plik

��RECENZJE I KOMENTARZE niami o to, jak powsta" Wszech�wiat Czterdzie�ci dwa i co by"o wcze�niej; jak zachowuje si� gwiazda zapadaj�ca si� i tworz�ca czar- CZARNE DZIURY I WSZECH�WIATY NIEMOWL�CE ORAZ INNE ESEJE. Stephen Hawking. Przek"ad Piotr Haski. Zysk i S-ka, Pozna� 1997; n� dziur�, we wn�trzu kt�rej "amane s� znane nam prawa fizyki; czy cz�stki NATURA CZASU I PRZESTRZENI. Stephen W. Hawking i Roger Penrose. Przek"ad Piotr Amsterdamski. Zysk i S-ka, Pozna� 1997. zwane przez nas elementarnymi sk"a- daj� si� z bardziej podstawowych ele- ment�w, a je�li tak, to czy drabina co- ksi��ce Autostopem przez ga- snej fizyki, kt�ra pomimo wielu spek- raz bardziej elementarnych struktur laktyk�, kt�ra sta"a si� Bibli� takularnych osi�gni�� nie potrafi stwo- w kt�rym� momencie si� ko�czy; czym Wm"odego pokolenia fizyk�w rzy� ca"o�ciowego obrazu �wiata na jest przestrze�, a czym czas; i w ko�cu teoretyk�w, Douglas Adams opowiada miar� syntezy newtonowskiej; obie te co najwa�niejsze kim jeste�my my nast�puj�c� histori�: Pewna bardzo za- ksi��ki dotycz� te� pyta�, kt�re nale�y i jakie jest nasze miejsce we Wszech- awansowana cywilizacja zbudowa"a po- �wiecie? S� to wszystko kwestie typu t��ny komputer, kt�ry nazwa"a G"�bo- ostatecznych pyta� o �ycie, wszech- k� My�l�. Mia" on udzieli� odpowiedzi �wiat i ca"� reszt� , a wsp�"czesna na- na wielkie pytania o �ycie, wszech�wiat uka mo�e na nie odpowiedzie� jedynie i ca"� reszt�. Po 7.5 mln lat pracy nad czterdzie�ci dwa , cokolwiek by to tym problemem nasta" wielki dzie� znaczy"o. i G"�boka My�l przem�wi": Odpo- Wydawnictwo Zysk i S-ka opubliko- wa"o obie ksi��ki w bardzo podobnej szacie graficznej, tak �e wygl�daj� jak kolejne pozycje serii. R��ni� si� jed- nak od siebie zasadniczo. Czarne dziury i wszech�wiaty niemowl�ce oraz inne eseje to zbi�r kr�tkich artyku"�w autobio- graficznych i popularnonaukowych Stephena Hawkinga. Te ostatnie zawie- raj� jego pogl�dy na podstawowe pro- blemy fizyki teoretycznej. Musz� przy- zna�, �e cho� przeczyta"em je ze sporym zainteresowaniem, trudno mi zgodzi� si� z Heather Couper, recenzentk� Sun- day Timesa, kt�ra uwa�a ksi��k� za fa- scynuj�c�, naprawd� popularyzuj�c� nauk� . W esejach Hawkinga nie wy- czuwa si� bowiem pasji, nie ma w nich �mia"ej wizji fascynuj�cych problem�w, kt�rymi �y� b�dzie nauka XXI wieku. Znale�� w niej mo�na natomiast osch"y stawia�, aby zrozumie� przyrod�, i od- i do�� bezosobowy opis zagadnie� po- powiedzi niezauwa�onych, a znajduj�- ruszonych ju� w wielkim bestsellerze cych si� w naszym zasi�gu. tego autora Kr�tkiej historii czasu. Na- W nauce tak jak w �yciu kiedy sta- wet kilka otwieraj�cych ksi��k� tekst�w re odpowiedzi trac� aktualno��, nale�y autobiograficznych, opis�w dzieci�stwa stawia� nowe pytania. Zdarza si� cz�- i straszliwej choroby, kt�ra dotkn�"a te- wied� na wielkie pytanie... o �ycie, sto, �e wystarczy w"a�ciwie je sformu- go wielkiego uczonego, razi z powodu wszech�wiat i ca"� reszt�... brzmi... "owa�, by odpowied� jak owe czter- dystansu, jaki ma on do samego siebie i czterdzie�ci dwa! dzie�ci dwa sta"a si� nagle oczywi- w"asnego cierpienia granicz�cego Jak mo�na si� domy�li�, m�drcy ob- sta. Sztuka zadawania wa�nych pyta�, wr�cz z mechaniczn� oboj�tno�ci�. s"uguj�cy G"�bok� My�l popadli w roz- czy te� wizja przysz"ego rozwoju na- W warstwie merytorycznej ksi��ka pacz. Przecie� tu chodzi"o o wielkie uki, zwi�zana jest z umiej�tno�ci� wy- Hawkinga cz��ciowo si� ju� zdezaktu- pytanie! Ostateczne pytanie o �ycie, rwania si� z g"�boko zakorzenionych alizowa"a. Wielka szkoda, �e nie znala- wszech�wiat i ca"� reszt� j�kn�" je- schemat�w my�lowych i spojrzenia na z"o si� w niej miejsce na rozwa�enie pro- den z nich. �wiat znanych zjawisk z innej, nowej blemu ko�cowych etap�w ewolucji Tak powiedzia" G"�boka My�l to- perspektywy. czarnych dziur, odzwierciedlaj�cego nem sugeruj�cym, �e uwielbia znosi� Taka w"a�nie sytuacja panuje w fi- g"o�n� debat�, kt�ra przetoczy"a si� idiot�w. No to jak�e ono brzmi? zyce ko�ca XX wieku. Jest coraz bar- przez �rodowisko fizyk�w (zreszt� z Przytoczy"em ten fragment dlatego, dziej oczywiste, �e stosowane dotych- aktywnym udzia"em samego Hawkin- �e obie polecane przeze mnie ksi��ki czas metody osi�gn�"y kres swoich ga) w po"owie lat dziewi��dziesi�tych. traktuj� w istocie o kryzysie wsp�"cze- mo�liwo�ci. Stajemy dzi� przed pyta- Zamiast tego mamy rozdzia" o teorii 78 �WIAT NAUKI Sierpie� 1998 wszech�wiat�w niemowl�cych efeme- wersarzy r��ni� si� znacznie od tych podr�cznik teorii grawitacji, w kt�rym rydzie, kt�ra pod koniec lat osiemdzie- sprzed ponad p�" wieku, niemniej analizowane s� z konieczno�ci bar- si�tych r�wnie gwa"townie sta"a si� w moim przekonaniu i tym razem to dzo skr�towo ci�gle �ywe problemy. modna, co zgas"a par� lat p��niej. w"a�nie Einstein i Penrose maj� racj�, A zatem trudno j� traktowa� jako po- W eseju Czy wszystkie zdarzenia s� podkre�laj�c, �e mechanika kwantowa zycj� popularnonaukow�, gdy� poza zdeterminowane Hawking przejawia w znanej obecnie postaci pomimo niewielkimi fragmentami wyk"ad�w optymizm, twierdz�c, �e nowa fizyka wielkich sukces�w w opisie rzeczywi- Penrose a b�dzie ona zrozumia"a jedy- najprawdopodobniej powstanie w ci�gu sto�ci fizycznej jest teori� niepe"n�. nie dla naukowc�w i student�w fizyki najbli�szych 20 lat. Trudno si� z takim W Naturze czasu i przestrzeni odnale�� teoretycznej. pogl�dem zgodzi�, szczeg�lnie �e au- mo�na nasze tytu"owe czterdzie�ci Opowie�� Douglasa Adamsa, kt�r� tor zdaje si� wyznawa� radykalny ato- dwa : jest nim niew�tpliwie wprowa- przytoczy"em na wst�pie, ko�czy si� mizm, w rozumieniu kt�rego wszystko dzona przez Penrose a tzw. R-opera- optymistycznie. G"�boka My�l nie zna daje si� wyt"umaczy� rozk"adem zja- cja, mechanizm wzmocnienia tajem- pytania, na kt�re odpowied� brzmi: wisk na efekty elementarne. Hawking niczych zjawisk zachodz�cych w mi- czterdzie�ci dwa, ale g"osem kaznodziei w og�le nie dostrzega faktu, �e nowa fi- kro�wiecie do poziomu obserwacji ma- oznajmia: Nadejdzie po mnie kompu- zyka stanie si� zapewne fizyk� uk"ad�w kroskopowych, stanowi�cy pr�b� roz- ter zdolny ustali� pytanie pasuj�ce do na tyle z"o�onych, �e ich w"asno�ci b�- wi�zania problemu pomiaru w mecha- ostatecznej odpowiedzi. d� zupe"nie odmienne ni� w"asno�ci ich nice kwantowej. Tyle �e na pytanie, Na szcz��cie mamy ju� nowe poko- sk"adnik�w. czym jest ta operacja, b�d�ce w istocie lenie fizyk�w obdarzonych wizj� i pasj�. Wsp�lna ksi��ka Hawkinga i Pen- jednym z pyta� ostatecznych, nie potra- Lee Smolin, Alan Guth, Stuart Kauff- rose a jest zupe"nie inna. To przede fi odpowiedzie� ani Penrose, ani nikt man czy Per Bak potrafi� stawia� wa�- wszystkim zapis debaty, kt�ra toczy"a inny. I nie wiadomo, jak mo�na by je ne i dog"�bne pytania i usi"uj� znale�� si� pomi�dzy tymi dwoma naukowcami sformu"owa�, aby odpowied� pojawi"a na nie odpowiedzi, kt�re ukszta"tuj� za- w 1994 roku. By"o to w pewnym sensie si� przed naszymi oczami w ca"ej swo- pewne nasz �wiatopogl�d w nadcho- (i zapewne r�wnie� w zamierzeniu or- jej oczywisto�ci, tak bliska, �e wystar- dz�cym stuleciu. By� mo�e ju� nied"u- ganizator�w) powt�rzenie s"ynnej dys- czy po ni� si�gn�� r�k�. go dowiemy si�, c�� w istocie oznacza kusji na temat podstaw mechaniki Natura czasu i przestrzeni jest na na- czterdzie�ci dwa , a rewolucja rozp�- kwantowej, kt�r� wiedli w po"owie lat szym rynku wydawniczym pozycj� tana przez Einsteina, Bohra i innych trzydziestych Niels Bohr i Albert Ein- wa�n� z jeszcze jednego wzgl�du. Je�li zostanie dokonana, tak jak Newton i stein. Penrose zdawa" si� podziela� scep- pominiemy kontrowersyjne w�tki de- Leibniz doprowadzili do ko�ca rewo- tyczne stanowisko Einsteina, Hawking baty pomi�dzy Hawkingiem i Penro- lucj� zapocz�tkowan� dzie"em Miko"a- za� pogl�dy Bohra. Oczywi�cie argu- se em, mo�na j� uzna� za pierwszy od ja Kopernika. menty podawane przez dzisiejszych ad- paru dziesi�tk�w lat wydany po polsku Jerzy Kowalski-Glikman NOWE PODR�CZNIKI NOWE PODR�CZNIKI dla uczni�w klas 4 i 5! Zgodne z podstaw� programow� kolorowe zdj�cia przejrzyste schematy tre�� zrozumia"a dla ka�dego ucznia wyr��nione wiadomo�ci dla uczni�w interesuj�cych si� biologi� Biologia 5 PORADNIKI METODYCZNE PORADNIKI METODYCZNE Biologia bakterii, dla nauczycieli ucz�cych w klasach 4 i 5 grzyb�w i ro�lin Ryszard Kowalski Poradnik metodyczny Beata Popek dla nauczycieli biologii ucz�cych 162 x 236 mm, w klasie czwartej ok. 216 stron Cezary Wereszko 142 x 202 mm, 64 strony Poradnik metodyczny Biologia 4 dla nauczycieli biologii Kom�rka, organizm, ucz�cych w klasie pi�tej �rodowisko Ryszard Kowalski Cezary Wereszko Beata Popek 162 x 236 mm, 142 x 202 mm, ok. 200 stron 92 strony Ksi��ki mo�na kupi� w ksi�garni lub zam�wi� w sprzeda�y wysy"kowej: listownie w Klubie Ksi��ki Ksi�garni Krajowej, skr. pocztowa 21, 02-600 Warszawa 13; telefonicznie pod numerami: 0-800 244 88 (po"�czenie bezp"atne) oraz (0-22) 843 51 21 i 843 41 61. Do ka�dego zam�wienia doliczamy 3,50 z" na koszt wysy"ki. Zapraszamy do ksi�garni firmowych w Warszawie: przy ul. Nowy �wiat 44, przy ul. Gara�owej 7 oraz do nowo otwartej ksi�garni w Krakowie przy ul. S"awkowskiej 10, a tak�e do Salonu Sprzeda�y przy ul. R��anej 34 w Warszawie, gdzie pracownicy szk�", uczniowie i studenci mog� kupi� ksi��ki edukacyjne, lektury szkolne, ksi��ki popularnonaukowe, z serii: Na �cie�kach nauki , Obie�y�wiat , czasopisma: Wiedza i �ycie , �wiat Nauki , Zwierzaki , Zwierzaki-Plakat o 25% taniej ni� wynosi cena ok"adkowa.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
1998 08 str 56 61 Gradientometria grawitacyjna
1998 08 Eksperymentalny tor ultradźwiękowy
1998 01 str 10 Egzotyczne mezony
1998 04 str 22 Czerwone swiatlo dla swi
1997 08 str 100 101 Dostrzegalna roznica

więcej podobnych podstron