plik


Anna Orchowska Funkcje katedry krakowskiej w pznym [redniowieczu i nowo|ytno[ci Lata szczeglnej [wietno[ci katedry krakowskiej przypadBy na pzne [redniowiecze oraz czasy nowo|ytne. W omawianym okresie katedra na Wawelu speBniaBa szczeglne funkcje, ktre wyr|niaBy j spo[rd pozostaBych ko[cioBw katedralnych w Krlestwie Polskim. ByBa ona nie tylko [wityni biskupi, ale rwnie| miejscem wyjtkowym z racji zwizkw z dworem krlewskim oraz ideami paDstwowymi. GBwn rol w dziejach Wawelu, a zarazem Krlestwa Polskiego odegraB kult [w. StanisBawa, biskupa krakowskiego, oskar|onego w 1079 r. przez BolesBawa ZmiaBego o zdrad i skazanego na obcicie czBonkw (1). Translacji ciaBa [w. StanisBawa z ko[cioBa na SkaBce do katedry na Wawelu dokonano w 1088 roku. Kult biskupa mczennika znaczco wpBynB na ksztaBtowanie si idei zjednoczeniowych w polskich ksistwach w XIII wieku (2). Legenda gBosiBa, |e [w. StanisBaw zamordowany zostaB przy oBtarzu w ko[ciele na SkaBce, podczas odprawiania Mszy [w., a jego powiartowane ciaBo zrosBo si po trzech dniach. W czasach rozbicia dzielnicowego wierzono, |e tak jak zrosBo si ciaBo [w. StanisBawa, tak te| zjednoczy si podzielone na dzielnice Krlestwo Polskie. To za spraw mczeDstwa [w. StanisBawa miaBo si dokona odkupienie grzechu BolesBawa ZmiaBego, ktry miaB przyczyni si do upadku paDstwa. Kult [w. StanisBawa nabraB tym samym charakteru idei paDstwowej (3). Zwitynia na Wawelu w tym kontek[cie jawi si jako centralne miejsce wspominania [w. StanisBawa oraz jednoczenia paDstwa wokB kultu [w. biskupa. Momentem szczeglnym, podnoszcym presti| katedry wawelskiej, byBa kanonizacja [w. StanisBawa. Krakw staB si oficjalnym centrum kultu [witego biskupa. Wincenty z Kielczy przygotowaB {ywot mniejszy majcy sBu|y kanonizacji, a ju| po niej sporzdziB {ywot wikszy. Prawdopodobnie biskup Prandota, wspierany w swoich d|eniach przez ksicia BolesBawa Wstydliwego, zwrciB si do Stolicy Apostolskiej z pro[b o kanonizacj [w. StanisBawa. Papie| Innocenty IV powoBaB komisj, ktra miaBa zbada cuda zdziaBane przez biskupa-mczennika. W jej skBadzie byB arcybiskup gnieznieDski PeBka, biskup wrocBawski Tomasz i opat lubiski Henryk. W 1250 roku przesBali oni protokB do Rzymu, a w kolejnym roku wysBano z Krakowa oficjaln delegacj, na czele z doktorem dekretw Jakubem ze Skaryszewa. Nastpnie papie| wyznaczyB mionoryt Jakuba z Velletri, ktremu poleciB uda si do Krakowa i zbada spraw cudw biskupa- mczennika. WysBannik papieski w 1252 roku spisaB w Krakowie  Miracula Sancti Stanislai . Na podstawie tego dokumentu Innocenty IV uroczy[cie kanonizowaB [w. StanisBawa w dniu 8 wrze[nia 1253 roku w Asy|u. Uroczyste zBo|enie relikwii w katedrze krakowskiej miaBo miejsce w maju 1254 roku. Wtedy to odbyBy si gBwne uroczysto[ci, na ktre przybyli ksi|ta piastowscy. Katedra wawelska w zwizku z kanonizacj [w. StanisBawa uzyskaBa od papie|a liczne przywileje odpustowe, m. in. pielgrzymi za odwiedzenie grobu [witego otrzymywali jeden rok i czterdzie[ci dni odpustu (4). Od poBowy XIII wieku w Krakowie odbywaBy si uroczyste procesje z Wawelu na SkaBk. Sama katedra byBa znaczcym o[rodkiem ptniczym, dlatego papie|e obdarzali j licznymi odpustami (5). Do grobu [w. StanisBawa przybywali chorzy nie tylko z Krlestwa Polskiego, ale rwnie| m. in. z Wgier, Czech, Niemiec (6). Po kanonizacji [w. StanisBaw przejB dominujc pozycj w katedrze. Odtd natomiast zaczB sBabn kult [w. Floriana (7). Przejawem kultu [w. StanisBawa w katedrze na Wawelu byBo wystawianie relikwiarza z rk [witego w kaplicy [w. Piotra., w ktrej to wcze[nie znajdowaB si jego grb (8). Pierwszy drogocenny sarkofag na szcztki [w. StanisBawa ufundowaBa bB. Kinga w 1254 roku (9). Relikwiarz na gBow wykonany zostaB na zlecenie Zofii OlszaDskiej (10). Dzisiaj sBu|y jako relikwiarz na gBow [w. Floriana. Fundatork drugiego relikwiarza na gBow [w. StanisBawa byBa El|bieta, |ona Kazimierza JagielloDczyka. WykonaB go znakomity zBotnik krakowski Marcin Marciniec (11). 1 Katedra krakowska byBa matk ko[cioBw diecezji. StanowiBa ona miejsce konsekracji i ingresu biskupa, jak rwnie| jego pogrzebu i pochwku. W XIV wieku bp. Jan Grot otrzymaB od papie|a Benedykta XII przywilej u|ywania racjonaBu (12). ByBo to szczeglne wyr|nienie, bo przysBugiwaBo nielicznym biskupom. RacjonaB krakowski, wyszywany perBami, wykonany zostaB na zlecenie krlowej Jadwigii ok. 1384-1386 roku (13). Drug obok biskupa, najwa|niejsz instytucj w Ko[ciele krakowskim byBa kapituBa katedralna, ktra wspBrzdziBa diecezj oraz miaBa ona prawo elekcji biskupa (14). CzBonkowie jej stanowili elitarn grup duchownych ze wzgldu na pochodzenie spoBeczne, zdolno[ci intelektualne, jak rwnie| zamo|no[. W kapitule zasiadali praBaci i kanonicy. CzBonkowie kapituBy wywodzili si gBwnie ze stanu szlacheckiego, natomiast nieliczna grupa pochodzenia plebejskiego wyr|niaBa si stopniami naukowymi. KapituBa katedralna krakowska byBa bogato uposa|ona, posiadaB majtek wsplny i prebendy. Zadaniem kapituBy byBa troska o katedr i sBu|b Bo|, ktra w niej byBa sprawowana (15). Z jej krgu wywodzili si pierwsi rektorzy odnowionego Uniwersytetu JagielloDskiego. Natomiast biskup byB kanclerzem uczelni oraz nale|aBa do niego zwierzchno[ nad ni (16). Krakowska kapituBa wywieraBa ogromny wpByw na Ko[ciB w Polsce, z niej wywodziBa si najwiksza liczba prymasw, arcybiskupw i biskupw (17). WBadysBaw Aokietek po zjednoczeniu paDstwa ogBosiB [w. StanisBawa patronem Krlestwa Polskiego i poleciB wybi podobizn tego [witego na medalu koronacyjnym (18). Synod bp. Nankiera z 1320 roku nadaB [witu [w. StanisBawa najwy|sz rang liturgiczn, ktr potwierdziBy kolejne synody. Najwy|szy stopieD obchodu liturgicznego w kalendarzu krakowskim posiadali rwnie| pozostali patroni katedry: [w. WacBaw i [w. Florian (19). Dies natalis [w. StanisBawa obchodzony byB w kalendarzu liturgicznym pod dat 11 kwietnia jako festum chori i 8 maja jako festum fori. Pierwsza data to dzieD [mierci biskupa mczennika, natomiast druga ustalona zostaBa bull kanonizacyjn z 17 wrze[nia 1253 r. Po roku 1410 przyjBa si zasada obchodzenia uroczysto[ci translacji w dniu 27 wrze[nia, wcze[niej obchodzona 26 lub 27 wrze[nia (20). Pod koniec XIV wieku sBu|ba Bo|a w katedrze krakowskiej odbywaBa si przez caB dob. W |adnej innej [wityni w Krlestwie Polskim nie odprawiano tylu nabo|eDstw. Krlowa Jadwiga ufundowaBa dla u[wietnienia oprawy katedry kolegium psaBterzystw liczce 17 czBonkw (21). Wyjtkowym w[rd wielu istniejcych w katedrze krakowskiej kolegiw duchowieDstwa byBo Kolegium Str|w Grobu [w. StanisBawa. Nazywano ich tak|e Angelistami, gdy| ka|dego tygodnia [piewali Msz [w.  de Angelis . Kolegium to ufundowaB w 1630 roku bp. Marcin Szyszkowski, ktry byB rwnie| fundatorem nowego mauzoleum [w. StanisBawa. Do zadaD Angelistw nale|aBy wsplne [piewy liturgiczne, celebrowanie w ka|dym tygodniu trzech Mszy [w. : o [[. AnioBach, o [w. StanisBawie Biskupie i Mczenniku i |aBobn w intencji fundatora. Po powikszeniu fundacji moc testamentu po [mierci bp Szyszkowskiego, miano tak|e celebrowa w sobot wotyw o NMP. W Kolegium Str|w Grobu [w. StanisBawa w 1699 roku byBo a| 14 prebendarzy i 7 klerykw (22). Biorc pod uwag doniosBo[ uroczysto[ci odbywajcych si w katedrze krakowskiej, czsto tak|e o charakterze paDstwowym, dbano o jak najdoskonalsz opraw ceremonii liturgicznych. Nad przygotowaniami wielkich nabo|eDstw czuwaB  magister ceremoniarum , ktry byB do tego celu specjalnie powoBywany. Mo|liwo[ udziaBu w katedralnych uroczysto[ciach byBa traktowana przez opatw pobliskich klasztorw jako szczeglny zaszczyt i wyr|nienie(23). Zwiadczy to bez wtpienia o presti|u katedry i jej wyjtkowo[ci. Od XIV wieku katedra krakowska zaczBa peBni funkcj [wityni dworskiej. WBadysBaw Aokietek koronowaB si wraz z |on Jadwig w romaDskiej katedrze na Wawelu 20 stycznia 1320 roku. Koronatorem byB jednak metropolita gnieznieDski JanisBaw, a nie biskup krakowski. Koronacja odbyBa si w czasie uroczystej mszy o Duchu Zw., brali w niej udziaB liczni duchowni, jak i rzesze mo|nych. Od panowania Aokietka Krakw stanowiB centrum |ycia politycznego, tu spoczywaBy relikwie [w. StanisBawa, patrona zjednoczenia paDstwa, jak rwnie| przechowywana byBa wBcznia [w. Maurycego. Katedra krakowska odtd staBa si miejscem koronacji prawie wszystkich krlw polskich (24). Rwnie| od momentu koronacji Aokietka [w. StanisBaw zajB pierwsze miejsce w hierarchii patronw katedry (25). W skarbcu [wityni wawelskiej przechowywane byBy insygnia koronacyjne. MiaBo to miejsce do 1393 roku, kiedy to nastpiBo 2 wyodrbnienie skarbca koronnego z katedralnego (26). Kazimierz Wielki rwnie| ukoronowany zostaB przez arcybiskupa gnieznieDskiego JanisBawa w katedrze na Wawelu. NastpiBo to w niedziel 25 kwietnia 1333 roku (27). Koronacja Ludwika Wgierskiego miaBa miejsce w katedrze 10 listopada 1370 roku. Natomiast 15 pazdziernika 1384 roku arcybiskup gnieznieDski Bodzanta koronowaB Jadwig. W uroczysto[ci udziaB wziB kardynaB ostrzyhomski Dymitr oraz dwch biskupw polskich (28). Koronacja miaBa nie tylko charakter paDstwowy, jak rwnie| byBa obrzdem ko[cielnym, posiadajcym odrbn liturgi. GBwne uroczysto[ci koronacyjne krlw polskich odbywaBa si w niedziel. Natomiast w wigili koronacji, czyli w sobot, krl-elekt w towarzystwie arcybiskupa gnieznieDskiego i biskupa krakowskiego oraz innych dostojnikw duchownych i [wieckich pielgrzymowaB z Wawelu na SkaBk, gdzie przystpowaB do spowiedzi i komunii [w. oraz braB udziaB w nabo|eDstwie i modlitwach, majcych charakter pokutny i wychwalajcy Boga. W tym dniu do zabiegw oczyszczajcych krla nale|aB rwnie| post i rozdawanie jaBmu|ny. W niedziel rano krl-elekt ubierany byB w strj nawizujcy do szat biskupich, podkre[lajcy sakralno[ osoby panujcego. Nastpnie wraz z uroczystym orszakiem przechodziB z zamku do katedry. Insygnia wBadzy niesione byBy przez dostojnikw [wieckich. Opis ceremoniaBu z XV wieku wskazuje, |e jeszcze przed przybyciem wBadcy na oBtarzu konfesji [w. StanisBawa kBadziono szczerbiec. W poBudnie rozpoczynaBa si uroczysta msza [w. WBadcw koronowano przed konfesj [w. StanisBawa do XVI wieku, pzniej odbywaBo si to przed oBtarzem gBwnym. Podczas koronacji krl klczaB przed arcybiskupem, ten za[ wrczaB mu szczerbiec, a nastpnie koron, jabBko i berBo. Po mszy [w. odbywaBa si intronizacja wBadcy, nastpnie arcybiskup przekazywaB krlowi pocaBunek pokoju, zdejmowaB mitr i intonowaB hymn Te Deum laudamus, chwalc Boga i dzikujc mu za nowego krla. Po koronacji krla odbywaBa si koronacja krlowej (29). Nale|y zauwa|y, |e w Polsce, w odr|nieniu od obrzdw koronacyjnych w innych paDstwach, obrzd ten sprawowany byB w Bczno[ci z Msz [w. (30). Ostatnim koronowanym w katedrze krakowskiej krlem Polski byB August III. Koronacja odbyBa si w niedziel 17 stycznia 1734 roku. Uroczysty orszak przeszedB z zamku do katedry, gdzie w poBudnie rozpoczBa si suma pontyfikalna, celebrowana przez koronatora, ktrym byB bp Lipski (31). Katedra krakowska byBa rwnie| miejscem udzielania [lubw wBadcom, jak rwnie| sakramentu chrztu ich dzieciom. Tak|e wspomniana powy|ej Aldona Giedyminwna, ktra w kwietniu 1325 roku przybyBa z Litwy do Krakowa , przyjBa chrzest w ko[ciele katedralnym, a nastpnie 16 pazdziernika odbyBy si jej za[lubiny z Kazimierzem Wielkim (32). DoniosB uroczysto[ci roku 1363 byB [lub El|biety, wnuczki Kazimierza Wielkiego z Karolem IV, cesarzem niemieckim i krlem Czech. Sakramentu maB|eDstwa udzieliB w katedrze krakowskiej arcybiskup JarosBaw Skotnicki. Na uroczysto[ci pojawili si krlowie: Ludwik, krl wgierski, Waldemar, krl duDski oraz Piotr, krl cypryjski. Ucztowanie weselne trwaBo dwadzie[ci dni, m. in. odbyBa si wwczas sBynna uczta u Wierzynka (33). Na Wawelu w 1386 roku miaBy miejsce trzy wa|ne uroczysto[ci: 14 lutego chrzest WBadysBawa JagieBBy, 17 lutego jego [lub z Jadwig, a nastpnie 4 marca jego koronacja na krla (34). Katedra krakowska od pogrzebu WBadysBawa Aokietka w 1333 roku zaczBa peBni funkcj oficjalnej nekropolii krlw polskich i ich rodzin. Nie oznacza to, |e wcze[niej na Wawelu nie chowano monarchw. Groby pierwszych Piastw zostaBy zniszczone w I poBowie XIV wieku, kiedy to ufundowana zostaBa gotycka katedra (35). Krlw chowano w nawie, blisko gBwnego oBtarza, tak aby ich ciaBa znajdowaBy si niedaleko relikwii [witych (36). Tak pochowany zostaB jescze WBadysBaw JagieBBo. Po nim natomiast wBadcw i ich rodziny zaczto chowa w kaplicach bocznych. Monarchowie fundowali kaplice, ktre miaBy sta si miejscem ich wiecznego spoczynku. Czwarta |ona WBadysBawa JagieBBy wybudowaBa kaplic Zw. Trjcy. Kazimierz JagielloDczyk z |on El|biet wznie[li okoBo 1470 roku kaplic Zwitokrzysk (37). SBynn kaplic Zygmuntowsk ufundowaB Zygmunt I jako kaplic grobow dla siebie i swej maB|onki. W XVI wieku zmarBych monarchw i ich rodziny zaczto chowa w kryptach, pod kaplicami grobowymi, najpierw pod kaplic Zygmuntowsk, a od poBowy XVII wieku pod kaplic Wazw (38). Pierwszy opis ceremonii pogrzebu krlewskiego znajdujemy po zgonie Kazimierza Wielkiego. Najpierw pochowano go skromnie, dopiero po przybyciu Ludwika Wgierskiego urzdzono imponujc ceremoni pogrzebow 19 listopada 1370 roku. Odtd przeniesiony z Wgier ceremoniaB funeralny bdzie obowizywaB w Krlestwie Polskim. Uroczysty orszak pogrzebowy udawaB si do katedry, gdzie 3 msz |aBobn odprawiaB bp krakowski, po niej skBadano ofiary, stanowice jaBmu|n za dusz zmarBego (39). W procesji jechaBy cztery wozy, ka|dy zaprz|ony w cztery konie i przybrany czarnym suknem, nastpnie czerdziestu rycerzy w zbrojach na koniach, kolejnych dwunastu niosBo chorgwie, za nimi jechaB rycerz, ktry odziany byB w zBocist szat krlewsk, na stpaku krlewskim, pokrytym purpur, przypominajcy osob zmarBego krla. Potem szli duchowni, nowy krl, arcybiskup, biskupi, ksi|ta, mo|nowBadcy i lud (40). Trumn z ciaBem zmarBego krla umieszczano przed grobem [w. StanisBawa. CeremoniaB ten obowizywaB do pogrzebu Zygmunta I Starego, ktry to odbyB si zgodnie z nowym, ustalonym przez biskupa krakowskiego Samuela Maciejowskiego Ordo pompae funebris Serenissimi Sigismundi regis Poloniae. Uroczysto[ci trwaBy trzy dni, podczas ktrych odbywaB si wBa[ciwy pogrzeb w katedrze, procesja do ko[cioBw i msza |aBobna w katedrze. Ju| od XIII wieku katedra krakowska peBniBa funkcj miejsca trofealnego. Dziekujc za zwycistwo na wojnie, skBadano przy grobie [w. StanisBawa, stanowicym OBtarz Ojczyzny, trofea wojenne i zdobyte na nieprzyjacielu sztandary. W[rd darw o najwikszym znaczeniu, byBy chorgwie zdobyte w bitwie pod Grunwaldem, a zBo|one w katedrze wawelskiej przez WBadysBawa JagieBB (41). Jako trofeum wojenne trafiBa na Wawel tak|e chorgiew  carw Szujskich , zdobyta w bitwie pod KBuszynem w 1610 roku (42). Po zwycistwie wiedeDskim Jan III Sobieski zawiesiB u grobu [w. StanisBawa chorgiew wielkiego wezyra (43). Liczne dary skBadali do katedry krakowskiej krlowie, biskupi i kanonicy kapitulni oraz mo|nowBadcy. Zgodnie ze statutem z 1453 roku na biskupw krakowskich naBo|ony zostaB obowizek pozostawiania po sobie zBotego kielicha. Bogactwo fundowanych darw u[wietniaBo ceremonie liturgiczne. Najcenniejsze przedmioty przechowywane byBy w skarbcu katedralnym (44). Katedra krakowska poniosBa ogromne straty w czasie pierwszego najazdu szwedzkiego w 1655 roku. Okupacja i grabie| katedry trwaBy dwa lata. Biskupowi Gbickiemu udaBo si wcze[niej wywie[ tylko cz[ najcenniejszych skarbw. PozostaBe Szwedzi zBupili, nie oszczdzajc nawet sarkofagu [w. StanisBawa i grobw krlewskich (45). Po potopie szwedzkim nie ustawaBy jednak dary dla ko[cioBa katedralnego na Wawelu. Katedra peBniBa niejako funkcj reprezentacyjn dla caBego Krlestwa Polskiego. Bogactwo i wspaniaBo[ tej [wityni [wiadczyBy o potdze paDstwa. 4 Przypisy: 1. R. Grodecki, Sprawa [w. StanisBawa, Krakw 1979, s. 23, 74. ; G. Labuda, Zw. StanisBaw biskup krakowski, patron Polski. Zladami zabjstwa, mczeDstwa, kanonizacji, PoznaD 2000, s. 118. 2. A, Witkowska, Titulus ecclesiae. Wezwania wspBczesnych ko[cioBw katedralnych w Polsce, Warszawa 1999, s. 217. 3. J. Kurek, Eucharystia, Biskup i Krl. Kult [w. StanisBawa w Polsce, WrocBaw 1998, s. 44-45; Ks. B. S. Kumor, Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. 1, Krakw 1998, s. 428. 4. S. Szczur, Pierwsze wieki Ko[cioBa krakowskiego, [w:] Ko[ciB krakowski w tysicleciu, Krakw 2000, s. 66-67. 5. Ks. B. S. Kumor, op. cit. s. 428. 6. S. Windakiewicz, Dzieje Wawelu, Krakw 1925, s. 40. 7. K. Dobrowolski, Dzieje kultu [w. Floriana w Polsce do poBowy XVI wieku, [w:] Rozprawy Historyczne Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, t. II, Warszawa 1923, s. 65-66. 8. T. Wojciechowski, Ko[ciB katedralny w Krakowie, Krakw 1900, s. 136. 9. Ks. B. S. Kumor, op. cit., t. 1, s. 428. 10.J. Samek, Polskie rzemiosBo artystyczne. Zredniowiecze, Warszawa 2000, s. 83. 11. T. Wojciechowski, op. cit. , s. 91. 12.Ks. B. S. Kumor, op. cit., s. 612-613. 13.Wawel 1000-2000. Wystawa Jubileuszowa. Kultura artystyczna dworu krlewskiego i katedry. Katedra krakowska-biskupia, krlewska, narodowa, t. I, Krakw 2000, s. 214-215. 14.K. O|g, Ko[ciB krakowski w pznym [redniowieczu, [w:] Ko[ciB krakowski w tysicleciu, Krakw 2000, s. 105. 15.Iibidem, s. 107. 16.Ibidem, s. 131-132. 17.Ks. B. S. Kumor, op. cit., s. 662. 18.J. Kurek, op. cit., s. 213. 19.H. Wsowicz, Kalendarz ksig liturgicznych Krakowa do poBowy 16. wieku, Lublin 1995, s. 365. 20.Ibidem, s. 369-371. 21.S. Windakiewicz, op. cit., s. 72-73. 22.Ks. B. S. Kumor, op. cit. , s. 398-399. 23.M. Ro|ek, Katedra wawelska w XVII wieku, Krakw 1980, s. 193-194. 24.M. Ro|ek, Polskie koronacje i korony, Krakw 1987, s. 45-47. 25.A. Witkowska, op. cit., s. 217. 26.O. Balzer, Skarbiec i archiwum koronne w dobie przedjagielloDskiej, Lww 1917, s. 429. 27.M. Ro|ek, Polskie koronacje i korony, s. 48. 28.S. Windakiewicz, op. cit., s. 52. 29.J. Kurek, op. cit., s. 140-142. ; M. Ro|ek, Polskie koronacje i korony, s. 54-55. 30.J. W. Boguniowski, Rozwj historyczny ksig liturgii rzymskiej do soboru trydenckiego i ich recepcja w Polsce, Krakw 2001, s. 181. 31.M. Ro|ek, Ostatnia koronacja w Krakowie i jej artystyczna oprawa, Rocznik Krakowski, t. 44, 1973, s. 104. 32.S. Windakiewicz, op. cit., s. 46. 33.Ibidem, s.48-49. 34.Ibidem, s. 52. 35.M. Ro|ek, Groby krlewskie w Krakowie, Krakw 1977, s. 96-97. 36.Ibidem, s. 100. 37.Ibidem, s. 113-115. 38.Ibidem, s. 120, 124. 39.Ibidem, s. 61. 40.M. Ro|ek, Wawel i SkaBka. Panteony polskie, WrocBaw 1995, s. 13. 41.Idem, Katedra wawelska w XVII wieku, s. 34-35. 42.Z. {ygulski, Pamitki wawelskie w zbiorach puBawskich, Studia do dziejw Wawelu, t. II, 1961, s. 402-403. 5 43.M. Ro|ek, Katedra wawelska w XVII wieku, s. 37. 44.Ibidem, s. 200-201, s. 203. 45.M. Ro|ek, Straty Straty kulturalne i artystyczne Krakowa w okresie pierwszego najazdu szwedzkiego (1655-1657), Biuletyn Historii Sztuki, t. 36, 1974, nr 2, 147, 149-151. Bibliografia: 1. Balzer Oswald, Skarbiec i archiwum koronne w dobie przedjagielloDskiej, Lww 1917. 2. Boguniowski Jzef WacBaw, Rozwj historyczny ksig liturgii rzymskiej do soboru trydenckiego i ich recepcja w Polsce, Krakw 2001 3. Dobrowolski Kazimierz, Dzieje kultu [w. Floriana w Polsce do poBowy XVI wieku, [w:] Rozprawy Historyczne Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, t. II, Warszawa 1923. 4. Gieysztor Aleksander, Spektakl i liturgia  polska koronacja krlewska, [w:] Kultura elitarna a kultura masowa w Polsce pznego [redniowiecza, pod red. B. Geremka, WrocBaw  Warszawa  Krakw  GdaDsk 1978. 5. Grodecki Roman, Sprawa [w. StanisBawa, Krakw 1979. 6. Ko[ciB krakowski w tysicleciu, Krakw 2000. 7. Kumor BolesBaw StanisBaw, Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. 1, Krakw 2002. 8. Kurek Jan, Eucharystia, Biskup i Krl. Kult [w. StanisBawa w Polsce, WrocBaw 1998. 9. Labuda Gerard, Zw. StanisBaw biskup krakowski, patron Polski. Zladami zabjstwa, mczeDstwa, kanonizacji, PoznaD 2000. 10.PietrusiDski Jerzy, Katedra krakowska  biskupia czy krlewska? Dzieje fundacji, [w:] Sztuka i ideologia XIV wieku. MateriaBy Sympozjum Komisji Nauk o Sztuce PAN, Warszawa 29-30 XI 1973 r., pod red. P. Skubiszewskiego, Warszawa 1975. 11. Ro|ek MichaB, Groby krlewskie w Krakowie, Krakw 1977. 12.Ro|ek MichaB, Katedra wawelska w XVII wieku, Krakw 1980. 13.Ro|ek MichaB, Ostatnia koronacja w Krakowie i jej artystyczna oprawa, Rocznik Krakowski, t. 44, 1973, s. 97-112. 14.Ro|ek MichaB, Polskie koronacje i korony, Krakw 1987. 15.Ro|ek MichaB, Straty kulturalne i artystyczne Krakowa w okresie pierwszego najazdu szwedzkiego (1655-1657), Biuletyn Historii Sztuki, t. 36, 1974, nr 2, 141-157. 16.Ro|ek MichaB, Wawel i SkaBka. Panteony polskie, WrocBaw 1995. 17.Samek Jan, Polskie rzemiosBo artystyczne. Zredniowiecze, Warszawa 2000 18.Urban Jacek, Katedra na Wawelu (1795 - 1918), Krakw 2000. 19.Wawel 1000-2000. Wystawa Jubileuszowa. Kultura artystyczna dworu krlewskiego i katedry. Katedra krakowska-biskupia, krlewska, narodowa, t. I, Krakw 2000. 20.Wsowicz Henryk, Kalendarz ksig liturgicznych Krakowa do poBowy 16. wieku, Lublin 1995. 21.Windakiewicz StanisBaw, Dzieje Wawelu, Krakw 1925. 22.Witkowska Aleksandra, Titulus ecclesiae. Wezwania wspBczesnych ko[cioBw katedralnych w Polsce, Warszawa 1999. 23.Wojciechowski Tadeusz, Ko[ciB katedralny w Krakowie, Krakw 1900. 24.Wyrozumski Jerzy, Dzieje Krakowa, t. 1, Krakw do schyBku wiekw [rednich, Krakw 1992. 25.Wyrozumski Jerzy, Skd pochodziB krakowski [w. Florian?, Rocznik Krakowski, t. 64, 1998. 26.{ygulski ZdzisBaw, Pamitki wawelskie w zbiorach puBawskich, Studia do dziejw Wawelu, t. II, 1961, s. 377-413. 6

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Kronika katedralna krakowska
XIV w Kronika Katedralna Krakowska
! Średniowiecze funkcje literatury sredniowiecznej
Funkcje literatury średniowiecznej
Cech Wolnomularzy , średniowiecznych budowniczych katedr
Geneza i funkcjonowanie mitu arkadyjskiego
Fundacje i Stowarzyszenia zasady funkcjonowania i opodatkowania ebook
integracja funkcji
FUNKCJA CHŁODZENIE SILNIKA (FRIC) (ZESPOLONE Z KALKULATOREM

więcej podobnych podstron