• Reguła merytoryczna
o Stosuje się ją do norm, których zakresy zastosowania pozostają w stosunku zawierania się (nadrzędności, podrzędności).
o Zakres lex specialis (norma bardziej szczegółowa) musi się zawierać w zakresie lex generalis (norma bardziej ogólna)
o Norma specjalna nie uchyla, w sensie, iż pozbawia mocy obowiązującej, normę ogólną (byłby to oczywisty absurd), a jedynie wyłącza jej zastosowanie w przypadku zbiegu obu norm
o Ściśle rzecz biorąc reguła ta nie jest regułą derogacyjną, a jedynie regułą wskazującą, jak stosować przepisy ogólne i specjalne w przypadku ich kolizji
*W przypadku „kolizji” reguły chronologicznej i merytorycznej istnieją dwa wyjścia:
• Norma późniejsza ogólna nie uchyla normy wcześniejszej specjalnej (lex posterior generalis non derogat legi priori speciali)
• O tym, którą z norm zastosować powinny zadecydować względy celowościowe.
*Gdy sąd napotka niezgodne normy, to nie może uchylić jednej z nich wydając odpowiednią uchwalę. Takie uprawnienie w naszym kraju ma wyłącznie TK wtedy, gdy kontroluje konstytucyjność ustaw lub aktów podustawowych.
W sensie faktycznym:
• Reguła desuetudo
o Norma prawna traci moc obowiązującą („wychodzi z użycia”) wskutek jej niestosowania przez dłuższy okres czasu lub wskutek radykalnej zmiany okoliczności (np. gdy wskutek zmiany ustroju politycznego lub ekonomicznego traci swoją relewancję w odniesieniu do nowej rzeczywistości) o Ze względu na brak ustalonych kryteriów jaki to okres czasu i jakie
okoliczności, reguła ta jest stosowana we współczesnych systemach prawa bardzo rzadko
W sensie aksjologicznym:
• Nie obowiązują te normy prawne, nawet jeżeli nie zostały one formalnie uchylone, które w rażący sposób naruszają elementarne i niekontiowersyjne zasady moralne (formuła Radbmcha)
2. Aspekt czasowy, tery torialny i personalny obowiązywania:
Aspekt czasowy: