plik


ÿþTYPY REAKCJI CHEMICZNYCH CZZ TEORETYCZNA Substancja elementarna  nie mo|na jej rozBo|y na inne substancje za pomoc reakcji chemicznej. Dlatego nazywamy j tak|e chemiczn substancj podstawow. Reakcja syntezy  jest to przemiana dwóch substancji elementarnych w zwizek chemiczny, lecz tak|e przemiana istniejcych zwizków w inne zwizki: A + B ’! C gdzie A i B s substratami, a C produktem koDcowym. Reakcja analizy  (rozkBadu) zachodzi w przypadku, gdy z jednego zwizku chemicznego powstaj, co najmniej dwie nowe substancje: C ’! A + B gdzie C jest substratem, a A i B produktami reakcji. Reakcja wymiany  polega na przeksztaBceniu dwóch lub wikszej liczby substancji wyj[ciowych na nowe substancje, o innym ugrupowaniu atomów lub jonów wchodzcych w ich skBad. Reakcja wymiany pojedynczej  polega na wymianie skBadników substratów wedBug schematu: A + BC ’! AB +C Reakcja wymiany podwójnej  polega na wymianie skBadników substratów wedBug schematu: AB + CD ’! AD + CB Reakcja egzotermiczna  przebiega z wydzieleniem ciepBa do otoczenia. Reakcja endotermiczna  przebiega z pobraniem ciepBa od otoczenia. Celem poni|szych wiczeD jest zapoznanie studentów z podstawowymi typami reakcji chemicznych WICZENIE 1: REAKCJA SYNTEZY NH + HCl ’! NH Cl 3 (g) (g) 4 (s) Poziom i skala 1 trudno[ci(1-3) Czas wykonania 10 minut wiczenia Sprzt laboratoryjny dwa maBe tygle, 2 pipety, du|a zlewka st|ony kwas solny HCl 1 mL Odczynniki st|ony amoniak NH "H O 1 mL 3 2 WYCIG Z KART CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH Kwas solny Nie dotyczy HCl R: Nie dotyczy S: Nie dotyczy Amoniak Nie dotyczy NH "H O 3 2 R: Nie dotyczy S: Nie dotyczy CZZ DOZWIADCZALNA Uwaga! wiczenie nale|y wykona pod dygestorium! Do dwóch maBych tygielków nala, do jednego 1 mL st|onego kwasu solnego, a do drugiego 1 mL st|onego amoniaku. Tygielki ustawi obok siebie i nakry zlewk. Obserwowa przebieg reakcji. OBSERWACJE I WNIOSKI Po zbli|eniu tygielków do siebie, natychmiast mo|na zaobserwowa wydzielajce si biaBe dymy. Pary st|onego kwasu solnego reaguj z parami st|onego amoniaku tworzc staBy, biaBy chlorek amonu. Jest to reakcja syntezy. WICZENIE 2: REAKCJA ANALIZY 2KMnO ’! K MnO + MnO + O ‘! 4 2 4 2 2 Mn+VII + 1e  ’! Mn +VI Mn +VII + 3e  ’! Mn +IV 0 1 2O  II  4e  ’! 2O 0 Poziom i skala 2 trudno[ci(1-3) Czas wykonania 20 minut wiczenia 2 probówki, statyw metalowy, Bapa, Bcznik, palnik, w|yk Sprzt laboratoryjny gumowy z korkiem, szklana rurka, zlewka krysztaBki KMnO Odczynniki 4 woda destylowana WYCIG Z KART CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH Manganian(VII) potasu Nie dotyczy KMnO 4 R: Nie dotyczy S: Nie dotyczy CZZ DOZWIADCZALNA Do probówki wrzuci kilka krysztaBków manganianu(VII) potasu (KMnO ). Probówk 4 umocowa za pomoc Bapy w statywie w poBo|eniu prawie poziomym. Nastpnie probówk zatka korkiem z w|ykiem. W zlewce z wod umie[ci odwrócon do góry dnem i napeBnion wod probówk. Probówk z KMnO ogrzewa niewielkim pBomieniem palnika, 4 a| do caBkowitego rozkBadu manganianu(VII) potasu. Wydzielajcy si gazowy produkt reakcji nale|y zbiera do probówki wypeBnionej wod. Wydzielajcy si gaz zacz zbiera po chwili, gdy z probówki i w|yka zostanie wyparte powietrze. Po zakoDczeniu reakcji do wypeBnionej gazem probówki zbli|y |arzce si Buczywko. Po ostudzeniu probówki zawierajcej such pozostaBo[ doda 1 2 mL wody destylowanej i obserwowa zabarwienie powstaBego roztworu. OBSERWACJE I WNIOSKI Po zbli|eniu |arzcego si Buczywka do probówki wypeBnionej gazowym produktem obserwujemy jak gaz ten rozpala Buczywko i podtrzymuje jego palenie. Wynika z tego, |e produktem tym jest tlen. Dodajc do suchej pozostaBo[ci wod mo|na zaobserwowa przej[ciowe zielone zabarwienie, które po pewnym czasie znika. Pochodzi ono od manganianu(VI) potasu. Manganian(VII) potasu ulega, wic reakcji rozkBadu z wydzieleniem manganianu(VI) potasu, tlenku manganu(IV) i tlenu. WICZENIE 3: REAKCJA WYMIANY POJEDYNCZEJ Fe + CuSO ’! FeSO + Cu 4 4 Fe 0 - 2e  ’! Fe +II1 Cu +2 + 2e  ’! Cu 0 1 Poziom i skala 1 trudno[ci(1-3) Czas wykonania 20 minut wiczenia Sprzt laboratoryjny probówka, zlewka, pseta, papier [cierny gwózdz |elazny 1 szt. Odczynniki aceton C H O ok. 5-10mL 2 6 rozcieDczony roztwór siarczanu(VI) 10 mL miedzi(II) CuSO 4 WYCIG Z KART CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH Nie dotyczy R: Nie dotyczy Aceton S: Nie dotyczy C H O 2 6 Nie dotyczy Siarczan(VI) miedzi(II) R: Nie dotyczy CuSO S: Nie dotyczy 4 CZZ DOZWIADCZALNA Gwózdz |elazny oczy[ci papierem [ciernym, a nastpnie zanurzy go za pomoc psety do probówki z acetonem, aby odtBu[ci jego powierzchni. Oczyszczony gwózdz zanurzy w zlewce z rozcieDczonym roztworem siarczanu(VI) miedzi(II) (CuSO ). 4 OBSERWACJE I WNIOSKI Po zanurzeniu gwozdzia w zlewce w krótkim czasie nastpuje odbarwienie niebieskiego roztworu siarczanu(VI) miedzi(II), a |elazny gwózdz pokrywa si warstewk metalicznej miedzi. Jest to reakcja wymiany pojedynczej. WICZENIE 4: REAKCJA WYMIANY PODWÓJNEJ (CH COO) Pb + K CrO ’! PbCrO “! + 2CH COOK 3 2 2 4 4 3 2 2CH COO + Pb 2+ + 2K+ + CrO ’! PbCrO “! + 2 CH COO + 2K+ 3 4 4 3 2 Pb 2+ + CrO ’! PbCrO “! 4 4 Poziom i skala 1 trudno[ci(1-3) Czas wykonania 5minut wiczenia Sprzt laboratoryjny statyw z probówkami, 2 pipety rozcieDczony roztwór octanu oBowiu(II) 5 mL Odczynniki (CH COO) Pb 3 2 rozcieDczony roztwór chromianu(VI) potasu 5 mL K CrO 2 4 WYCIG Z KART CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH Octanu oBowiu(II) Nie dotyczy (CH COO) Pb 3 2 R: Nie dotyczy S: Nie dotyczy Chromianu(VI) potasu Nie dotyczy K CrO 2 4 R: Nie dotyczy S: Nie dotyczy CZZ DOZWIADCZALNA Do 5 mL rozcieDczonego roztworu octanu oBowiu(II) ((CH COO) Pb) umieszczonego w 3 2 probówce doda 5 mL rozcieDczonego roztworu chromianu(VI) potasu (K CrO ). 2 4 Obserwowa zachodzc reakcje. OBSERWACJE I WNIOSKI W wyniku reakcji octanu oBowiu(II) z chromianem(VI) potasu strca si |óBty, trudno rozpuszczalny osad chromianu(VI) oBowiu(II). PozostaBy nad osadem roztwór jest bezbarwny. Jest to reakcja wymiany podwójnej. WICZENIE 5: REAKCJA EGZOTERMICZNA (NH ) Cr O ’! Cr O + N + 4H O 4 2 2 7 2 3 2 2 2N  3  6e  ’! 2N 0 0 2Cr +6 + 6e  ’! 2Cr +3 Poziom i skala 1 trudno[ci(1-3) Czas wykonania 5minut wiczenia Sprzt laboratoryjny tygiel, szczypce, drut, palnik dichromian(VI) amonu (NH ) Cr O 3g Odczynniki 4 2 2 7 WYCIG Z KART CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH Dichromian(VI) amonu Nie dotyczy (NH ) Cr O 4 2 2 7 R: Nie dotyczy S: Nie dotyczy CZZ DOZWIADCZALNA W tyglu, umie[ci okoBo 3g dichromianu(VI) amonu. Rozgrza drut do czerwono[ci w pBomieniu palnika i wBo|y do soli. Obserwowa przebieg reakcji. OBSERWACJE I WNIOSKI Po wBo|eniu rozgrzanego drutu do dichromianu(VI) amonu nastpuje gwaBtowna reakcja rozkBadu tej soli. Ilo[ wydzielonego w tej reakcji ciepBa jest tak du|a, |e powstajcy w pierwszej fazie reakcji amoniak spala si w wywizujcym si tlenie. KoDcowymi produktami rozkBadu dichromianu(VI) amonu s: zielony tlenek chromu(III), azot i woda. Jest to reakcja egzotermiczna. WICZENIE 5: REAKCJA ENDOTERMICZNA Ba(OH) * 8 H O + 2 NH SCN ’! Ba(SCN) + 2 NH + 8 H O 2 2 (s) 4 (s) 2 (aq) 3 (g) 2 (c) Poziom i skala 1 trudno[ci(1-3) Czas wykonania 10minut wiczenia Sprzt laboratoryjny zlewka Odczynniki oktahydrat wodorotlenku baru Ba(OH) * 8 H O 2 2 tiocyjanian amonu NH SCN 4 WYCIG Z KART CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH Oktahydrat wodorotlenku baru Nie dotyczy Ba(OH) * 8 H O 2 2 R: Nie dotyczy S: Nie dotyczy Tiocyjanian amonu Nie dotyczy NH SCN 4 R: Nie dotyczy S: Nie dotyczy CZZ DOZWIADCZALNA Odwa|y 10g oktahydratu wodorotlenku baru i 5g tiocyjanianu amonu. Obie sole wsypa do zlewki i rozetrze. Obserwowa przebieg reakcji. OBSERWACJE I WNIOSKI Podczas reakcji zaobserwowano uwalnianie si wody. Wydziela si tak|e gazowy produkt o charakterystycznym zapachu. Reakcji midzy oktahydratem wodorotlenku baru a tiocyjanianem amonu towarzyszy absorpcja ciepBa jako energii. Mieszanina reakcyjna pochBania tak du|o ciepBa, |e na [ciankach zlewki zamarza para wodna z powietrza. Woda uwalniana jest z sieci krystalicznej oktahydratu wodorotlenku baru. Z kolei gazowym produktem jest amoniak. Jest to reakcja endotermiczna. LITERATURA 1. K.-H. Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger. Nowoczesne kompendium chemii. PWN, Warszawa 2007 2. M. J. Sienko, R. A. Plane. Chemia: podstawy i zastosowania. WNT, Warszawa 1999 3. J. R. Pa[ko, R. Sitko, wiczenia laboratoryjne z chemii ogólnej i analitycznej. Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1996 4. D. Krupkowa, B. Toczko, Z. Tumidajska, D. Baron-Hanke. wiczenia z chemii ogólnej dla studentów in|ynierii materiaBowej i metalurgii. Wydawnictwo Politechniki Zlskiej, Gliwice 2002 5. L. Jones, P. Atkins. Chemia ogólna. Czsteczki, materia, reakcje. PWN, Warszawa 2006 TEST SPRAWDZAJCY 1. Okre[l typ i podaj produkty nastpujcych reakcji: a) Hg + O ’! 2 b) KMnO ’! 4 c) Mg + H SO ’! 2 4 d) K Cr O + AgNO ’! 2 2 7 3 PrawidBowa odpowiedz: a) Synteza: 2Hg + O ’! 2HgO 2 b) RozkBad: 2KMnO ’! K MnO + MnO + O ‘! 4 2 4 2 2 c) Wymiana pojedyncza: Mg + H SO ’! MgSO + H ‘! 2 4 4 2 d) Wymiana podwójna: K Cr O + AgNO ’! Ag Cr O “! + KNO 2 2 7 3 2 2 7 3 2. Wyja[nij pojcia: a) Reakcja egzotermiczna b) Reakcja syntezy c) Substancja elementarna PrawidBowa odpowiedz: a) Reakcja egzotermiczna  przebiega z wydzieleniem ciepBa do otoczenia. b) Reakcja syntezy  jest to przemiana dwóch substancji elementarnych w zwizek chemiczny, lecz tak|e przemiana istniejcych zwizków w inne zwizki: A + B ’! C gdzie A i B s substratami, a C produktem koDcowym. c) Substancja elementarna  nie mo|na jej rozBo|y na inne substancje za pomoc reakcji chemicznej. Dlatego nazywamy je tak|e chemicznymi substancjami podstawowymi.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
typy reakcji chemicznych moskwa
Typy reakcji chemicznych instrukcja do cwiczen wraz z zarysem sprawozdania
Typy reakcji związków chemicznych
Wyklad 12 Podstawowe typy zwiazkow chemicznych blok s i p PCHN SKP studport
2 Reakcje chemiczne instrukcja
Ilościowe zależności w reakcjach chemicznych
2010 Wyklad 3 SKP PCHN Reakcje chemiczne
typy reakcji WO
05 Szybkośc reakcji chemicznych II sprawozdanie
Reakcje chemiczne wyklad 6 Kopia
temat 7 reakcje chemiczne
typy reakcji
123 Typy reakcji rodnikowych
Cwiczenie nr Kinetyka chemiczna Czynniki wplywajace na szybkosc reakcji chemicznych
Od czego zależy szybkość reakcji chemicznych

więcej podobnych podstron