56107

Środowisko aleksandryjskie

E. R. Dodds, Grecy i irracjonalnośó, tłum. J. Partyka, Bydgoszcz 2002.

W. Bnrkert, Starożytne kulty misteryjne, wstęp, przekład i oprać. K. Bielawski, Bydgoszcz 2001. A. Louth, Początki mistyki chrześcijańskiej. Od Platona do Pseudo-Dionizego Areopagity, tł. H. Bednarek, Kraków 1997.

T. Śpidlik, I. Gargano, Duchowość ojców greckich i wschodnich, tł. J. Dembska, Kraków 1997. A. Baron, Neoplatońska idea Boga a ewangel izacja, Kraków 2005.

Aleksandria, zgodnie z tradycją i opisami historyków, została założona przez Aleksandra Macedońskiego w 332 r. p.n.Ch. Prawdopodobnie w tym miejscu istniało już starożytne miasto od prawie XXV w. p.n.Ch. Dogodne położenie geograficzne sprawiło, iż stało się ono wielkim centrum handlowym w basenie Morza Śródziemnego. W III w. p.n.Ch. miasto połączono groblą z wyspą Faros, na której zbudowano latarnię morską (ok. 120 m.), zaliczną do siedmiu cudów świata. System luster sprawiał, że światło z niej było widoczne z odległości 30 km. Około 280 r. p.aCh. król Ptolemeusz I Soter powołał do istnienia uczelnię, zwaną Muzeum, w której prowadzono rozległą działalność naukową. Nauczyciele mieli stałe uposażenie ze skarbu państwa. Król Ptolemeusz II Filadelf założył dla potrzeb Muzeum Wielką Bibliotekę, która w czasach rozkwitu liczyła około 700 tys. woluminów (około roku 641 na rozkaz kalifa Omara I została spalona). Dzięki temu za dynastii Ptolemeuszów Aleksandria stała się najważniejszym ośrodkiem kulturalno naukowrym starożytnego świata.

Aleksandria była zamieszkała przez liczną diasporę żydowską. Tam na przełomie II/III w. p.n.Ch powstała Septuaginta, pierwsze tłumaczenie Starego Testamentu na język grecki. W mieście tym żył słynny rabin i filozof żydowski Filon Aleksandryjski (około 10 p.n.Ch. i zmarł po 40 r.), przedstawiciel synkretyzmu religijno-filozoficznego i alegorycznej interpretacji Biblii.

O Aleksandrii i jej mieszkańcach można znaleźć wzmianki w Biblii. Aleksandryjczycy, czyli Żydzi z Aleksandrii, znajdowali się wśród tych, którzy toczyli spór ze świętym Szczepanem przed jego rozprawą. Według tradycji, początki chrześcijaństwa w tym mieście wiążą się z działalnością Marka Ewangelisty. W II w. istniała w Aleksandrii szkoła katechetyczna Pantajnosa, pochodzącego z Sycylii.