plik


BieszCzadowy serwis www.odkryjbieszczady.pl - Bieszczady, UPA - UkraiDska Armia PowstaDcza, UkraiDska PowstaDcza Armia Strona 1 UkraiDska Armia PowstaDcza autor: WiesBaw Paluchowski Rys historyczny Wielowiekowy zwizek Ukrainy z Rzeczpospolit wywarB decydujcy wpByw na ksztaBt jej dziejw. Nard ukraiDski pozbawiono na dBugi czas wBasnej paDstwowo[ci, co w koDcu doprowadziBo do powstania r\nych nacjonalistycznych organizacji. Stefan Bandera urodziB si we wsi Wola Zaderecka w 1909 r. bdc jeszcze w gimnazjum w 1927 roku wstpiB do UkraiDskiej Wojskowej Organizacji (UWO), ktra od 1920 roku dziaBaBa nielegalnie w Polsce pod dowdztwem pBka Ewehena Konowalca. UWO w 1929 r na kongresie wiedeDskim poBczyBa si z niektrymi faszyzujcymi grupami nacjonalistw ukraiDskich (Lig UkraiDskich Nacjonalistw, "Hromady", MBodzie\y Narodowej) i przyjBa nazw Organizacja UkraiDskich Nacjonalistw (OUN). Bandera staB si jej fanatycznym czBonkiem. W 1932 r zostaB szefem Egzekutywy Krajowej OUN. Z chwil doj[cia do wBadzy Adolfa Hitlera, Bandera zwizaB si z niemieckim wywiadem, otrzymujc pseudonim Siryj. W Niemczech odbyB przeszkolenie wojskowo - dywersyjne. Za udziaB w zamachu na ministra spraw wewntrznych BronisBawa Pierackiego w 1934 r Siryja skazano na kar [mierci, ktr zamieniono na do\ywocie. W 1938 roku w Rotterdamie ginie wdz OUN Ewhen Konowalec. Na czele organizacji staje Andrij Melnyk nie lubiany i nie szanowany przez mBodych bojownikw. Na przeBomie 1938 - 1939 z rozczBonkowanej Republiki CzechosBowackiej po haniebnym traktacie monachijskim UkraiDcy "wykroili" na Zakarpaciu trzeci, obok SBowacji, czBon paDstwa i utworzyli za przyzwoleniem Berlina rzd autonomiczny, na czele z kryptoounowcem praBatem Augustynem WoBoszynem, ktry zwizaB si z hitlerowcami i korzystajc z ich wyposa\enia powoBaB oddziaBy zbrojne pod nazw Sicz Zakarpacka. Jednym z jej twrcw w byB tak\e kompan Bandery Roman Szuchewycz. Z Ukrain Zakarpack rozprawili si Wgrzy w marcu 1939r. Szuchewycz usiBowaB zorganizowa obron wykorzystujc do tego wiedz zdobyt w polskiej podchor\wce, ale nie daB rady. Z resztkami Siczy przez Rumuni przedostaB si do Niemiec. Tam powstaB legion ukraiDski, ktry braB udziaB w wojnie polsko - niemieckiej w 1939r. W tym czasie z wizienia ucieka Bandera. W 1940 w Krakowie Siryj doprowadza do rozBamu organizacji na banderowcw i melnykowcw. Liczc na rychB wojn III Rzeszy ze Zwizkiem Radzieckim Bandera z Szuchewyczem utworzyli w ramach Abwehry batalion ukraiDski "Nachtigall", ktrego dowdc zostaje Szuchewycz. Dla rwnowagi Abwehra powoBuje batalion ukraiDski "Roland" skBadajcy si z melnykowcw i petlurowcw. [oBnierze "Nachtigall" jako pierwsi weszli do opuszczonego Lwowa. Pod jego ochron i ku zaskoczeniu Niemcw 30 czerwca 1941r. Bandera powoBaB rzd OUN pod nazw wBadzy krajowej, ktrego premierem zostaB JarosBaw Steko Karbowycz. Obaj zostali aresztowani przez Niemcw i wywiezieni do Sachsenhausen. Ukarany zastaB tak\e "Nachtigall" za masakry [ydw i Polakw a nastpnie rozwizany. Na banderowcw posypaBy si aresztowania, a nawet rozstrzeliwania w czym ochoczo pomagali melnykowcy. Rozstrzelali oni ponad 400 banderowcw. Zaraz po aresztowaniu "wBadzy krajowej" w 1941 powstaB we Lwowie zwizek gBwnego dowdztwa UPA. Wojskowy Sztab Krajowy, na ktrego czele stanB mjr Dmytro Hrycaj. Melnyk zasypuje listami wBadze niemieckie, aby wyraziBy zgod na utworzenie dywizji ukraiDskiej (SS "Galizien") do walki z Armi Czerwon. Nie bez znaczenia byB tak\e rozwj ruchu woByDskich bublowcw, petlurowskiej konspiracji podlegBej UkraiDskim Republikantom Narodowym. W szeregach banderowcw zawrzaBo. Grozili kar [mierci tym, ktrzy o[miel si sBu\y w "zdradzieckim wojsku". Zdawali sobie jednak spraw, \e idea ukraiDskiego wojska jest bardzo popularna w[rd mBodzie\y. W 1942 prowid OUN wysyBa na Polesie i WoByD czBonka kierownictwa krajowego organizacji pBka Wasyla Sidora, ps. Szelest, w celu wej[cia w kontakt z oddziaBami atamaDskimi i udzielenia pomocy Szuchewyczowi w organizowaniu pierwszych "bojowo przydatnych" kureni UPA. Szuchewycz byB w tym czasie instruktorem niemieckim ukraiDskiej policji pomocniczej w PiDsku, zaanga\owanym do tej sBu\by przez hitlerowcw po rozwizaniu "Nachtigall". Obaj z Sidorem zabrali si \wawo do pracy i 14 pazdziernika pierwsze zastpy ruszyBy na WoByD. Pierwsze sotnie UPA ruszyBy do lasu 3 marca 1943. szli od KoBek [piewajc hymn samostijnej Ukrainy: "Czrne mre Dnieprm propBywe Ataman na Moskwu nas wede Ne strasznija w boju smert SBawa Bohu czest Smert Lachom, \ydowskij komuni" Struktury organizacyjne UkraiDska PowstaDcza Armia, t nazw "ukradziono" bulbowcom, ktrzy posBugiwali si ni wcze[niej. Nazwa UPA pojawiBa si w nazewnictwie w 1943 roku w miejsce Nacjonalistycznej Armii Podziemnej. GBwnym komendantem UPA od wiosny 1943 byB Roman Szuchewycz - Roman Aozewskyj vel "Taras Czuprynka", ktry utworzyB GBwny Wojskowy Sztab (HWSz). W koDcu 1943 Szuchewycz organizuje wojskowe sztaby krajowe: UPA - PBnoc i UPA - Zachd. Natomiast UPA - Wschd i UPA - PoBudnie nie zdoBaBy si rozwin i zostaBy rozwizane. Wojskowe sztaby krajowe dzieliBy si na okrgi wojskowe, a te na odcinki taktyczne. W strukturze OUN byBo 12 okrgw. Okrgi podzielone byBy na rejony, ktre z kolei dzieliBy si na kuszci oraz stanice (gromady liczce 4 - 7 wsi, stanice 1 - 2). UPA - Zachd dzieliBa si na 6 okrgw z ktrych VI "Sian (od rzeki San) obejmowaB tzw. ZakierzoDski Kraj. Dowdc tego okrgu byB MirosBaw Onyszkewycz ps. Orest. W sprawach wojskowych i kadrowych podlegaB on dowdcy UPA - Zachd puBkownikowi Wasylowi Sidarowi, a w sprawach organizacyjnych i politycznych JarosBawowi Stachurowi (ps. Stian) - gBwnemu prowynykowi OUN w "ZakierzaDskim kraju". Okrg VI "Sian" podzielony byB na trzy odcinki taktyczne (OT): "Aemko", "Bastion" i "DanyBiw". Dowdcami odcinkw taktycznych, a rwnocze[nie atamanami (dowdcami) kureni tj. samodzielnych, operujcych tam baonw byli: "Ren", "[elezniak" i "Berkut". BywaBo, i\ w przypadku powa\niejszych akcji bojowych kurenie BczyBy si. SkBadaBy si one z 3 - 4 sotni (kompani), liczcych od 80 do 180 osb ka\da. Sotnie dzieliBy si na czoty (plutony) po okoBo 50 ludzi, te za[ na roje (dru\yny), majce po 10 - 12 ludzi. Roje dzielono ponadto na Banki w liczbie 4 - 6 striBciw. Kurenie oraz sotnie miaBy etatowe pododdziaBy sBu\by bezopieki oraz \andarmerii polowej. Uzbrojenie sotni stanowiBy 2-3 cekaemy, 8-10 erkaemw, broD automatyczna, karabiny, a tak\e mozdzierze wBasnej produkcji. PododdziaBy okrgu "Sian" wraz z posiBkow organizacj "Samoobronimy Kuszczowymy WiddiBamy" (SKW) w "ZakierzoDskim Kraju" liczyBy kilka tysicy nacjonalistw. CzBonkowie SKW (podobnie jak tzw. oddziaBy specjalnego naznaczenia WON), powoBywani - jak podaje historyk UPA Petro Mirczuk - czasowo w ramach mobilizacji do zadaD doraznych, byli mieszkaDcami wiosek, wBczanymi do akcji, np. podpalania, napadw. Nale\aBa do nich ochrona magazynw i obiektw UPA, rozpoznanie i wywiad, opieka nad chorymi i rannymi, a tak\e zasilanie, w razie potrzeby, sotni. Po wykonaniu zadania czBonkowie SKW wracali do domw udajc spokojnych obywateli. opera:1 2006-05-17 16:28:43 BieszCzadowy serwis www.odkryjbieszczady.pl - Bieszczady, UPA - UkraiDska Armia PowstaDcza, UkraiDska PowstaDcza Armia Strona 2 RozlegBy teren "ZakierzoDskiego Kraju" wymagaB stworzenia sprawnie dziaBajcej Bczno[ci. Poniewa\ krajowy Prowid nie dysponowaB odpowiedni ilo[ci [rodkw technicznych, zwBaszcza radiostacji o du\ym zasigu system komunikowania si oparty zostaB na [rodkach ruchomych: skBadnicach meldunkowych, goDcach i Bcznikach. Koordynacj Bczno[ci w zajmowaB si tzw. Krajowy O[rodek Kurierski oznaczony kryptonimem "HBodomore" - jego komendantem byB "Horlin". W celu usprawnienia funkcjonowania GBownego Sztbu Wojskowego z jego sBu\b utworzono sze[ specjalistycznych oddziaBw wykonujcych okre[lone zadania. OddziaB I zajmowaB si sprawami organizacyjnymi, zaopatrzenia w broD i amunicj oraz mobilizacj ludzi. OddziaB II trudniB si dziaBalno[ci wywiadowcz i prowadzeniem rozpoznania. OddziaB III byB odpowiedzialny za sprawy gospodarcze gBownie za zaopatrzenie w \ywno[ i odzie\. OddziaB IV zajmowaB si szkoleniem \oBnierzy, podoficerw i oficerw UPA. OddziaB V odpowiedzialny byB za propagand i agitacj, utrzymywaB kontakty zagraniczne. OddziaB VI kierowaB wychowaniem ideologicznym i szkoleniem politycznym upowcw. Niewtpliwie pBmilionowa rzesza ukraiDska w Polsce stanowiBa nadziej i szans OUN-UPA na przetrwanie do trzeciej wojny [wiatowej, std te\ wynikaB osobliwy status "Zakierzonii" od lutego 1945 roku. WBa[nie w tym czasie granica polsko - radziecka zostaBa szczelnie obstawiona przez wojska pogranicza. Wwczas zaistniaBa konieczno[ wikszego usamodzielnienia si obszarw penetracji UPA w Polsce. Petro Fedoriw, szef sBu\by bezpieki OUN w "Zakierzonii", w swoim o[wiadczeniu pt. "OUN na terenie "ZakierzoDskiego Kraju 1944 - 1947" (znajduje si w Archiwum Ministerstwa Spraw Wewntrznych) stwierdziB, \e gdy ustalono wschodni granic Polski i gdy staBo si widoczne, \e kurenie ZakierzoDskiego Kraju nie bd mogBy swobodnie i dowolnie kontaktowa si z organizacyjnymi o[rodkami macierzystej ziemi, wwczas nastpiBa konieczno[ reorganizacji dotychczasowej struktury idcej w kierunku wzgldnego usamodzielnienia si okrgowego prowidu OUN. Od marca 1945 roku zaczB on ju\ dziaBa samodzielnie po pod kryptonimem "Przemy[l". DzieliB si wwczas na trzy nadrejony: pBnocny - "Lubelski", [rodkowy - "PerejsBaw" i poBudniowy - "Aemkowszczyzna". Struktura ta ulegBa zmianie po ukBadzie zawartym 16 sierpnia 1945 roku midzy Tymczasowym Rzdem Jedno[ci Narodowej i rzdem ZSRR ustalajcym polsk granic wschodni. Dawny okrg zostaB "Krajem" - co nie tylko podnosiBo go w hierarchii organizacyjnej wobec GBwnego Prowidu, ale tak\e w du\ej mierze usamodzielniaBo, np. przez uzyskanie prawa bezpo[redniego kontaktu z zagranicznymi oddziaBami OUN (ZCz OUN) i zaspokajaBo ambicj dwch zwBaszcza osb: JarosBawa Starucha i MirosBawa Onyszkewycza. Dotychczasowe nadrejony przeksztaBcono na okrgi ponumerowane I, II, II. Okrgi podzielono na nadrejony: I - "ChoBodnyj Jar" i "Beskid", pzniej jeszcze "Werchowyna", ktry jednak nie zdoBaB si nale\ycie rozwin. Okrg II byB jednocze[nie nadrejonem "Batury". III okrg miaB podobnie jak I nadrejony: "Aewada", i "AymaD". Nadrejony dzieliBy si na rejony, te za[ na kuszcze i stanice. Rejony nie miaBy kryptonimw - byBy jedynie ponumerowane. I okrg miaB ich osiem (po cztery na ka\dy nadrejon), II okrg - pic, III - osiem (pi nadrejon "Aewada" i trzy nadrejon "AymaD"). Taki stan uksztaBtowany do jesieni 1945 roku przetrwaB a\ do likwidacji OUN-UPA w Polsce w 1947 r. Struktur organizacyjn w "Zakierzonii" nale\y rozpatrywa podobnie jak OUN i Bcznie z jej struktur. W strukturze OUN poBudniowo - wschodnie obszary wojewdztw: rzeszowskiego, krakowskiego i lubelskiego nosiBy nazw ,,ZakierzoDskiego Kraju". Jego granice przebiegaBy: na pBnocy w rejonie BiaBej Podlaskiej, na zachodzie przez miejscowo[ci KozBy, Polubicze, Horodyszcze, Podedwrze, Parczew, Ostrw, Rejowiec, Sucho wol, Cieplice, Rozbrz, Jawornik Polski, Dynw, Brzozw, Zarszyn, Rymanw, JasBo, Grybw i Muszyn. Na poBudniu "ZakierzoDski Kraj" opieraB si o granic polsko - czechosBowack, za[ na wschodzie o granic polsko - radzieck. Skd si wziBa nazwa ,,ZakierzoDski Kraj"? W 1920 roku brytyjski minister spraw zagranicznych George Curzon, przedstawiB radzieckiemu ministrowi spraw zagranicznych - Gieorgijowi Cziczerinowi, projekt linii demarkacyjnej, za ktr miaBy si wycofa wojska polskie po podpisaniu rozejmu w wojnie polsko - radzieckiej. W znacznej cz[ci linia ta pokrywaBa si z wschodni granic Polski, ustalon w 1919 roku przez Rad Najwy\sz Sprzymierzonych, za podstaw ktrej przyjto czynnik narodowo[ciowy. W rezultacie dziaBaD wojennych, jakie toczyBy si w 1920 roku, projekt Curzona upadB i powrcono do niego dopiero podczas II wojny [wiatowej, w czasie konferencji w Teheranie i JaBcie oraz pertraktacji polsko - radzieckich w sprawach ustalenia granicy. Linia Curzona posBu\yBa wwczas za podstaw wytyczenia linii granicznej midzy Polsk a ZSSR. Nacjonali[ci ukraiDscy jednak jej nie uznawali i przewidujc wBczenie do przyszBego niepodlegBego paDstwa ukraiDskiego znacznych obszarw poBo\onych na zachd od Linii Curzona, okre[lali je tymczasowo jako "ZakierzoDski Kraj". cdn. opera:1 2006-05-17 16:28:43

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ukraińska Powstańcza Armia na Łemkowszczyźnie
Ukraińska Powstańcza Armia
Udział Ukraińców w zdławieniu Powstania Warszawskiego
powstanie Chmielnickiego na Ukrainie wersja podstawowa ua
powstanie Chmielnickiego na Ukrainie wersja plus ua
Kiełbasa ukraińska parzona podsuszana
jezyk ukrainski lekcja 03
Powstał pierwszy, stabilny tranzystor na bazie pojedynczego atomu
powstan i swiec
O zbudz sie wreszcie i ze snu powstan
Pierwsza ofiara ukraińskiego faszyzmu
POWSTANIE ZSRR
POWSTANIE ZSRR 30 12 1922
jak rodzilo sie zlo powstanie swiatowej finansjery eioba

więcej podobnych podstron