54209

•    Komicja pod przewodnictwem magistratur (dyktatorów, konsulów, pretorów): contiones -» rogatio -> leges rogatae

•    Plebisdtla - uchwały plebsu, obowiązywały ogól obywateli od 286 p.n.e. (/ex Hortensia de plebiscitls)

•    Prawo prywatne, ostatnia za Nerwy, nazwisko wnioskodawcy

Uchwały senatu:

•    Senatus consulta - moc ustawy

•    Republika (300, od I w. p.n.e. - 600) - konserwatywny wykładnik interesów możnowładztwa, pośredni wpływ na ustawodawstwo

•    Pryncypat - II w. n.e. - przejęcie funkcji ustawodawczych. Uchwały na wniosek cesarski (oratlo principis)

Konstytucje cesarskie:

•    Dekret, edykt, lub list mający moc ustawy

•    Dekrety - rozstrzygnięcia spraw spornych - cechy rozstrzygnięć wzorcowych

•    Edykty - normy obowiązujące za życia, czasem po śmierci autorów

•    Reskrypty - odpowiedzi, wyjaśnienia wątpliwych kwestii prawnych -> proces reskryptowi

•    Mandaty - pisemne instrukcje dla urzędników, namiestników prowincji -sprawy administracyjne

•    Cechy charakterystyczne:

o Bezpośrednia działalność prawotwórcza (szczególnie prawo publiczne)

0 Prawo prywatne - wyzyskanie tradycyjnych czynników prawotwórczych

o Indywidualne, doraźne rozstrzygnięcia konkretne, lecz stosowane analogicznie

Pretor i jego edykt:

•    Wymiar sprawiedliwości - iurisdictlo częścią najwyższej władzy państwowej - imperium

•    Najpierw konsulowie, od 367 p.n.e. - pretorowie. Jurysdykcja karna -edylowie kurulni (targi niewolników, bydło), na prowincjach - namiestnicy, odpowiednikiem edylów - kwestorowi.

o Pretor miejski - praetor urbanus

o Pretor peregrynów - praetor peregrinus (od 242 p.n.e.)

•    lus edicendi - prawo ogłaszania zapowiedzi, w jaki sposób magistratura będzie korzystała z władzy (ochrona w procesie i poza nim, formularze)

•    Ustawa roczna, następca mógł przejąć treść edyktu - edictum translaticium + edicta nova

•    Ok. 130 Hadrian polecił Julianowi ujednolicenie edyktów -> edictum perpetuum (edykt wieczysty)

•    lus honorarium

jurysprudencja okresu przedklasycznego:

•    Odpowiedzi uczonych prawników, zgodne - moc ustawy. Interpretacja prawa zwyczajowego, doradcy magistratur, współpracownicy cesarzy.

2