (FOPS). 92 ZAACZNIK V Deklaracja zgodno[ci EC Na u|ytek niniejszego ZaBcznika,  maszyny oznacza bd za- równo  maszyny jak i  urzdzenia bezpieczeDstwa zgodnie z ich definicj w Artykule 1(2). 1. Deklaracja zgodno[ci EC stanowi procedur, zgodnie z któr producent lub jego upowa|niony przedstawiciel ustanowiony we Wspólnocie o[wiadcza, i| maszyna wprowadzana na rynek speB- nia wszystkie podstawowe wymogi bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia, które jej dotycz. 2. Podpis pod deklaracj zgodno[ci EC upowa|nia producenta lub jego upowa|nionego przedstawiciela ustanowionego we Wspól- nocie do umieszczania na maszynie oznaczenia CE. 3. Przed sporzdzeniem deklaracji zgodno[ci EC, producent lub je- go upowa|niony przedstawiciel ustanowiony we Wspólnocie obowizany jest dopilnowa i by w stanie porczy, |e ni|ej wy- mieniona dokumentacja jest i pozostanie dostpna w jego sie- dzibie dla celów kontrolnych: (a) dokumentacja techniczno-konstrukcyjna skBadajca si z: - ogólnego rysunku zestawieniowego maszyny wraz z rysunka- mi obwodów sterowania, - szczegóBowych rysunków wraz z ewentualnymi obliczeniami, wynikami badaD, itp., niezbdnymi do sprawdzenia zgodno- [ci maszyny z podstawowymi wymogami bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia, 93 - wykazu: - podstawowych wymogów niniejszej Dyrektywy, - norm i innych specyfikacji technicznych, stosowanych w projektowaniu maszyny, - opisu metod przyjtych dla wykluczenia zagro|eD stwarza- nych przez maszyn, - je[li producent tak sobie |yczy, dowolnego sprawozdania technicznego lub za[wiadczenia uzyskanego od kompetent- nej jednostki lub od laboratorium (*), - je[li producent zadeklaruje zgodno[ z norm zharmonizo- wan to przewidujc, dowolnego sprawozdania technicz- nego przedstawiajcego wyniki badaD przeprowadzonych przez samego producenta, bdz przez kompetentn jed- nostk lub laboratorium (*) , - egzemplarza instrukcji obsBugi maszyny; (b) w przypadku produktów seryjnych, dziaBania wBasne, jakie zo- stan wdro|one dla zapewnienia, |e maszyna pozostanie w zgodno[ci z postanowieniami niniejszej Dyrektywy. Producent musi wykona niezbdne badania lub próby podzespo- Bów, poBczeD, lub gotowej maszyny dla okre[lenia, czy ze wzgldu na sw konstrukcj lub wykonanie maszyna nadaje si do bez- piecznego monta|u i oddania do eksploatacji. Nieprzedstawienie dokumentacji na odpowiednio uzasadnione |y- czenie wBa[ciwych krajowych wBadz mo|e by uznane za wystarcza- jcy powód zakwestionowania zgodno[ci z wymogami niniejszej Dyrektywy. 4. (a) Dokumentacja, o której mowa w punkcie 3 powy|ej nie musi istnie materialnie w sposób staBy, lecz musi istnie mo|liwo[ jej zBo|enia i udostpnienia w cigu czasu wspóBmiernego do jej znaczenia. Nie musz do niej nale- |e |adne szczegóBowe rysunki lub inne szczegóBowe in- formacje dotyczce podzespoBów zastosowanych w pro- 94 dukcji maszyny, chyba, |e ich znajomo[ jest niezbdna dla stwierdzenia zgodno[ci z podstawowymi warunkami bezpieczeDstwa. (b) Dokumentacja, o której mowa w punkcie 3 powy|ej powinna pozosta i by dostpna dla odpowiednich wBadz krajowych przez okres co najmniej 10 lat od daty wyprodukowania ma- szyny, lub od daty wykonania ostatniego egzemplarza w przy- padku produkcji seryjnej. (c) Dokumentacja, o której mowa w punkcie 3 powy|ej zostanie sporzdzona w jednym z urzdowych jzyków Wspólnot, z wy- jtkiem instrukcji dla maszyn. (*) Jednostk lub laboratorium uwa|a si za kompetentne, je|eli speBniaj kryteria oce- ny zawarte we wBa[ciwych normach zharmonizowanych. 95 ZAACZNIK VI Badanie typu EC Na u|ytek niniejszego ZaBcznika,  maszyny oznacza bd za- równo  maszyny jak i  urzdzenia bezpieczeDstwa zgodnie z ich definicj w Artykule 1(2). 1. Badanie typu EC jest procedur przy pomocy której jednostka notyfikowana stwierdza i za[wiadcza, |e przykBadowy egzem- plarz maszyny jest zgodny z postanowieniami niniejszej Dyrekty- wy majcymi do niego zastosowanie. 2. Wniosek o badanie typu EC powinien by zBo|ony przez produ- centa lub jego upowa|nionego przedstawiciela ustanowionego we Wspólnocie, do jednej jednostki notyfikowanej w odniesieniu do przykBadowego egzemplarza maszyny. We wniosku powinny znalez si: - nazwa i adres producenta lub jego upowa|nionego przedsta- wiciela ustanowionego we Wspólnocie oraz miejsce wypro- dukowania maszyny, - dokumentacja techniczna, zawierajca co najmniej: - rysunek zestawieniowy maszyny wraz z rysunkami obwo- dów sterowania, - szczegóBowe rysunki wraz z ewentualnymi obliczeniami, wynikami badaD, itp., niezbdnymi do sprawdzenia zgod- no[ci maszyny z podstawowymi wymogami bezpieczeD- stwa i ochrony zdrowia, - opis metod przyjtych dla wykluczenia zagro|eD stwarza- nych przez maszyn, oraz spis wykorzystywanych norm, 96 - egzemplarz instrukcji obsBugi maszyny, - w przypadku produktów seryjnych, dziaBania wBasne, jakie zostan wdro|one dla zapewnienia, |e maszyna pozosta- nie w zgodno[ci z postanowieniami dyrektywy. Wnioskowi powinien towarzyszy egzemplarz maszyny repre- zentatywny dla planowanej produkcji, lub, w odpowiednich przy- padkach, o[wiadczenie o miejscu, w którym mo|na zbada urzdzenie. Do dokumentacji nie musz nale|e |adne szczegóBowe rysun- ki lub inne szczegóBowe informacje dotyczce podzespoBów za- stosowanych w produkcji maszyny, chyba, |e ich znajomo[ jest niezbdna dla stwierdzenia zgodno[ci z podstawowymi wymo- gami bezpieczeDstwa. 3. Jednostka notyfikowana wykona badanie typu EC w sposób przedstawiony poni|ej: - zbada dokumentacj konstrukcji technicznej dla stwierdzenia jej zgodno[ci z dostarczon lub udostpnion maszyn, - podczas badania maszyny, jednostka: (a) stwierdzi, czy zostaBa ona wykonana zgodnie z dokumen- tacj konstrukcji technicznej i mo|e by bezpiecznie wyko- rzystywana w przewidzianych dla niej warunkach pracy; (b) stwierdzi, czy ewentualnie zastosowane normy zostaBy wy- korzystane prawidBowo; (c) wykona odpowiednie badania i testy dla stwierdzenia, czy maszyna speBnia podstawowe warunki bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia, majce zastosowanie do niej. 4. Je[li egzemplarz speBnia odpowiednie wymagania, jednostka spo- rzdzi certyfikat badania typu EC, który przeka|e wnioskodawcy. W certyfikacie podane bd wyniki badania, wskazane ewentual- ne wymogi konieczne do speBnienia przed wydaniem certyfikatu, oraz towarzyszy mu powinny opisy i rysunki niezbdne dla iden- 97 tyfikacji egzemplarza zatwierdzonego typu maszyny. Zarówno Komisji, jak i paDstwom czBonkowskim oraz innym upo- wa|nionym jednostkom przysBuguje uzyskanie kopii certyfikatu, oraz na umotywowany wniosek, kopii dokumentacji konstrukcji technicznej oraz sprawozdaD z wykonanych badaD i testów. 5. Producent lub jego upowa|niony przedstawiciel ustanowiony we Wspólnocie powinien poinformowa jednostk notyfikowan o ewentualnych modyfikacjach, nawet nieznacznych, które do- konano lub planuje si dokona wzgldem modelu maszyny, re- prezentowanej przez egzemplarz. Jednostka notyfikowana roz- patrzy te modyfikacje i poinformuje producenta lub jego upo- wa|nionego przedstawiciela ustanowionego we Wspólnocie, czy certyfikat badania typu CE pozostanie wa|ny. 6. Jednostka odmawiajca wydania certyfiktu badania typu EC po- informuje o tym inne jednostki notyfikowane. Jednostka cofaj- ca wydany certyfikat badania typu EC poinformuje o tym paD- stwo, które j notyfikowaBo. Ono ze swej strony poinformuje inne paDstwa czBonkowskie oraz Komisj, podajc przyczyny takiej decyzji. 7. Akta i korespondencja dotyczca procedury badaD typu EC bd sporzdzane w jzyku urzdowym paDstwa czBonkowskiego, w którym dziaBa jednostka notyfikowana, lub w jzyku przez nie- go zaakceptowanym. 98 ZAACZNIK VII Minimalne kryteria brane pod uwag przez paDstwa czBonkowskie przy notyfikowaniu jednostek Na u|ytek niniejszego ZaBcznika  maszyna oznacza bdzie za- równo  maszyn jak i  urzdzenie bezpieczeDstwa w rozumieniu ArtykuBu 1(2). 1. Jednostka, jej zwierzchnik oraz pracownicy odpowiedzialni za przeprowadzanie testów weryfikacyjnych nie powinni by pro- jektantami, producentami, dostawcami, lub instalatorami maszyn przez nich badanych, ani upowa|nionymi przedstawi- cielami któregokolwiek z powy|szych. Nie wolno im anga|o- wa si bezpo[rednio, lub w charakterze upowa|nionego przedstawiciela w proces projektowania, wykonania, promo- cji lub konserwacji maszyny. Nie wyklucza to mo|liwo[ci wy- miany informacji o charakterze technicznym midzy jednost- k a producentem. 2. Jednostka i jej pracownicy dokonuj testów weryfikacyjnych wy- kazujc najwy|szy stopieD rzetelno[ci zawodowej i znajomo[ci techniki, w sposób wolny od wszelkich nacisków i bodzców, szczególnie materialnych, które mogByby mie wpByw na ich osd lub na wynik badania, szczególnie ze strony osób lub grup zainteresowanych wynikiem czynno[ci weryfikacyjnych. 3. Jednostka powinna dysponowa niezbdnym personelem i wy- posa|eniem umo|liwiajcym odpowiednie wykonanie zadaD technicznych i administracyjnych zwizanych z weryfikacj; po- 99 winna równie| posiada dostp do sprztu nieodzownego w we- ryfikacjach specjalistycznych. 4. Personel odpowiedzialny za badania posiada powinien: - gruntowne przygotowanie techniczne i fachowe, - zadowalajc znajomo[ wymogów dokonywanego badania i odpowiednie do[wiadczenie w ich przeprowadzaniu, - umiejtno[ sporzdzania certyfikatów, zapisów i sprawozdaD wymaganych dla uwierzytelnienia wykonanych badaD. 5. Nale|y zagwarantowa bezstronno[ personelu przeprowadza- jcego badania. Jego wynagrodzenie nie mo|e by uzale|nione od liczby przeprowadzonych badaD, ani od ich wyników. 6. Jednostka powinna by ubezpieczona od odpowiedzialno[ci cy- wilnej, chyba, |e odpowiedzialno[ t przejmuje paDstwo zgod- nie z przepisami krajowymi, lub samo paDstwo czBonkowskie jest bezpo[rednio odpowiedzialne za badania. 7. Personel jednostki powinien zosta zobowizany do przestrzega- nia tajemnicy zawodowej w odniesieniu do wszelkich informacji uzyskanych podczas wykonywania swych czynno[ci (poza ich udostpnianiem odpowiednim wBadzom administracyjnym paD- stwa, w którym dziaBa jednostka) w ramach niniejszej Dyrektywy lub ewentualnych przepisów prawa krajowego j wdra|ajcych. 100 ZAACZNIK VIII Cz[ A Uchylone Dyrektywy (wspomniane w Artykule 14) Dyrektywa 89/392/EEC i jej nastpujce nowelizacje: - Dyrektywa 91/368/EEC tylko ArtykuB 1 - Dyrektywa 93/44/EEC - Dyrektywa 93/68/EEC tylko ArtykuB 6 Cz[ B Lista terminów przeniesienia do prawa krajowego i obowizywania w prawie krajowym (wspomniana w Artykule 14) Dyrektywa Termin Termin przeniesienia obowizywania Dyrektywa 89/392/EEC 1 stycznia 1992 Od 1 stycznia 1993; (OJ L 183, 29.6.1989, p.9) dla produktów wyszczególnionych w Dyrektywach 86/295/EEC, 86/296/EEC i 86/663/EEC: od 1 lipca 1995(1) Dyrektywa 91/368/EEC 1 stycznia 1992 Od 1 stycznia 1993 (OJ L 198, 22.7.1991, p.16) 101 Dyrektywa 93/44/EEC 1 lipca 1994 - Od 1 stycznia 1995(2) (OJ L 175, 19.7.1993, p.12) - Od 1 lipca 1994(2) - ArtykuB 1(10), z wyjtkiem punktów (a), (b) i (q) - ArtykuB 1(11) (a) i (b) - ArtykuB 1(12) (c), (d), (e) i (f) Dyrektywa 93/68/EEC 1 lipca 1994 Od 1 stycznia 1995(3) (OJ L 220, 30.8.1993, p.1) (1) W okresie do 31 grudnia 1994 paDstwa czBonkowskie zobowizane byBy zezwoli, z wyjtkiem produktów wyszczególnionych w Dyrektywach 86/295/EEC, 86/296/EEC i 86/663/EEC dla których ten okres zakoDczyB si 31 grudnia 1995, na umieszczanie na rynku i wprowadzanie do eksploatacji maszyn speBniajcych krajowe przepisy obo- wizujce na ich obszarze w dniu 31 grudnia 1992. (2) W okresie do 31 grudnia 1996 paDstwa czBonkowskie zezwol na umieszczanie na rynku i wprowadzanie do eksploatacji maszyn sBu|cych do podnoszenia lub prze- mieszczania osób jak równie| urzdzeD bezpieczeDstwa speBniajcych krajowe przepi- sy obowizujce na ich obszarze w dniu 14 czerwca 1993. (3) Do 1 stycznia 1997 paDstwa czBonkowskie zezwol na umieszczanie na rynku i wpro- wadzanie do eksploatacji produktów zgodnych z zasadami znakowania obowizujcymi przed 1 stycznia 1995. 102 ZAACZNIK IX TABELA KORELACYJNA Dyrektywa 89/392/EEC Niniejsza Dyrektywa ArtykuB 1(1) ArtykuB 1(1) ArtykuB 1(2), cz[ pierwsza ArtykuB 1(2), punkt (a), pierwszy akapit ArtykuB 1(2), cz[ druga ArtykuB 1(2), punkt (a), drugi akapit ArtykuB 1(2), cz[ trzecia ArtykuB 1(2), punkt (a), trzeci akapit ArtykuB 1(2), cz[ czwarta ArtykuB 1(2), punkt (b) ArtykuB 1(3) ArtykuB 1(3) ArtykuB 1(4) ArtykuB 1(4) ArtykuB 1(5) ArtykuB 1(5) ArtykuB 2 ArtykuB 2 ArtykuB 3 ArtykuB 3 ArtykuB 4 ArtykuB 4 ArtykuB 5 ArtykuB 5 ArtykuB 6 ArtykuB 6 ArtykuB 7 ArtykuB 7 ArtykuB 8(1) ArtykuB 8(1) ArtykuB 8(2) ArtykuB 8(2) ArtykuB 8(3) ArtykuB 8(3) ArtykuB 8(4) ArtykuB 8(4) ArtykuB 8(4a) ArtykuB 8(5) ArtykuB 8(5) ArtykuB 8(6) ArtykuB 8(6) ArtykuB 8(7) ArtykuB 8(7) ArtykuB 8(8) ArtykuB 9 ArtykuB 9 ArtykuB 10 ArtykuB 10 ArtykuB 11 ArtykuB 11 103 ArtykuB 12 ArtykuB 12 ArtykuB 13(1) - ArtykuB 13(2) - ArtykuB 13(3) ArtykuB 13(1) ArtykuB 13(4) ArtykuB 13(2) - ArtykuB 14 - ArtykuB 15 - ArtykuB 16 ZaBcznik I ZaBcznik I ZaBcznik II ZaBcznik II ZaBcznik III ZaBcznik III ZaBcznik IV ZaBcznik IV ZaBcznik V ZaBcznik V ZaBcznik VI ZaBcznik VI ZaBcznik VII ZaBcznik VII - ZaBcznik VIII - ZaBcznik IX 104

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Normy zharmonizowane z nowÄ… dyrektywÄ… maszynowÄ…
Charakterystyka zmian wprowadzonych nowÄ… dyrektywÄ… maszynowÄ… w 2008
Zapewnianie zgodnosci maszyn z nowa dyrektywa maszynowa 2006 42 WE
Dyrektywa maszynowa 22 06 1998
NOWELIZACJA DYREKTYWY MASZYNOWEJ 98 37 WE(1)
Wymagania dla producentów maszyn związane z nową dyrektywą maszynową WE 2006 42 WE
Wybrane komentarze do dyrektywy maszynowej 2010
dyrektywy maszyny
Dyrektywa maszynowa2006B WE15

więcej podobnych podstron