Prawo wewmętrzne |
Praw'o międzynarodowe | |
Podmioty prawa |
Osoby fizyczne, prawne, instytucje |
Państwa, organizacje międzynarodowa (ONZ, NATO), w kontekście niektórych traktatów - osoby fizyczne |
Źródła |
Kreowane jednostronnie przez organy państwowe (ustawy, precedensy sądowa) |
Powitają w drodze umów dwustronnych lub wielostronnych (konwencje lub traktaty) |
Sankcje |
Przymus |
Dobrowolne i wzajemne wykonywanie przyjętych zobowiązań, w szczególnych przypadkach sankcje gosp., użycie sil zbrojnych |
Pierwszeństwo prawa międzynarodowego nad prawem wewnętrznym - w razie konfliktu normy prawa wewnętrznego z normą prawa międzynarodowego ta ostatnia przeważa. Normy prawa międzynarodowego wywierają bezpośredni skutek w stosunkach wewnętrznych.
Prawo międzynarodowe prywatne - gałąź prawa wewnętrznego, ma charakter kolizyjny, normuje stosunki prawne (gł. cywilno - prawne, w których występuje element obcy), określenie jakie prawo będzie właściwe dla wszelkich roszczeń wynikających ze stosunków tego typu.
Funkcje prawa:
• kontroli zachowań (regulacja zachowań)
o normatywne - normy oddziałują na zachowanie, działają przez ludzką
świadomość, norma nie może wpływać na nasze zachowanie jeżeli nie znamy jej treści
o pozanormatywne - oddziaływania poprzez odpowiednie kształtowanie sytuacji fizycznych (bariery, pola minowe, infrastruktury - drogi, linie elektryczne, telefoniczne, systemowe - zwiększenie popytu, inflacji, przyjęcie określonej struktur)' administracyjnej), środki pozanormatywne mogą wpływać na nas bez naszej wiedzy
Podstawowa funkcja normy - takie w'pływanie na zachowanie by podejmowane działanie było pożądane przez normodawce powstrzymywanie się od działań niepożądanych Sankcja - dolegliwość, która poniesie adresat normy na wypadek niestosowania się do normy. Gratyfikacja - nagroda, która otrzyma w sytuacji zachowania się zgodnie z normą.
N. Bobbio - podział systemów:
o represyjne - operują zakazami i sankcjami, nastawione na ochronę porządku i bezpieczeństwa
o promocyjne - odwołują się do nakazów i nagród, ich zadaniem jest realizacja programów społecznych (rozwój gospodarczy, opieka socjalna)
• rozdziału dóbr i ciężarów' - rozdzielanie dóbr, ciężarów, uprawmeń, obowiązków' między członków danego społeczeństwa
Sprawiedliwość (wg J. Rawls) - podstawowa cnota instytucji społecznych, najwrażniejsza cnota prawa.
Zasada sprawiedliwości fonnalnej (reguła równej miary) - osoby, sytuacje, stany rzeczy, które są pod istotnymi względami podobne powinny byś traktowane podobnie.
Reguły sprawiedliwości materialnej:
o reguły sprawiedliwości dystrybutywnej (rozdzielczej)
■ każdemu stosownie do pracy
■ każdemu stosownie do potrzeb
■ każdemu do zasług