Można go też poddać dozorowi np. kuratora sądowego. Wobec recydywisty podstawowego jak i wielokrotnego, młodocianego, który popełnił przestępstwo umyślne, a także wobec skazanego na dożywotnie pozbawienie wolności oddanie pod dozór kuratora sądowego jest obowiązkowe - art. 159 KKW.
Bardzo ważna jest rola kuratora sądowego. Do jego zadań należy :
— informowanie sądu o zachowaniu się warunkowo zwolnionego ;
— czy wykonuje nałożone obowiązki;
— czy przestrzega porządku prawnego ; a kurator zawodowy dodatkowo :
— składanie wniosków o zmianę okresu próby ;
ustanowienie, rozszerzenie lub zmianę albo zwolnienie od ustanowionych obowiązków próby;
— ustanowienie lub uchylenie dozoru ;
— odwołanie warunkowego zwolnienia.
Odwołanie warunkowego zwolnienia jest obligatoryjne, gdy zwolniony w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia.
Odwołanie jest fakultatywne gdy zwolniony w okresie próby :
— rażąco narusza porządek prawny,
jeżeli popełnił inne przestępstwo lub jeżeli została orzeczona inna kara niż określona w § 1 art. 160 KKW;
— gdy uchyla się od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych - art. 160 KKW.
W razie odwołania warunkowego zwolnienia nie zalicza się na poczet kary okresu spędzonego na wolności - art 160 §3 KKW.
Sąd penitencjarny przed odwołaniem zwolnienia wysłuchuje skazanego lub jego obrońcę, oraz zasięga opinii kuratora sądowego, osoby lub instytucji sprawującej dozór dotyczącej zachowania się zwolnionego w okresie próby.
Ponowne zwolnienie nie może nastąpić przed upływem roku od osadzenia skazanego w zakładzie a w przypadku dożywotniego pozbawienia wolności prze upływem 5 lat. Jeżeli w okresie próby i w ciągu dalszych 6 miesięcy nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia.
Ta instytucja przyjęła nazwę trafnej prognozy co do sprawcy - art. 82 KK.
Art. 82.
Jeżeli w okresie próby i w ciągu dalszych 6 miesięcy nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia.