służące do poziomowania instrumentu. Aby określić czy instrument jest spoziomowany, należy sprawdzić położenie pęcherzyka libeli okrągłej (2), którą możemy także obserwować za pomocą lusterka (1).
W niwelatorze samopoziomującym Ni 025 wyróżniamy także obiektyw (7) i okular lunety (3). Obserwator spoglądając do okularu lunety widzi siatkę celowniczą w kształcie krzyża kresek. Aby można było dokonać precyzyjnego odczytu z łaty, należy doprowadzić do odpowiedniej ostrości siatki celowniczej. Wykonujemy to za pomocą okularu lunety (7). Również niezbędną czynnością przed wykonaniem pomiaru jest ustawienie ostrości obrazu łaty niwelacyjnej za pomocą śruby ogniskującej (8).
Za pomocą niwelatora samopoziomującego można także dokonywać odczytu wartości kierunku poziomego Hz (np. przy wykonywaniu pomiaru niwelacji punktów rozproszonych). Wykonujemy to za pomocą lunetki systemu odczytowego (10). Patrząc do tej lunetki należy przed odczytem nastawić właściwą dla oka obserwatora ostrość obrazu systemu odczytowego za pomocą okularu (4) lunetki systemu odczytowego.
Do precyzyjnego wycelowania lunety niwelatora na łatę służy leniwka pozioma (9).
2. Odczyt z łaty niwelacyjnej
Po wycelowaniu lunety niwelatora na łatę (zakładamy, że łata ustawiona jest w pionie) uzyskujemy obraz w polu widzenia lunety jak na rys. 2. Właściwy odczyt wykonujemy za pomocą środkowej kreski poziomej krzyża kresek.