plik


ÿþOdpowiedni materiaB ro[nie w zacienionej gstwinie lasu albo na podmokBym gruncie. Nale|y rozglda si za najbardziej strzelistym [wierkiem o gBadkim pniu, pokrytym drobnymi gaBzkami dopiero przy samej koronie. Wybieramy pieD 6-8 metrów dBu|szy ni| potrzeba, aby top masztu miaB odpowiedni grubo[ i |eby zostawi 1-2 metry rosnce nad ziemi. Grubo[ powinna wynosi 2-3 centymetry wicej ni| potrzeba, by usun sBab cz[ wraz z kor. Proporcje dBugo[ci do grubo[ci powinny wynosi 1:1,1% czyli 10 metrowy maszt ma mie okoBo 11 cm grubo[ci. Im wiksza gstwina tym Batwiej znalez odpowiedni pieD który za sBoDcem przedziera si przez gaBzie innych drzew. Ro[nie powoli i prawie bez sków. Gdy dojrzeje nabierze mocy która wyniesie go ponad inne drzewa. Pier[cienie rocznych przyrostów takiego pnia bd bardzo gste. To one wBa[nie nadadz masztowi wytrzymaBo[ i spr|ysto[. Zcina nale|y okoBo lutego gdy drzewo zawiera najmniej wody, lecz wcze[niej nie zaszkodzi zasign rady u miejscowego le[nika, z którym równie| wypada zaBatwi ewentualne formalno[ci. Sosny nie s tak lekkie, spr|yste i wytrzymaBe jak [wierki. Jednak ro[nie w Polsce gatunek smukBej sosny odpowiedni do budowy masztów du|ych |aglowców. Najbardziej okazaBe egzemplarze pochodz z Puszczy KnyszyDskiej nieopodal Supra[la. Ju| w XVI wieku zauwa|ono szczególne walory sosen z tej okolicy i przeznaczano na maszty okrtowe. Gdy mówi si o "so[nie masztowej" wBa[nie chodzi o t odmian sosny, a nie inn. Cenione na [wiecie Sosny Taborskie wykorzystywane byBy do budowy masztów |aglowców. Rosn nad jeziorem Szelg, na terenach znajdujcych sie w okolicach wsi Tabórz, województwo warmiDsko-mazurskie gmina Aukta, nadle[nictwo MiBomByn. Rezerwat obejmuje liczcy ponad 230 lat drzewostan z przewag sosny zwyczajnej rasy taborskiej. Ju| w XVI wieku DuDczycy stamtd materiaB na maszty sprowadzali. [Marcin Palacz] DoskonaBy materiaB do budowy drzewców importuje si z USA. Jest to gatunek [wierka spruce rosncy w chBodnych cz[ciach kraju. Ze wzgldu na spore koszty bardzo rzadko wykonuje si maszty z amerykaDskiej daglezji douglas fir. Zwietny materiaB ro[nie równie| na Syberii i coraz cz[ciej sprowadzane s stamtd odpowiednie pnie [wierka. Niezastpione s [wierki pochodzce z gstych lasów rosncych na jaBowej i kamienistej ziemi póBnocnej Szwecji. Ich roczne przyrosty s minimalne przez co pnie nabieraj niebywaBej wytrzymaBo[ci. W Norwegii sadzi si gste lasy [wierkowe aby Batwiej wybra odpowiednio wytrzymaBy materiaB. Po wyciciu szybko transportuje si lecz nie do suszarni. Po okorowaniu i wyrównaniu zatapia w surowym oleju lnianym (tBoczony na zimno). Przez 5-6 tygodni kpieli olej powoli wnika w drewno wypierajc wod. Nasycone tBuszczem pnie suszy si przez kilka miesicy i kontynuuje obróbk. Niektórzy norwescy szkutnicy zamiast oleju lnianego u|ywaj odpadków z fabryk rybnych. TBuszcz zawarty w rybich resztkach wnika w drewno i speBnia t sam rol co olej lniany. Nieprzyjemny zapach zanika podczas suszenia i pózniej nie przeszkadza. S tacy co z pozytywnym skutkiem Bcz obie metody uwa|ajc ten sposób za wBa[ciwy. Trudno zdecydowa jak jest najlepiej. Nie ulega wtpliwo[ci |e nigdy nie pka drewno "suszone" przez redukcj wody i wymian na tBuszcz. Z braku kosztownych pni albo dla zmniejszenia ci|aru klei si maszty. DoskonaBym materiaBem s deski [wierkowe pochodzce z póBnocnej Szwecji. U|ywa si te| amerykaDskiego [wierka spruce. Wybiera si wysuszone, lekkie i proste deski bez sków. UkBada i oznacza wedBug projektu w odpowiedni dBugo[, aby miejsca poBczeD nie wypadaBy tam gdzie bd montowane okucia. Maszt musi by idealnie prosty i deski tak uBo|one aby nie byBo midzy nimi |adnych napi. Oznaczony materiaB wyrównuje si heblem i klei deski parami. Nastpnie klei si w segmenty zBo|one z wcze[niej sklejonych par. Segmenty z wyfrezowan likszpar skleja si w dBugie smukBe maszty. Podczas klejenia stosuje si [ciski stolarskie tak gsto jak to mo|liwe - na przykBad do klejenia masztu o dBugo[ci 23 metrów u|yto 300 [cisków. Sklejony maszt profiluje si elektrycznym heblem stopniowo na 8 pBaszczyzn, pózniej 16 i 32, po czym zaokrgla rcznymi heblami. Ostateczny profil masztu nadaje si rcznie szlifujc papierem [ciernym. Pózniej nascza si substancj uodparniajc przeciw grzybom i zgniliznie, gruntuje rozcieDczonym lakierem i pokrywa 5 warstwami lakieru. Klejonych masztów nie konserwuje si olejem lnianym. yródBem wikszo[ci informacji s znakomici koledzy klubowi wraz z Thomasem Larssonem (skandynawski autorytet od renowacji Bodzi drewnianych) i wieloletnia wBasna praktyka z podgldaniem roboty wybitnych szkutników z okolic Sztokholmu oraz specjalistów budowy masztów z Mats båtbyggeri. Klejenie Dawniej stosowano klej kostny. Klejenie byBo bardzo uci|liw czynno[ci: obie cz[ci masztu - wyheblowane wraz z likszpar oraz z rdzeniem z ocynkowanej rury - umieszczano w suszarni nagrzanej do temperatury 40°C. Smarowano klejem kostnym nagrzanym w kpieli wodnej do temperatury niemal 100°C i [cigano [ciskami stolarskimi rozmieszczonymi jak najg[ciej, lecz nie mniej ni| po 2 na metr dBugo[ci masztu. Czynno[ smarowania i dokrcenia [cisków nale|aBo wykona w jak najkrótszym czasie, przez 2 robotników na ka|dym metrze masztu. Aby tego dokona zwoBywano wszystkich dostpnych robotników z okolicy i wstpnie wiczono czynno[ci aby nie zniszczy materiaBu. Je|eli nie zdoBano posmarowa klejem i [cisn w czasie poni|ej 5 minut uwa|ano materiaB za zmarnowany. [August Plym] W szkutnictwie u|ywano kleju kostnego mniej wicej do lat 40.tych. Wojna przyspieszyBa rozwój technologii i w laboratoriach chemicznych powstaBo sporo nowych rodzajów klejów. W lotnictwie zaczto stosowa kleje karbamidowe których nadal u|ywa si do klejenia masztów (areolite, hernia). Zauwa|a si |e mniej wicej po 50 letnim okresie u|ywania owe kleje zaczynaj okazywa oznaki starzenia i puszczaj. W latach 60.tych popularne staBy si kleje fenolowe (cascofen) które dawaBy zaczerwienione poBczenia i kruszyBy si z czasem. Kleje poliuretanowe pojawiBy si pod koniec lat 70.tych i nadal s do[ popularne. Z roku na rok maj coraz lepsz jako[ i wydzielaj mniej trujcych substancji lecz nie mo|na mie zaufania do poBczeD nie skrconych trwale ze sob. Daj elastyczne wizania które jednak nie s odpowiednio wytrzymaBe i po kilku latach puszczaj (sikaflex). Kleje epoksydowe uwa|ane s za najbardziej trwaBe i odpowiednio elastyczne lecz trudno przewidzie jak bd si zachowywaBy za kilkadziesit lat. Producenci reklamuj |e s "wieczne" gdy stosowa wedBug instrukcji. Wad klejów epoksydowych jest ryzyko po|aru podczas aplikowania. Trzeba równie| uwa|a aby si nie zatru. Spor wad jest sBaba przyczepno[ do dbu albo teku które w szkutnictwie s stosunkowo popularne. Gdy pierwszy raz u|ywaBem kleju epoksydowego do naprawy masztu nie wiedziaBem |e mo|e si rozgrza. RozrobiBem na prób w aluminiowej obcitej puszce po napoju. Po kilkunastu minutach niespodziewanie wypu[ciBem j z rki gdy| zaczBa parzy. Od tego czasu staram si nie miesza w innych opakowaniach ni| polietylenowe i na czym[ stawia, aby nie trzyma w rce. Zawarto[ nie zapBonBa aczkolwiek czytaBem o wypadku gdy rozrabiana |ywica rozlaBa si na stojce obok opakowanie z acetonem, po czym w cigu 10 minut 52 stopowa Bódka zamieniBa si w zgliszcza... spBonBo czyje[ marzenie. Maszt Top masztu zostaB kiedy[ obcity ale nie wydaje si to wad. Zapewne poprzedni wBa[ciciel wiedziaB co robi lecz niezbyt dobrze rozwizaB zmian oku topowych i u|yB nadmiernej ilo[ci [rub oraz sworzni. Po usuniciu lakieru i wyszlifowaniu trzeba bdzie dorobi nowe okucia topowe i zastanowi si nad potrzeb wymiany pozostaBych oku z mosi|nych na stalowe. Bomy

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
drewno na dach
Piece na drewno z rurowym konwektorem
zestawy cwiczen przygotowane na podstawie programu Mistrz Klawia 6
PKC pytania na egzamin
Prezentacja ekonomia instytucjonalna na Moodle
Serwetka z ukośnymi kieszonkami na sztućce
MUZYKA POP NA TLE ZJAWISKA KULTURY MASOWEJ
zabawki na choinke
Lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich
Analiza?N Ocena dzialan na rzecz?zpieczenstwa energetycznego dostawy gazu listopad 09
Sposob na wlasny prad

więcej podobnych podstron