56178

Tomasz był empirystą, co oznacza, że uważał, iż świat przyrody dostępny jest istotom ludzkim głównie poprzez postrzeganie zmysłowe. Tomasz przeczył temu, że idee są wrodzone, jednocześnie jednak nie zgadzał się z poglądem głoszącym, ze postrzeganie zmysłowe wiąże się z umysłową biernością. Jedna z głównych różnic miedzy Tomaszem a Augustynem wynika z ich poglądu, ze umysł jest biernym odbiorcą pojęć i idei, które pochodzą z zewnątrz, od boskiej iluminacji. Tomasz zaś uważał, że ludzki umysł jest aktywny. Bóg nie poddaje umysłu zewnętrznej iluminacji. Zamiast tego podarował umysłowi wewnętrzną zasadę działania, naturę. Pod tym względem umysł podobny jest reszcie stworzenia. Bóg obdarzył każdy rodzaj rzeczy, który stworzył naturą- cliarakterystycznym sposobem działania. Dlatego też umysł nie jest bierny, lecz czynny. Pojecie aktywnej natury umożliwiło Tomaszowi rozwiązanie wielu problemów filozoficznych. Ludzkie poznanie na przykład jest możliwe dzięki naturze ludzkiego umysłu, który czynnie analizuje obrazy przedstawione mu przez zmysły i próbuje mu określić ich naturę, czy też esencję.

Ogólna teoria Tomasza stała na stanowisku

-    receptywność poznania: - wszelkie poznanie ludzkie jest pochodzenia empirycznego (rola zmysłów)

-    łączności poznania wyższego z niższym, umysłowego ze zmysłowym, władze wyższe posługują się niższymi, więc umysłowe zmysłowymi. Poznanie rozpoczyna się od zmysłów,, a potem wybiega poza nie. Tomasz traktował rozum jako władzę duszy. Teoria poznania Tomasza była hylemorficznym dualizmem.

Odrębność tej teorii przejawiała się w zagadnieniach szczegółowych

-    przedmioty materialne możemy poznawać rozumem

-    duszę własną poznajemy tylko pośrednio

Etyka

Ludzka moralność również nie jest kwestią wolności, ani też biologicznego determinizmu. Zależy ona od szczególnej natury istot ludzkich, danej od Boga. Moralność jest uzależniona przede wszystkim od naturalnego prawa, zasady moralnej, w jaką zostaliśmy wyposażeni i do której dochodzimy poprzez rozum, a nie od zmienności ludzkich kalkulacji, uczuć, pragnień.