* stopniowe popadanie w zależność wolnych chłopów od możnych i rycerstwa z powodu wzrastających ciężarów na rzecz państwa, obowiązku służby wojskowej, braku bezpieczeństwa —♦ komendacja, oddanie gruntu na własność panu, prekanum, renta feudalna. Też poprzez utrzymanie kolonatu, z powodu długów.
* postępujące zróżnicowanie w ramach samej własności feudalnej oraz jej warunkowy charakter —♦ nadania władcy powodowały zróżnicowanie wśród feudałów, co powodowało komendację zubożałych rycerzy w zamian za nadanie ziemi - początkowo beneficja (nadania czasowe), stopniowo dziedziczne (lenna) —» forma własności podzielonej.
—► inaczej w Polsce - nie doszło do powstania hierarchii lennej, a do przekształcenia się we własność bezwarunkową (alodialną).
Cechy feudalnej własności ziemi.
- związana ze stanową strukturą społeczeństwa —> szlachta jako główny właściciel.
- wiązała się z władztwem o charakterze publicznoprawnym (renta, administracja, sądownictwo).
- własność podzielona co do treści między kilka podmiotów (senior zachowuje własność zwierzchnią, wasal-lennik - własność podległa (użytkowa), czasem też wykształcał się stosunek między właścicielami ziemskimi a bezpośrednimi iej użytkownikami, np. mający lepsze prawo do ziemi). —* konstrukcja (nazwa) dziełem glosatorów
- utrzymanie niedziałów rodzinnych, tak wśród feudałów jak i wśród chłopów —* rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej sprzyjał indywidualizacji własności ziemskiej.
- związanie własności feudalnej licznymi ograniczenia i zależnościami między jej podmiotami (najważniejsze - ograniczenia alienacii ziemi).
Wiamość.w.doktoiiigwiekówircdmdL
—* W doktrynie Kościoła krytyka własności pod kątem nauk o przyszłym królestwie ubogich —* potem, choć łagodzona kiytyka własności (rzeczami należy się posługiwać, nie delektować -św. Augustyn), pozostała wśród duchownych.
—♦ Z czasem (wraz z bogaceniem się wyższych warstw duchowieństwa) następuje podział w patrzeniu na własność - wyższe warstwy mają do niej stosunek pozytywny, niższe warstwy (często jako ruchy heretyckie - albigensów, waldensów) krytykowały bogactwo, nawołując do życia z jałmużny, własnej pracy, wspólnoty dóbr.
—> Sw. Tomasz z Akwinu - kompromis —* własność prywatna jest prawem wynikającym z praw natuiy (Bóg dał władzę nad tworami przyrody człowiekowi), pod warunkiem uwzględnienia potrzeb innych członków społeczeństwa - czyli własność tak, ale z obowiązkami względem biednych —► uzasadnienie pomnażania bogactwa w szczytnym celu pomagania biednym 4 w przyszłości sformułowano na tej bazie teorię własności jako funkcji społecznej (doktryna Kościoła w XIX w.)
- przyzwolenie najbliższych krewnych na alienację dóbr nieruchomych (czynność nieważna bez tej zgody, możliwość odebrania ziemi bez oddania ceny kupna, wyjątki — np. alienacja z powodu nędzy) i prawo wyczekiwania — zakaz uszczuplania możliwości spadkowych najbliższych krewnych —► z czasem łagodzono te ograniczenia (tylko dobra rodowe).
- prawo bliższości:
* prawo retraktu (tzw. wykupu) rodzinnego (przez najbliższych krewnych w określonym czasie)